Suplementacja kwasem foliowym

Zaleca się przyjmowanie kwasu foliowego wszystkim kobietom w wieku rozrodczym w dawce 0,4 mg/dobę. Suplementację należy rozpocząć minimum 6 tygodni przed planowaną ciążą. U kobiet, u których w poprzednich ciążach wystąpił dodatni wywiad w kierunku wad cewy nerwowej, zalecana dawka kwasu foliowego jest wyższa i wynosi 4 mg/dobę.

Kwas foliowy minimalizuje ryzyko wad cewy nerwowej u płodu. Pozwala też zapobiegać anemii u kobiet w ciąży.

Naturalnie znaleźć go można w zielonych warzywach, takich jak np.: brokuły, sałata, jarmuż oraz szpinak. Występuje także w wątróbce, jajach, produktach pełnoziarnistych, czy roślinach strączkowych. Uzyskanie wspomnianej dawki kwasu foliowego z naturalnych źródeł pożywienia jest trudne i wymagałoby zjedzenia ich w bardzo dużej ilości. W aptekach dostępne są preparaty, które w łatwy sposób pozwalają zapewnić dzienne zapotrzebowanie na kwas foliowy np. lek Folik.

Szczepienia zalecane przed ciążą

Niektóre choroby zakaźne, mogą być szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, dlatego warto się przed nimi chronić. Kobieta planująca ciąże powinna ustalić na podstawie dokumentacji medycznej choroby zakaźne, które przebyła oraz szczepienia, jakie dotychczas przyjęła. Informacje te powinny znaleźć się w książeczce zdrowia.

Szczepienia, które zaleca się dla kobiet planujących ciążę:

• przeciwko grypie — w szczególności jeśli okres ciąży przypada na sezon o dużej intensywności zachorowań,
• przeciwko odrze, śwince, różyczce — w przypadku, gdy kobieta nie jest zaszczepiona lub nie wie, czy wcześniej chorowała. Szczepionka przeciwko odrze, śwince różyczce, należy do szczepionek żywych. W związku z tym kobieta nie powinna zachodzić w ciążę co najmniej 1 miesiąc od podania szczepionki. W Polsce przeciwko tym 3 chorobom dostępna jest szczepionka skojarzona (Priorix),
• przeciwko ospie wietrznej — jeśli kobieta nie chorowała i nie była zaszczepiona,
• przeciwko WZW typu B — należy uzupełnić, albo podać 3 dawki szczepionki w odstępach czasowych 0-1-6 miesięcy [2].

Prawidłowa masa ciała

Zarówno zbyt wysokie jak i zbyt niskie BMI są niekorzystne, kiedy kobieta planuje ciążę. Badania dowodzą, że wartość wskaźnika BMI ma wpływ m.in. na występowanie owulacji.

Otyłość — szczególnie typu brzusznego wpływa negatywnie na rozrodczość u kobiet. Nadmiernie nagromadzona tkanka tłuszczowa może oddziaływać m.in. na wydzielanie oraz działanie hormonów. Zwiększa także ryzyko chorób układu krążenia, stawów i cukrzycy typu 2. Wykazano, że kobiety, u których BMI jest wyższe niż 30 kg/m2 mają ponad 2 razy większe ryzyko zaburzeń płodności, wynikających z zaburzeń owulacji. Zwiększone BMI w ciąży, wiąże się także z wyższym ryzykiem poronienia samoistnego.

Zbyt niska masa ciała, również może sprzyjać bezpłodności. U kobiet z niedowagą może dojść do zwiększenia wydzielania hormonu folikulotropowego (FSH), skrócenia fazy lutealnej i wtórnego braku miesiączki.

Utrzymanie prawidłowej masy ciała u kobiet w okresie prokreacyjnym wpływa korzystnie na profil hormonalny i metaboliczny. Zapewnia więc optymalne warunki do pracy układu rozrodczego [3].

