Kurzajka – co to jest?
Kurzajki, czyli potocznie określane brodawki, to zmiany skórne, które pojawiają się w wyniku infekcji komórek naskórka (głównie keratynocytów) przez wirus brodawczaka ludzkiego (HPV). Proces powstawania kurzajki jest długi, gdyż najpierw dochodzi do pogrubienia i hyperkeratynizacji komórek, a dopiero po tygodniach lub nawet miesiącach, pojawia się kurzajka [1].
Skąd się biorą kurzajki? Gdzie się najczęściej zarażamy?
Najczęściej można zarazić się kurzajką poprzez bezpośredni kontakt z osobą zarażoną lub przez kontakt z przedmiotami, które zostały dotknięte przez zakażoną osobę. Kurzajki występują najczęściej na skórze dłoni i stóp, szczególnie w miejscach o większym zagęszczeniu ludzi, takich jak baseny, sauny, szatnie, kąpieliska publiczne czy siłownie. Może się to również zdarzyć poprzez chodzenie boso w miejscach publicznych, gdzie wirus może znajdować się na podłodze lub innych powierzchniach, takich jak wspólne prysznice. Przyczyny powstawania kurzajek mogą zależeć również od wielu czynników, takich jak osłabiony system odpornościowy, obecność ran czy skaleczeń.
Czy każda kurzajka jest taka sama?
Na świecie wyróżniono ponad 150 genotypów HPV. Brodawki możemy podzielić na kilka rodzajów. Ich podział wraz z głównymi typami HPV, które je powodują, przedstawia poniższa tabela [1].
Tabela 1. Klasyfikacja kurzajek [2,3].
Rodzaj | Charakterystyka | Typ HPV |
Zwykłe, klasyczne | Najczęściej pojawiają się na dłoniach. Stanowią około 70% wszystkich kurzajek. | 1-5, 7, 27, 29, 57 |
Płaskie | Zwykle występują na twarzy. Częste u dzieci natomiast rzadkie u dorosłych. | 3, 10, 28, 29 |
Przejściowe, pośrednie | Wizualne połączenie kurzajek zwykłych i płaskich. | 2, 3, 10, 28, 29 |
Mozaikowe | Często występują jako pojedyncze bądź w skupiskach. Najczęściej pojawiają się na stopach i dłoniach. | 2 |
Podeszwowe | Charakterystyczne dla podeszw stóp. Mają wygląd guzków z czarnym punktem w środku. | 1-4, 27, 29, 57 |
Płciowe | Określane jako kłykciny kończyste. | 5, 8, 14 |
Czy brodawki i kurzajki są zaraźliwe?
Tak, brodawkami można się zarazić poprzez wirusa brodawczaka ludzkiego. Może to nastąpić w wyniku bezpośredniego kontaktu, np. uścisku dłoni lub przez inne wektory. Kurzajki najczęściej pojawiają się u dzieci w wieku szkolnym (nastolatkowie), ale mogą wystąpić również u młodszych dzieci oraz dorosłych [2,3].
Jak rozpoznać kurzajkę?
Kurzajki najczęściej pojawiają się jako niewielkie zmiany skórne, które mogą przypominać małą i płaską narośl lub niewielki guzek. Niektóre z nich wyróżniają się charakterystycznym, czarnym punktem na środku. Brodawki mogą być szorstkie lub gładkie w dotyku. Ich wielkość waha się zwykle od 1 do 10 mm, jednak czasami pojawiają się w skupiskach i wtedy wizualnie mogą być znacznie większe. Kolor brodawek bywa różny, jednak najczęściej są koloru skóry lub wpadają w bardziej szaro-brązowe odcienie. Kurzajki mogą boleć, ale nie muszą [2-5].
Jak leczyć kurzajki? Poznaj preparaty na kurzajki z apteki
Kurzajki niepłciowe najczęściej nie są niebezpieczne dla zdrowia, jednak ich leczenie bywa trudne i długotrwałe. Często może trwać nawet miesiące, a niestety bywa i tak, że brodawka po stosunkowo efektywnej terapii po pewnym czasie powraca. Jak pozbyć się kurzajki samodzielnie? Z pomocą przychodzą preparaty na kurzajki bez recepty.
Kwas salicylowy na kurzajki
Podstawowym sposobem na kurzajki jest kwas salicylowy. To związek, który powoduje niszczenie zainfekowanych komórek naskórka przez HPV. Kwas salicylowy jest stosunkowo bezpieczny. Najczęściej pacjenci skarżą się jedynie na podrażnienie skóry podczas stosowania. Można go używać już od 2. roku życia [3].
