Grypa – co to za choroba?

Grypa to zakaźna choroba wirusowa dróg oddechowych, wywoływana przez wirusa grypy z rodziny Ortomyksowirusów. Wirus grypy możemy podzielić aż na 4 typy:

• Typ A oraz typ B jest charakterystyczny dla ludzi i to on najczęściej powoduje zakażenie. Wyróżniamy w nich charakterystyczne białka, tzw. hemaglutyninę (HA) i neuraminidazę (NA). Na ich podstawie klasyfikuje się wirusy, np. A(H1N1), A(H3N2).
• Typ C – charakterystyczny dla ludzi oraz świń. Najczęściej powoduje łagodną chorobę. Nie jest tak często spotykany, jak wcześniejsze dwa typy i częściej dotyka młodsze osoby.
• Typ D – wywołuje infekcje jedynie u bydła. Nie jest spotykany u ludzi [1].

Jak można zarazić się grypą?

Grypa przenosi się drogą kropelkową. Badania pokazują, że drobniejsze kropelki uwalniane, np. podczas mówienia, czy kichania mogą przebyć drogę nawet do 2 metrów. Wrotami zakażenia u ludzi, czyli miejscami, przez które wirus dostaje się do organizmu, są: spojówki, usta, nos – ogólnie mówiąc błony śluzowe górnych dróg oddechowych [1].

Z racji na łatwość zakażenia drogą kropelkową bardzo ważne jest przestrzeganie zasad higieny, to jest np. mycia rąk, gdyż wirus może przetrwać dłużej na tkankach. Rozsądne jest noszenie maseczek ochronnych, szczególnie w sezonie grypowym, które redukują rozprzestrzenianie się kropelek w powietrzu [1].

Jakie są objawy grypy?

Klasyczna grypa rozpoczyna się nagle. Typowe objawy to:

• kaszel,
• ból głowy,
• ból mięśni, kości i stawów,
• stan zapalny gardła,
• katar (zatkany nos albo wodnista wydzielina),
• ogólne zmęczenie,
• gorączka – która czasami nie pojawia się,
• dreszcze, naprzemienne uczucie zimna i gorąca,
• ból brzucha, biegunka, wymioty (jednak te objawy częściej pojawiają się u dzieci, niż u dorosłych) [1,2].

Okres inkubacji wirusa, czyli czas od zakażenia się do pierwszych objawów wynosi od 1 do 4 dni (średnio 2 dni). Czas, w którym rozsiewamy wirusa grypy, następuje już około 1 dnia przed pojawieniem się pierwszych symptomów i trwa przez około tydzień. U małych dzieci lub osób z niedoborami odporności może się to przedłużać [3].

Jak leczyć grypę?

Jak leczyć grypę? U większości zdrowych osób jest to choroba samoograniczająca się i niepowodująca komplikacji. Osobami z grupy ryzyka są:

• małe dzieci,
• osoby po 65. roku życia,
• ciężarne kobiety,
• osoby z przewlekłymi chorobami, np. astmą, cukrzycą lub chorobami sercowo-naczyniowymi [4].

Jednak nigdy nie wiemy, jak zareagujemy na chorobę, dlatego warto wdrożyć leczenie. W takim razie, jakie mamy typowe leki na grypę?

Leki na grypę – przeciwwirusowe

Podstawowe leki na grypę to leki przeciwwirusowe. Są one jednak dostępne jedynie na receptę! Leki przeciwwirusowe są wskazane dla osób z grupy ryzyka lub tych, którzy przechodzą infekcje z mocnymi objawami bądź podlegają z jej powodu hospitalizacji.

Klasyczne leki przeciwgrypowe pozwalają skrócić chorobę o około 2 dni. Najważniejsze jednak w ich przypadku jest to, że znacznie redukują ryzyko niebezpiecznych powikłań zdrowotnych. Terapię najlepiej rozpocząć jak najszybciej od wystąpienia objawów (do 2 dni). Wtedy działanie leków jest najlepsze [4].