Kondycja fizyczna, a ciąża

Przed ciążą warto zadbać także o odpowiednią dawkę ruchu. Zalecana jest regularna aktywność fizyczna. Na początek wystarczą spacery w szybkim, dynamicznym tempie. Bardzo dobrą formą aktywności — zarówno dla kobiet planujących ciąże jak i ciężarnych jest basen. Pływanie wzmacnia mięśnie brzucha i miednicy, co pozwala na usprawnienie i szybszy przebieg porodu naturalnego. Aktywność fizyczna zapobiega nadwadze i otyłości, a to z kolei pozwala uniknąć chorób takich jak cukrzyca ciążowa, czy nadciśnienie tętnicze. Schorzenia te mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla prawidłowego przebiegu ciąży [3-4].

Prawidłowa dieta

Dieta kobiety planującej ciążę powinna być zbilansowana i urozmaicona. Ma opierać się o ogólne zalecenia żywieniowe dla zdrowych dorosłych osób. Powinna być bogata w świeże warzywa oraz owoce, rośliny strączkowe i pełnoziarniste zboża. Nie może w niej zabraknąć także tłustych ryb morskich, nabiału, jaj, czy chudego mięsa. Należy unikać natomiast produktów zawierających dużą zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych (np. masło, smalec, śmietana) oraz słodkich przekąsek, dostarczających jedynie pustych kalorii. Zdrowa dieta wprowadzona już na etapie planowania ciąży, może zmniejszyć ryzyko występowania m.in. cukrzycy oraz nadciśnienia tętniczego w ciąży.

Warto wspomnieć także o teorii tzw. programowania żywieniowego. Zakłada ona, że niekorzystne warunki w życiu płodowym (w tym także niedobór składników pokarmowych), mają wpływ na zdrowie dziecka w późniejszym czasie. Dotyczy to m.in. występowania chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, osteoporozy, a także nowotworów. Duże znaczenie może mieć niedobór m.in. nienasyconych kwasów tłuszczowych, białka oraz żelaza [1].

Badania kontrolne przed ciążą

O tym, jakie badania kontrolne przed ciążą powinna wykonać kobieta, decyduje lekarz. Najlepiej udać się na wizytę do ginekologa, który na podstawie wywiadu zdecyduje jakie badania zlecić, dobierając je indywidualnie do każdego przypadku.

Przed ciążą zaleca się m.in.:

• badania przesiewowe w kierunku występowania nowotworów typowych dla kobiet, a więc cytologię i USG piersi,
• badania tarczycy — częstym problemem kobiet w Polsce są problemy z tarczycą. Bardzo powszechnie występuje niedoczynność tarczycy. Jest to jedna z przyczyn niepowodzeń w staraniach o potomstwo. Konieczne może być badanie m.in. poziomu TSH (hormon tyreotropowy).
• USG narządu rodnego — endometrioza czy też polipy macicy, mogą być przyczyną niepłodności. Lekarz może zlecić takie badanie, jeśli uzna to za stosowne [5].

Kontrolna wizyta u stomatologa

Przed zajściem w ciążę należy udać się do stomatologa w celu wykonania kompleksowego przeglądu jamy ustnej. Zęby oraz dziąsła wymagają szczególnej troski podczas ciąży. Warto więc zadbać o nie już na etapie jej planowania.

Stany zapalne dziąseł i przyzębia mogą powodować powikłania ciąży, takie jak m.in. przedwczesny poród czy też niska masa urodzeniowa dziecka.

W ciąży pod wpływem hormonów dziąsła stają się rozpulchnione i podatne na krwawienia. Częściej występuje także próchnica. Ma to związek m.in. z modyfikacją nawyków żywieniowych i „zachciankami” na różne produkty, w tym słodycze.  Zmienia się także flora bakteryjna jamy ustnej i śliny, do tego dochodzą zaniedbania higieniczne. Próchnica to choroba wywoływana przez bakterie, które kolonizują jamę ustną już od wczesnego dzieciństwa. Najczęściej do przeniesienia bakterii na dziecko dochodzi w wyniku kontaktu z opiekunem, więc jeśli matka ma próchnicę, może ją przekazać potomstwu (tzw. próchnica wczesnego dzieciństwa) [6-8].

