Kiedy stosuje się antybiotyki w zawiesinie?

Antybiotyki w zawiesinie to (niestety) bardzo popularna postać leku wśród najmłodszych pacjentów, którzy nie potrafią jeszcze połykać kapsułek czy tabletek. Zdarza się oczywiście, że leki tego typu są ordynowane dorosłym. Jednak o tym, czy dany preparat będzie odpowiedni dla pacjenta, decyduje rzecz jasna lekarz prowadzący.

Omawiane preparaty są dostępne w postaci proszku lub granulatu do sporządzenia zawiesiny doustnej i mogą być stosowane po wymieszaniu ich z wodą. Gotowa zawiesina ma określoną trwałość po przygotowaniu (antybiotyki charakteryzują się niską trwałością w środowisku wodnym), dlatego też należy sprawdzić, jak długo możemy stosować dany lek, np. Zinnat 250 mg/5ml – 10 dni, Duracef 500mg/5ml – 14 dni (o ile leki są przechowywane w lodówce) [1,2].

Czy antybiotyk w zawiesinie trzeba trzymać w lodówce?

Bardzo ważny jest sam sposób przechowywania preparatu. Z reguły po sporządzeniu zawiesiny należy wstawić ją do lodówki (temperatura 2-8℃), jednak istnieją wyjątki od tej reguły (np. Klacid, Klabax, Sumamed Forte). Informacja o tym, w jakiej temperaturze należy przechowywać antybiotyk w zawiesinie, widnieje na opakowaniu leku, a także w ulotce dołączonej do tegoż opakowania.

Pamiętajmy więc, że temperatura przechowywania leku ma kluczowe znaczenie dla powodzenia terapii. Jeśli lek był przetrzymywany w nieodpowiednich warunkach, może okazać się nieskuteczny! [3-5].

Jak przygotować antybiotyk w zawiesinie?

Mimo że dla wielu osób (szczególnie rodziców) ogólna zasada przygotowania antybiotyku w zawiesinie może wydawać się znana, przed jego sporządzeniem należy bardzo dokładnie przeczytać ulotkę leku. Sposób wykonania zawiesiny może bowiem różnić się w zależności od danego preparatu – nawet wtedy, gdy mamy do czynienia z odpowiednikami (np. Augmentin ES i Amoksiklav ES) [6,7].

1. Zanim połączymy lek z wodą, powinniśmy nieco “rozpulchnić” proszek, wstrząsając kilkakrotnie buteleczką. Kolejno dodajemy odpowiednią ilość wody (w mililitrach), która jest zwykle określona przez producenta leku w ulotce (do precyzyjnego odmierzenia ilości wody możemy użyć strzykawki). Co ciekawe, niektórzy producenci zalecają jedynie uzupełnienie buteleczki wodą do wyznaczonej kreski (jest tak np. w ulotce dołączonej do leku Duracef proszek do sporz. zawiesiny).
2. Do sporządzenia zawiesiny używamy wody przegotowanej i wystudzonej (nie wrzącej!). Nie korzystamy z wody mineralnej i innych rozpuszczalników, ponieważ substancje w nich zawarte mogą w mniejszym lub większym stopniu wchodzić w reakcje z antybiotykami, ograniczając tym samym ich działanie i wchłanianie.
3. Po dodaniu określonej ilości wody buteleczkę zakręcamy, odwracamy do góry dnem i energicznie wstrząsamy. Czekamy chwilę aż opadnie “pianka” i sprawdzamy, czy objętość wody jest wystarczająca i pokrywa się z kreską zaznaczoną na buteleczce.

Możemy również skorzystać z tzw. alternatywnej metody sporządzenia zawiesiny. Polega ona na rozpulchnieniu proszku, dodaniu niepełnej ilości wody (poniżej kreski oznaczonej na buteleczce), dokładnym wstrząśnięciu całości, a następnie dolaniu wody do wyznaczonej kreski i ponownym wymieszaniu preparatu [6,7].

Z reguły sporządzona zawiesina jest jednorodna. Zdarzają się jednak wyjątki, np. po wymieszaniu granulatu z wodą tworzą się drobne grudki (Klacid granulat do sporz. zawiesiny). Wynika to z właściwości fizykochemicznych leku i nie jest zjawiskiem świadczącym o jego nieprzydatności do użycia [3].

Jak podać dziecku antybiotyk w zawiesinie?

Przed każdorazowym zastosowaniem antybiotyku w zawiesinie dokładnie wstrząsamy buteleczką, aby rozproszyć lek w całej objętości wody. Następnie możemy podać dziecku odpowiednią ilość preparatu zaleconą przez lekarza. W tym celu możemy użyć strzykawki, która jest zwykle dołączona do opakowania antybiotyku (strzykawkę możemy również kupić w aptece) [6].

Pamiętajmy, że niemowlętom podajemy leki układając je w pozycji siedzącej lub półsiedzącej, ponieważ zmniejszamy w ten sposób ryzyko zachłyśnięcia. Aby zapobiec wypluciu preparatu przez dziecko, w miarę możliwości podajemy zawiesinę za pomocą strzykawki (oczywiście bez igły), ukierunkowując ją na ścianę policzka. Niejednokrotnie w takich sytuacjach dziecko jest niespokojne, dlatego niezbędna może okazać się pomoc drugiej osoby. Możemy też spróbować skierować uwagę malucha na coś innego – kreatywność rodziców jest w tym przypadku bardzo pożądaną cechą…

Na rynku istnieją również specjalne smoczki oraz butelki do podawania lekarstw. Przed każdym podaniem leku należy pamiętać o ich dokładnym oczyszczeniu (można np. wyparzyć je w wodzie).  Problemem może być również gorzki smak leku. Zdarza się to np. przy podawaniu klarytromycyny (Klabax granulat do sporz. zawiesiny). Aby temu zapobiec, możemy podać maluchowi wodę tuż po przyjęciu leku [4]. Jeśli dziecko, pomimo naszych ogromnych starań, wciąż wypluwa lek, warto skonsultować się z lekarzem, który podejmie decyzję o dalszej kuracji (np. przepisze preparat o innym smaku lub zaleci zastrzyki).