Jak leczyć grypę lekami przeciwwirusowymi?

Lekami na grypę są głównie inhibitory neuraminidazy, takie jak:

• Oseltamiwir (Ebilfumin, Tamiflu, Tamivil, Segosana) – lek pierwszego rzutu u dzieci i dorosłych. Występuje w formie kapsułek oraz zawiesiny do podawania doustnego.
• Zanamiwir (Dectova – roztwór do infuzji; Relenza – proszek do inhalacji).
• Peramiwir (Alpivab – koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji) [1].

Z racji tego, że oseltamiwir stosuje się najczęściej i jest najłatwiej dostępny, to omówimy jego użycie.

Oseltamiwir

Oseltamiwir można podawać dzieciom już od 14. dnia życia. W takim przypadku ważne jest dawkowanie leku względem masy ciała, które wynosi 3 mg na kilogram masy ciała. Poniższa tabela przedstawia zalecane dawkowanie oseltamiwiru.

Tabela 1. Dawkowanie oseltamiwiru u dzieci i dorosłych [3,5].

Co na grypę – dodatkowe leki

W leczeniu grypy nie zaleca się włączania innych leków. Wytyczne jasno wskazują, że antybiotyki oraz glikokortykosteroidy są niewskazane w klasycznej grypie [1].

Oczywiście, jeśli pacjent doświadczy powikłania pogrypowego w formie, np. bakteryjnego zapalenia płuc, to włączenie antybiotyku będzie zasadne. Jednak rozważamy tu już dodatkową jednostkę chorobową. Przepisywanie pacjentowi antybiotyków na grypę, na tzw. “wszelki wypadek” jest nierozsądne i może być przyczyną rozwoju antybiotykooporności.

Najmocniejszy lek na grypę bez recepty

Pojawia się zapewne pytanie, czy istnieje jakiś najmocniejszy lek na grypę bez recepty? Niestety nie ma takiego preparatu. Wszystkie leki na grypę, rozumiane jako leki przeciwwirusowe, są dostępne jedynie na receptę.

Natomiast, jeśli chorujesz na grypę, nie jesteś w grupie ryzyka i masz umiarkowane objawy, to w większości przypadków wystarczy wdrożyć leczenie objawowe. W zależności od objawów możesz skorzystać z poniższych leków:

• Na ból głowy, mięśni, kości i gorączkę – leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, np. paracetamol, ibuprofen lub pyralgina.
• Jeśli cierpisz na kaszel, to zastosuj lek wykrztuśny lub przeciwkaszlowy (w zależności od rodzaju kaszlu).
• Do zredukowania objawów kataru możesz krótkoterminowo zastosować leki obkurczające śluzówkę nosa z ksylometazoliną lub oksymetazoliną. Możesz również nawilżać błonę śluzową nosa wodą morską lub zastosować nebulizację.

Zachęcamy do przeczytania naszych poradników oraz skorzystania z porady farmaceuty w swojej aptece!

Pogrypowe powikłania — do czego może doprowadzić grypa?

Rocznie notuje się nawet 5 milionów ciężkich przypadków grypy światowo. Liczba zgonów sięga nawet do 650000 tysięcy na całym świecie [1].

Do powikłań grypy należą:

• Zapalenie ucha i zatok.
• Bakteryjne zapalenie płuc.
• Zapalenie mięśnia sercowego.
• Powikłania mięśniowe, np. zapalenie mięśni lub rabdomioliza.
• Wielonarządowa niewydolność – głównie niewydolność nerek i układu oddechowego.
• Sepsa [6].

Jak chronić się przed grypą?

Szczepienie przeciwko grypie to najlepsza metoda ochrony. Oczywiście żadne szczepienie nie zapewni 100% odporności, jednak każde znacznie redukuje ryzyko powikłań i stanów zagrażających życiu i zdrowiu.

Szczepić można już dzieci od 6. miesiąca życia a nawet kobiety w ciąży.