Jak wygląda nawłoć pospolita?

Nawłoć pospolita (łac. Solidago virgaurea L.) jest  również znana pod nazwami złotnik, złota rózga, złota dziewica czy głowienka czerwona. Nazwy te wywodzą się z medycyny ludowej, gdzie była często używana. Było to związane również z faktem, że nawłoć występuje w Polsce powszechnie. Można ją spotkać w zaroślach, rowach, przy drogach, na brzegach lasów, zarówno na nizinach, jak i niskich górach.

Jako surowiec farmaceutyczny wykorzystywane jest ziele nawłoci (nadziemna, kwitnąca część rośliny). Roślina osiąga wysokość ok. 1 metra. Ma wewnątrz pustą łodygę, jajowate lub eliptyczne liście z pikowanymi brzegami oraz charakterystyczne żółte, zebrane w grona kwiatostany, tworzące charakterystyczną wiechę. Kwitnie od lipca do września, zbiór może być prowadzony od lipca do października [1,2].

Jakie właściwości lecznicze ma nawłoć pospolita?

Nawłoć pospolita zawiera szereg składników aktywnych, m.in. saponiny, alkaloidy, glikozydy flawonowe, takie jak rutyna, kwercetyna czy astragalina, garbniki, olejki eteryczne, witaminę C, karotenoidy, amid kwasu nikotynowego, sole, fermenty, diterpeny, kwasy: kawowy, oleanolowy czy chlorogenowy. Dzięki tym składnikom preparaty zawierające nawłoć wykazują m.in. działania:

• przeciwzapalne;
• przeciwbakteryjne;
• przeciwwysiękowe;
• odkażające;
• przeciwobrzękowe;
• odtruwające i oczyszczające organizm;
• rozkurczowe;
• napotne;
• rozgrzewające;
• immunostymulujące;
• przeciwgrzybicze;
• przeciwbólowe;
• hipotensyjne, wzmacnia i uszczelnia naczynia krwionośne, jednocześnie zmniejszając przepuszczalność naczyń włosowatych;
• łagodnie uspokajające;
• moczopędne (ułatwia wydalanie szkodliwych metabolitów oraz ksenobiotyków, jednocześnie zwiększa wydalanie amoniaku, chlorku sodu czy kwasu moczowego) [2,3]

Kiedy można stosować nawłoć?

Nawłoć jest zdecydowanie najczęściej stosowana w schorzeniach nerek, takich jak wodonercze, marskość nerek, zapalenie pęcherza moczowego, kłębuszków i miedniczek nerkowych, skazie moczanowej, kamicy nerkowej czy w przypadku dializ. Ma ona działanie oczyszczające organizm z toksyn, wiążąc szkodliwe substancje i ułatwiając ich usunięcie z organizmu. Nawłoć jest również wykorzystywana w problemach z przemianą materii, ze względu na swoje działanie zwiększające produkcję soków trawiennych i żółci.

Płukanie gardła naparem z nawłoci zmniejsza stan zapalny, może być on również używany w przypadku trudno gojących się ran i owrzodzeń na ciele. Kąpiele z dodatkiem nawłoci poprawiają jędrności skóry i ja regenerują, a dodatkowo, ze względu na jej właściwości przeciwzapalne i uszczelniające naczynia krwionośne, korzystnie wpływają na obecne na ciele siniaki. Ziele nawłoci, a dokładnie napar, może być stosowane na włosy. Płukanki do włosów zapobiegają nadmiernemu przetłuszczaniu się włosów [1,3].

Kiedy nie powinno stosować się preparatów zawierających nawłoć?

Jak w przypadku każdej substancji czynnej czy surowca farmaceutycznego, tak samo i w przypadku preparatów zawierających nawłoć pospolitą, występują pewne przeciwwskazania do ich stosowania. Nie powinny ich stosować kobiety w ciąży, karmiące piersią oraz dzieci i młodzież do 12. roku życia. Nawłoci nie powinni stosować również pacjenci z niewydolnością serca i nerek. Ze względu na działanie diuretyczne nawłoci, należy pamiętać o zwiększonej podaży płynów podczas jej stosowania. Nawłoci nie powinny stosować osoby przyjmujące jednocześnie leki moczopędne [2].

Syrop z nawłoci — na co pomaga i jak przygotować?

