Co to jest udar słoneczny?

Udar cieplny to określenie stanu, podczas którego ciepłota ciała przekracza 40˚C (na skutek eskpozycji na wysoką temperaturę) i towarzyszą temu zaburzenia funkcji układu nerwowego. Wyróżnić można udar cieplny niezależny od wysiłku fizycznego oraz udar cieplny wysiłkowy. Do pierwszego rodzaju udaru dochodzi w gorącym i często wilgotnym otoczeniu – w szczególności latem, podczas fali upałów. Drugi rodzaj udaru słonecznego – udar cieplny wysiłkowy, dotyka osoby, które aktywnie wykonują ćwiczenia fizyczne, w szczególności w warunkach, w których panuje wysoka temperatura i duża wilgotność powietrza, aczkolwiek przypadki tego rodzaju udaru cieplnego zdarzają się także podczas chłodniejszych miesięcy [1].

Jakie są przyczyny udaru słonecznego u dziecka?

Najczęstszymi przyczynami udaru słonecznego u dziecka są: wysoka temperatura otoczenia (powyżej 25˚C), nieodpowiednie (niewystarczające) nawodnienie dziecka, szczególnie podczas zabawy (aktywności fizycznej) oraz brak nakrycia głowy oraz karku (szczególnie w upalne dni). Zagrożenie udarem słonecznym u dzieci jest bardzo duże, ze względu na nie w pełni wykształcone mechanizmy termoregulacyjne co jest przyczyną szybszego rozregulowania cieplnego organizmu.

Jakie są objawy udaru słonecznego u dziecka?

Możemy wyróżnić następujące objawy (oprócz wspomnianego wzrostu ciepłoty ciała) udaru słonecznego u dziecka:

• osłabienie;
• bóle głowy;
• zawroty głowy;
• ogólny niepokój (często sygnalizowany poprzez płacz);
• zaczerwieniona skóra (także wysuszona i gorąca);
• mdłości;
• wymioty;
• biegunka;
• zaburzenia oddychania;
• niewyraźna mowa;
• dreszcze;
• przyspieszenie tętna;
• utrata przytomności.

Pierwsze symptomy udaru słonecznego pojawiają się zwykle nagle, w ciągu kilku minut lub godzin od ekspozycji na wysoką temperaturę otoczenia.

Co robić gdy dojdzie do udaru słonecznego u dziecka? Jak go leczyć?

Pierwszą wykonaną czynnością powinno być przeniesienie dziecka w chłodne i zacienione miejsce (z dostępem do świeżego powietrza), a następną – wezwanie profesjonalnej pomocy medycznej, czyli pogotowia ratunkowego. Postępowanie z dzieckiem w trakcie oczekiwania na przyjazd służb ratunkowych, uzależnione jest od tego jak wygląda twarz dziecka. Jeśli twarz jest zaczerwieniona, należy ułożyć dziecko w pozycji półsiedzącej, natomiast w sytuacji kiedy dziecko jest blade, należy ułożyć je tak, aby głowa dziecka znajdowała się niżej od tułowia.

W następnej kolejności należy zamoczyć ręcznik w letniej wodzie i stopniowo ochładzać nim rozgrzane ciało dziecka. W celu nawodnienia organizmu można podawać dziecku wodę z elektrolitami do picia (jeśli oczywiście dziecko jest w stanie przełykać). Jeśli dziecko jest nieprzytomne, należy ułożyć je w pozycji bezpiecznej i obserwować. Nie wolno wkładać dzieci do zimnej wody czy też używać lodu do okładów, ponieważ obniżanie temperatury ciała dziecka powinno przebiegać stopniowo. Nagłe obniżenie ciepłoty ciała mogłoby spowodować szok termiczny, który jest równie niebezpieczny jak udar słoneczny. Temperatura ciała dziecka powinna obniżać się o około 1˚C co 15 minut.

Czy udar u dziecka szybko mija?

To czy udar słoneczny trwa długo i jakie niesie ze sobą konsekwencje, uzależnione jest od stopnia przegrzania organizmu dziecka. Łagodny udar słoneczny może trwać kilka godzin. W przypadku udaru słonecznego, podczas którego występuje duża ilość spośród wymienionych wyżej objawów, koniecznym może okazać się kilkudniowy pobyt dziecka w szpitalu.