Jak stosować preparaty z kwasem salicylowym?
W aptece najpopularniejszy preparat na kurzajki z kwasem salicylowym to Brodacid (z dodatkiem kwasu mlekowego). Ma on płynną, lekko gęstą konsystencję z pędzelkiem ułatwiającym aplikację. Na wcześniej umyty obszar należy nałożyć warstwę preparatu. Leczoną skórą można zabezpieczyć opatrunkiem. Procedurę należy powtarzać codziennie. Niestety minusem tej terapii jest czas jej trwania, gdyż aplikację należy powtarzać nawet do 12 tygodni [3].
Terapię należy przerwać, jeśli pojawia się ostry ból lub zaczerwienienie. Niewielkie zaczerwienienie skóry jest normalne. Brodacidu nie można używać na skórę twarzy. Nie jest to sposób na brodawki dla wszystkich. U dzieci od 2. do 12. roku życia terapię należy skonsultować z lekarzem.
Alternatywą do kwasu salicylowego w formie płynu mogą być plastry, np. Salvequick Med Wart Plaster, które można stosować od 6. roku życia.
Krioterapia na kurzajki
Drugi, najczęściej zalecany sposób leczenia kurzajek to krioterapia. W gabinetach lekarskich do wymrażania brodawek używa się zwykle ciekłego azotu, który osiąga niższe temperatury, natomiast w warunkach domowych stosuje się preparaty, które są równie efektywne, ale nie osiągają tak niskich temperatur. Preparaty do wymrażania dostępne w aptece to, np.: Undofen Krioterapia, Wartix, Sholl (spray do usuwania kurzajek i brodawek), Help4Skin brodawki i kurzajki, Wortie. Produkty apteczne oparte są na mieszaninie eteru dimetylowego i propanu. Krioterapię można stosować u dzieci od 4. roku życia [3,6].
Jak przeprowadzać wymrażanie?
Przygotowanie produktu przeznaczonego do krioterapii bywa różne, dlatego przed użyciem należy zapoznać się instrukcją. Natomiast proces wymrażania jest zawsze podobny. Końcówkę aplikatora należy nakierować na kurzajkę. Czas wymrażania zależy od wielkości zmiany, jednak zwykle wymrażanie przeprowadza się do momentu pojawienia się około 2 mm białej obwódki wokół kurzajki. Aby pozbyć się kurzajki, krioterapię zwykle powtarza się 2 lub 3 razy w tygodniu, maksymalnie przez 3 miesiące [3].
Co lepsze na kurzajki? Kwas salicylowy czy krioterapia?
Obie powyższe metody usuwania kurzajek są skuteczne i polecane, jednak czy któraś jest lepsza? Według badań obie terapie są porównywalne. Skuteczność plasuje się w granicach 50% do 70% po 3 lub 4 zabiegach. Jednak to zwykle krioterapia wymaga mniejszej ilości powtórzeń (2 versus 4) do osiągnięcia pożądanego efektu. Natomiast terapia z kwasami jest tańsza niż krioterapia. Bardzo dobre efekty przynosi również terapia łączona [1,3].
Jakie są inne sposoby na kurzajki?
Powyższe terapie są najskuteczniejsze i najczęściej rekomendowane w wytycznych. Jednak kurzajki można leczyć miejscowo także na inne sposoby, takie jak:
- Azotan srebra (Lapis) – do stosowania u dzieci od 4. roku życia. Terapia polega na pocieraniu kurzajki. W aptece dostępny jako Lapis Diabelski Kamyk.
- Fenol.
- Kantarydyna.
- Analogi witaminy D.
- Podofilina i podofilotoksyna.
- 5-fluorouracyl.
- Bleomycyna – aplikuje się albo miejscowo, albo wstrzykuje w kurzajkę.
- Kwas trichlorooctowy – w aptece dostępny pod postacią Undofen Pro Pen. Terapia od 4. roku życia.
- Terapia ciepłem [1,3,7].
Zabiegi chirurgiczne
Oprócz zabiegów z zastosowaniem środków aplikowanych miejscowo, brodawki można leczyć także chirurgicznie. Metody inwazyjne można podzielić na takie, jak:
- Elektrokoagulacja i łyżeczkowanie.
- Chirurgiczne wycięcie kurzajki.