Aby przyrządzić syrop z nawłoci potrzebny będzie surowiec zakupiony w aptece lub samodzielnie zebrany i wysuszony. Należy zagotować wodę, a następnie dodać do niej surowiec, dobrze zamieszać i pozostawić do ostygnięcia pod przykryciem. Po ostygnięciu powstały napar należy jeszcze odcedzić przez gazę, ściereczkę bawełnianą lub ewentualnie sitko z małymi oczkami. Następnie należy dodać cukier lub miód i sok z cytryny. Tak powstały roztwór należy dobrze zamieszać i zagotować. Powstały syrop jest gotowy do spożycia po ostudzeniu. Wykazuje on działania ściągające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne czy odkażające. Może być stosowany pomocniczo w leczeniu przeziębienia czy grypy, infekcji jamy ustnej lub błon śluzowych miejsc intymnych. Wykorzystuje się go również w przypadku uszkodzeń skóry, wykwitów lub świądu.

Jak pić nawłoć?

Można ją pić jako wymieniony wcześniej syrop lub napar. Najprostsza w przygotowaniu herbata z nawłoci będzie wspomagać leczenie odtruwające i oczyszczające układ trawienny. Można ją stosować w przypadku gorączki, bólu czy biegunki. Napary czy syrop są również stosowane zewnętrznie, w postaci okładów [4].

Maść z nawłoci — jak zrobić i na co stosować?

Maść z nawłoci można wykonać z dodatkiem oleju lub smalcu. Do ich sporządzenia potrzebny będzie surowiec w postaci suszonego ziela nawłoci. Aby wykonać maść z olejem, należy wsypać do połowy słoika przygotowany surowiec i następnie zalać go oliwą z oliwek czy olejem np. słonecznikowym. Dobrze zakręcony słoik należy zostawić na 4-6 tygodni a po tym czasie odcedzić surowiec. Taką maść można stosować w celu przyspieszenia gojenia się ran, bólu stawów czy mięśni.

Maść z nawłoci ze smalcem przygotowywuje się troszkę trudniej. Należy wytopić tłuszcz ze słoniny, a świeże ziele nawłoci pospolitej drobno posiekać i wrzucić na rozgrzany tłuszcz. Następnie należy mieszać do czasu połączenia obydwu składników, przełożyć do pojemnika i pozostawić do wystygnięcia.  Zastosowanie jest podobne jak maści z olejem [5].

Przykładowe preparaty dostępne w aptece

Nawłoć Colfarm, 90 tabletek, suplement diety

• 1 tabletka zawiera 65 mg wyciągu z nawłoci otrzymane z 260 mg suszonego ziela nawłoci;
• osoby dorosłe mogą przyjmować 1 tabletkę 3 razy dziennie;
• suplement diety wspiera zdrowie pęcherza moczowego, układu moczowego i wspomaga prawidłową funkcję wydalniczą nerek [6].

Nawłoć pospolita herbatka fix (herbex), suplement diety

• preparat zawiera liście nawłoci pospolitej w formie 2 g torebek;
• suplement stosuje się 2-3 razy dziennie po 1 torebce;
• herbatki stosuje się w celu wspomagania prawidłowej pracy nerek i układu moczowego [7].

Ziele nawłoci Flos 50 g, produkt leczniczy

• 1 g produktu zawiera 1 g ziela nawłoci (Virgaureae herba, syn. Solidaginis herba);
• stosuje się doustnie w postaci naparu (raz dziennie szklankę naparu);
• napar przygotowuje się poprzez zalanie 1-2 łyżek stołowych (ok. 2-4 g) 1 szklanką wrzącej wody, zaparzaniem pod przykryciem przez ok. 20 minut i przecedzenie;
• może być stosowany powyżej 12 roku życia [8].

Warto również wspomnieć, że nawłoć jest spotykana w wielu preparatach złożonych. Jest m.in. składnikiem takich preparatów jak Fitolizyna Nefrocaps Forte, Urinal, Herbatka Fix na pęcherz i drogi moczowe, Nefrol czy Urofort. Są wśród nich zarówno płyny, złożone saszetki do zaparzania, jak i tabletki czy kapsułki. Większość z nich ma działanie wpływające na prawidłowe funkcjonowanie nerek i całego układu moczowego. W Hydrominum+Detox pełni rolę detoksykacyjną.

Czy warto stosować nawłoć pospolitą?

Nawłoć pospolita jest najczęściej wykorzystywana jako środek moczopędny, aby usprawnić pracę nerek i układu moczowego. Ale oprócz tego, roślina ta ma szereg innych korzystnych działań leczniczych. Można samemu przyrządzić syrop czy napar, który następnie przyspieszy gojenie się ran i zmniejszy obrzęki. Jest ona również składnikiem w wielu preparatach złożonych, stosowanych głównie w przypadku problemów z nerkami lub w celu detoksykacji.