Zatrzymanie laktacji lub jej zahamowanie może być wywołane przez wiele czynników. Pomimo że, proces karmienia może skończyć się naturalnie, sporo matek chce przestać karmić wcześniej. Przyczyny są różne, zarówno techniczne  takie jak: (leki, hospitalizacja, praca), oraz psychologiczne, (zmęczenie, znużenie, uczucie uwiązania). Powodem są także wyobrażania, jakie matka ma o swoim dziecku po odstawieniu, że (będzie ono bardziej samodzielne, będzie lepiej spało lub jadło, że jest już za duże do piersi). Najbardziej przykra jest sytuacja w przypadku śmierci dziecka w okresie okołoporodowym i wtedy kobiety wymagają wyjątkowej opieki zarówno wsparcia emocjonalnego, jak i pomocy w rozwiązaniu kwestii laktacji. Sam proces zatrzymania laktacji może trwać od kilku dni do kilku tygodni. Postępowanie terapeutyczne powinno uwzględnić życzenie matki dotyczące sposobu zakończenia laktacji.

Jakie są naturalne metody na zatrzymanie laktacji?

Istnieje lokalny mechanizm, który bezpośrednio w gruczole mlecznym kontroluje produkcję pokarmu. Proces ten jest uruchamiany w wyniku przepełnienia piersi i rozumienie niniejszego mechanizmu jest pomocne podczas hamowania laktacji bez zastosowania leków. Pozostawienie pokarmu w piersiach powoduje nagromadzenie się zwrotnego inhibitora laktacji (ang. Feedback Inhibitor of Lactation, FIL), którego wysokie stężenie hamuje syntezę i wydzielania pokarmu. Natomiast całkowite opróżnienie piersi powoduje spadek stężenia FIL i tym samym daje sygnał dla organizmu, że trzeba znowu produkować mleka.

Należy stopniowo obniżać produkcję mleka poprzez częściowe opróżnianie piersi, co pozwoli zmniejszyć dolegliwości związane z przepełnieniem, ale jednocześnie utrzymać podwyższony poziom FIL. Sposób odciągania (odciąganie ręczne, laktator mechaniczny), częstotliwość czy jego długość są sprawą indywidualną, zależą od objętości produkowanego pokarmu, czasu, który upłynął od chwili porodu,  oraz od efektywności odciągania. Jednorazowe odciąganie powinno trwać na tyle długo, by rozluźnienie piersi przyniosło ulgę, ale na tyle krótko by nie opróżniać piersi całkowicie. Z każdym kolejnym dniem matka powinna wydłużać przerwy między kolejnymi odciągnięciami, ale nie pomijać ich. Oto przykładowy schemat: w pierwszej dobie odciąganie ok. 5 minut co 4-5 godzin, w drugiej 3-5 minut odciągania co 6 godzin, a w kolejnych czterech dobach  czas i odstępy dostosowane do pojawienia się uczucia dyskomfortu.

Dodatkowo stosowanie zimnych okładów zmniejsza dolegliwości związane z przepełnieniem piersi oraz nie powoduje uszkodzeń. Nie zaleca się bandażowania piersi a celu zahamowania laktacji ze względu na występowanie takich powikłań jak bolesność i obrzęk.

Jakie są leki na zatrzymanie laktacji?

Błyskawiczne zakończenie laktacji nigdy nie jest dobre, biorąc pod uwagę zarówno stronę mamy jak i samego dziecka. Jednak istnieją takie przypadki, w których proces ten musi się odbyć natychmiastowo- na ma innego wyjścia. W takiej sytuacji najskuteczniejsze są produkty farmakologiczne- leki. Te działania można podejmować wyłącznie po odpowiednich konsultacjach z lekarzem, który przepisze konkretne leki, po które należy sięgnąć.

Leki na receptę

Najczęstsze leki hamujące laktacje przepisywane na receptę to:

• Bromergon, tabletka 2,5mg- lek, który zawiera czynną bromokryptynę, która wpływa hamująco na wydzielanie prolaktyny, hormonu wytwarzanego w przysadce mózgowej. Zaleca się stosować w następującym schemacie dawkowania: 2,5 mg w ciągu pierwszych trzech dni, a następnie 2,5 mg 2 razy dziennie przez 14 dni.

Istnieją doniesienia o występowaniu psychozy poporodowej po podaniu bromokryptyny w celu zahamowania laktacji u osób, które nie miały wcześniej żadnych zaburzeń psychicznych. Personel medyczny sprawujący opiekę nad kobietami po porodzie powinien być świadomy ryzyka występowania psychiatrycznych skutków ubocznych. Ma to szczególne znaczenie dla kobiet przeżywających silny stres oraz żałobę. Zdaniem Hale’a, w związku z występowaniem szeregu skutków ubocznych podczas stosowania bromokryptyny, bezpieczniejsza wydaje się kabergolina.

• Dostinex, tabletka 0,5 mg- lek, który zawiera czynną kabergolinę. Stosuje się w ramach zahamowania laktacji, zaburzeń związanych z nadmiernym wydzielaniem prolaktyny, w tym zaburzeniach miesiączkowania. W celu zahamowania laktacji we wczesnym okresie po porodzie stosuje się dawkę 0,25 mg 2 razy dziennie doustnie przez 2 dni.

Działania niepożądane występują u 14% karmiących kobiet, są to głównie: niedociśnienie ortostatyczne i senność. Tolerancja tego leku jest lepsza, jeśli przyjmuje się go podczas posiłku. Leku nie podaje się kobietom z wadą zastawki i z nadciśnieniem poporodowym.

Mimo niepodważalnych korzyści stosowania kabergoliny, prawdopodobnie w związku z wysoką ceną, preparat ten jest znacznie rzadziej stosowany. Koszt jednego opakowania kabergoliny to wydatek rzędu 115 zł. Dla porównania cena 1 opakowania bromokryptyny to koszt 3,20 zł (R).

Leki bez recepty

Tabletki hamujące laktację bez recepty:

• Antilactin, kapsułka zawiera 900 mg liści szałwii w postaci wyciągu. Szałwia lekarska, powszechnie znana ze swych właściwości hamujących laktację i redukujących samoistne wycieki pokarmu. Takie właściwości szałwia zawdzięcza swojemu mechanizmowi działania, zbliżonemu do mechanizmu działania estrogenów, które odpowiadają za proces laktacji u kobiety. To dlatego wyciąg z szałwii wpływa na ograniczenie oraz zahamowanie procesu laktacji.

Wyciąg z liści szałwii:

• hamuje nadmierną laktację u karmiących matek
• pomaga zredukować samoistny wyciek mleka
• wspomaga zakończenie procesu laktacyjnego

Jak zatrzymać laktację? Podsumowanie

1. Kabergolina jest lekiem zalecanym do hamowania laktacji ze względu na znacznie łagodniejszy panel działań niepożądanych.
2. U niektórych kobiet wystarczające jest stosowanie niefarmakologiczne metod, takich jak częściowe opróżnianie piersi ze stopniowo zmniejszaną częstotliwością oraz wykonywanie zimnych okładów.
3. Metody postępowania w hamowaniu laktacji powinny być dobierane w taki sposób, aby uwzględnić indywidualne potrzeby kobiet.