- Zabiegi z zastosowaniem lasera.
Powyższe zabiegi są skuteczne, jednak nawet po nich brodawki czasami nawracają. Głównym minusem może być towarzyszący ból po zabiegu i dłuższe gojenie rany (1 do 2 tygodni) oraz powstające blizny [5,7].
Samoleczenie kurzajek – na co uważać?
Kiedy decydujesz się na samoleczenie kurzajek, ważne jest, abyś był świadomy, kiedy warto skonsultować się z lekarzem. Istnieją pewne sytuacje, w których konieczna jest profesjonalna pomoc. Jeśli kurzajka jest głęboko zakorzeniona, rośnie w obrębie twarzy, stóp lub narządów płciowych lub powoduje ciągłe bóle lub niepokój, powinieneś udać się do lekarza. W przypadku dzieci, kobiet w ciąży lub osób z osłabionym układem odpornościowym zawsze zaleca się konsultację z lekarzem.
Ważne jest również, aby ostrzec przed ryzykiem samodzielnego usuwania kurzajek w nieodpowiedni sposób. Nieodpowiednio przeprowadzone zabiegi mogą prowadzić do powikłań, takich jak infekcje lub blizny. Dlatego zawsze warto dokładnie zbadać metodę samoleczenia kurzajek i jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, skonsultuj się z lekarzem. Pamiętaj, że zdrowie skóry jest ważne i profesjonalna opinia może pomóc Ci w skutecznym i bezpiecznym leczeniu kurzajek.
Co się dzieje z nieleczoną kurzajką?
Nieleczona kurzajka może prowadzić do różnych komplikacji i objawów. Jest możliwe, że kurzajka może się powiększać i rozprzestrzeniać na inne części ciała. Może również powodować dyskomfort i bolesność, szczególnie gdy kurzajka jest narażona na ucisk lub tarcie od ubrań lub obuwia. Ponadto nieleczona kurzajka może również zaostrzać się i utrzymywać przez dłuższy czas. Może prowadzić do zmniejszenia jakości życia i utrudniać wykonywanie codziennych czynności, takich jak chodzenie czy manipulowanie przedmiotami. W niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób o osłabionym układzie odpornościowym, może dojść do rozwoju powikłań, takich jak zakażenie wtórne, zapalenie skóry czy wystąpienie bólu.
Jak zapobiegać kurzajkom?
Jedyną skuteczną metodą będzie przeciwdziałanie zarażeniu się wirusem HPV, dlatego stosowanie poniższych zasad znacznie zmniejszy ryzyko zarażenia się.
- Nie dotykaj brodawek innych osób, gdyż to główna przyczyna rozsiewania się wirusa.
- Nie dziel z nikim przedmiotów osobistych, np. ręczników, nożyczek, maszynek do golenia czy klapek.
- Jeśli się skaleczysz, to niezwłocznie opatrz ranę. Istnieje większa szansa na zarażenie się HPV przez uszkodzoną niż zdrową tkankę.
- Staraj się nie mieć wysuszonych i popękanych dłoni oraz stóp., ponieważ są to również wrota do zakażenia się. Stosuj nawilżające preparaty kosmetyczne.
- Nie chodź boso w obiektach użyteczności publicznej, np. na basenie lub w saunie. Stosuj obuwie ochronne.
- Jeśli masz możliwość, to zaszczep się przeciwko HPV [8].
Edukacja – dlaczego jest tak ważna?
Ważność profilaktyki i edukacji na temat kurzajek nie może zostać niepodkreślona. Jest to kluczowe, abyśmy mogli nie tylko unikać ryzyka zarażenia tym wirusem, ale również stosować skuteczne metody zapobiegania i efektywnie leczyć te nieprzyjemne zmiany skórne. Poprzez szerzenie świadomości na temat kurzajek, możemy pomóc ludziom zrozumieć, jakie są przyczyny, jakie są skuteczne środki zapobiegawcze, oraz że profesjonalna opieka medyczna jest niezbędna w przypadku leczenia. Jednocześnie, edukacja może zwiększyć świadomość ludzi na temat konsekwencji ignorowania kurzajek oraz o pozytywnych rezultatach, jakie osiągają pacjenci, którzy poddali się odpowiedniemu leczeniu. Dlatego też, budowanie świadomości, informowanie o profilaktyce i udostępnianie opieki medycznej są nieodzownymi elementami w walce z kurzajkami.