Suplementy przed ciążą

Na rynku farmaceutycznym istnieje spora ilość suplementów diety zawierających komplet składników niezbędnych w suplementacji przed ciążą.

Femibion 0, suplement diety

Skład:

• Foliany 800 μg;
• Witamina B2 1,4 mg;
• Witamina B6 1,4 mg;
• Witamina B12 2,5 μg;
• Witamina D 20 μg;
• Witamina E 2,4 mg;
• Jod 150 μg

Stosowanie:

• 1 tabletka dziennie.

Wskazania:

• Suplement diety dla kobiet planujących ciąże.

O produkcie:

• Preparat zawiera wszystkie podstawowe witaminy.
• Cenowo w średniej półce.
• 1 opakowanie starcza na miesiąc terapii.
• Duża zawartość folianów
• Za mało witaminy D
• Brak kwasów omega

Pregna Start, suplement diety

Skład:

• Kwas foliowy 800 μg;
• Jod 200 μg;
• Witamina D 2000 IU;
• Cynk 5 mg;
• Cholina 125 mg;
• Witamina B6 1,4 mg;
• Witamina B12 3,5 μg.

Stosowanie:

• 1 tabletka dziennie

Wskazania:

• Dla kobiet planujących ciąże.

O produkcie:

• Posiada podstawowe witaminy w wystarczającej ilości;
• Dodatkowo cynk, który wspomaga płodność;
• Średnia półka cenowa;
• Brakuje kwasów omega.

Prenatal Uno, suplement diety

Skład:

• Imbir 600 mg;
• Cholina 125 mg;
• Kwas foliowy 400 μg;
• Wapń 400 μg;
• Jod 150 μg;
• Witamina D 50 μg;
• Witamina B6 1,25 mg;
• Witamina B12 1 μg.

Stosowanie:

• 1 kapsułka dziennie w trakcie posiłku.

Wskazania:

• Dla kobiet planujących ciąże oraz w ciąży do 12 tygodnia.

O produkcie:

• Zawiera składniki niezbędne dla kobiet planujących ciąże.
• Zawiera imbir, przydatny w nudnościach na początku ciąży, ale dla kobiet planujących ciąże zbędny.
• Drogi.
• Brak kwasów omega.

Duphavit Start, suplement diety

Skład:

• Olej rybi 338 mg w tym 250 mg DHA;
• Jod 200 μg;
• Foliany 400 μg;
• Witamina D 2000 j.m.

Stosowanie:

• 1 kapsułka dziennie po posiłku.

Wskazania:

• Dla kobiet planujących ciąże i będących w ciąży.

O produkcie:

• Najdroższy z wymienionych produktów
• Skład ubogi, aczkolwiek wystarczający.
• Zapewnia wszystkie niezbędne składniki.
• Posiada kwasy omega jako nieliczny.

Tabletki na zajście w ciąże.

Aby wspomóc proces zapłodnienia, można stosować suplementy diety specjalnie przeznaczone dla kobiet starających się zajść w ciążę. Zazwyczaj zawierają witaminy niezbędne do suplementacji przed ciążą. W związku z tym warto zwrócić uwagę, czy substancje w różnych suplementach diety się nie dublują. Oprócz witamin preparaty wspomagające płodność zawierają mio-inozytol, który bierze udział w dojrzewaniu oocytów, czyli komórek, z których powstaje komórka jajowa. Jedną z przyczyn obniżonej płodności kobiet jest zespół policystycznych jajników i związana z nim insulinooporność. Mio-inozytol wpływa na gospodarkę insuliny, co zwiększa szanse na zapłodnienie. Preparaty zawierające między innymi mio-inozytol to Fertistim, Ovarin, FertilWoman Plus [9].