Jakie są leki przeciwzakrzepowe?

Leki przeciwzakrzepowe zwane są również antykoagulantami. Na rynku można znaleźć preparaty z wielu grup. Są to antagoniści witaminy K, jak warfaryna np. Warfin, acenokumarol np. Acenocumarol, inhibitory trombiny takie jak dabigatran np. Pradaxa, preparaty hamujące agregację płytek takie jak klopidogrel np. Plavix, tiklopidyna np. Ticlo, kwas acetylosalicylowy np. Polocard, pochodne heparyny takie jak Clexane czy Fraxiparine czy rywaroksaban np. Xarelto. Wymienione preparaty, za wyjątkiem kwasu acetylosalicylowego, są dostępne z przepisu lekarza. Jednak często leki wypisywane są przez różnych specjalistów i potencjalne interakcje mogą zostać przeoczone, dlatego zawsze należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach diety. W razie wątpliwości można poradzić się farmaceuty w aptece [1].

Wskaźnik INR-co to jest?

Regularne przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych wymaga kontroli wskaźnika protrombinowego INR (International Normalized Ratio). INR to parametr określający stopień aktywności protrombiny (jeden z czynników krzepnięcia krwi). Wyższa wartość INR, oznacza mniejszą zdolność krzepnięcia krwi. Należy pamiętać, że w przypadku zbyt silnego działania antykoagulantów, nawet niewielki uraz może doprowadzić do groźnego krwotoku. Z drugiej strony, zbyt słabe działanie tych leków może prowadzić do powstawania zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Prawidłowa wartość INR to  0,8–1,2, ale dla pacjentów po operacjach z reguły INR powinien wynosić 2–3, a pacjentów ze sztucznymi zastawkami nawet 2,5–3,5. Po rozpoczęciu stosowania tych leków kontrola INR jest konieczna praktycznie codziennie. Stopniowo pod kontrolą i zgodnie z zaleceniami lekarza można tę kontrolę, wraz z ustabilizowaniem leczenia, przeprowadzać rzadziej. Na INR wpływ mają również dieta, inne leki, infekcje, wydolność nerek czy wątroby [1]. 

Interakcje leków przeciwzakrzepowych 

Leki przeciwzakrzepowe mogą powodować bardzo wiele interakcji. Dodatkowo jest to bardzo szeroka grupa, dlatego nie sposób wypisać w tym artykule szczegółowo wszystkich interakcji dla każdego leku. W przypadku ich stosowania należy dokładnie przeczytać ulotkę, gdzie znajdą się wszystkie interakcje. Najwięcej z nich związane jest z obniżeniem lub podwyższeniem INR. Najważniejsze zostały omówione poniżej [1,2].

Interakcje obniżające INR

• leki przeciwbakteryjne, takie jak dikloksacylina np. Unidox Solutab, flukloksacylina np. Floxapen, kloksacylina np. Syntarpen oraz  ryfampicyna np. Rifampicyna TZF;
• preparaty przeciwdrgawkowe, takie jak barbiturany np. Luminalum Unia, karbamazepina np. Amizepin, pochodne benzodiazepiny np. Signopam oraz prymidon np. Mizodin;
• leki przeciwlękowe, uspokajające i nasenne, takie jak wymienione powyżej barbiturany, pochodne benzodiazepiny, haloperidol np. Haloperidol Unia, chlordiazepoksyd np. Elenium;
• witamina K np. Centrum Kompletne A do Z, Supradyn, Vigor Gold, Vigor (preparaty witaminowe oraz dieta);
• leki moczopędne, takie jak chlortalidon np. Hygroton, leki hydrochlorotiazyd np. Hydrochlorothiazidum Polpharma, spironolakton np. Spironol;
• preparaty ziołowe takie jak dziurawiec zwyczajny np. Zielnik Apteczny Dziurawiec Fix czy żeń-szeń np. Żeń-szeń Vita Complex;
• aminoglutetymid np. Aminoglutetimid;
• cholestyramina np. Lipocol-Merz;
• dizopiramid np. Disocor;
• gryzeofulwina np. Gricin;
• metformina np. Metformin [1,2,3].

Interakcje podwyższające INR

• niesteroidowe leki przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, takie jak kwas acetylosalicylowy np. Polopiryna, diklofenak np. Diklofen, ibuprofen np. Ibuprom, ketoprofen np. Ketonal, paracetamol np. Apap;
• leki przeciwbakteryjne i antybiotyki, takie jak amoksycylina np. Amoksiklav, azytromycyna np. Sumamed, cefaleksyna np. Cefaleksyna TZF, cyprofloksacyna np. Cyprofloksacyna Infomed, klarytromycyna np. Klacid, tetracyklina np. Tetracyclinum TZF;
• leki przeciwgrzybicze, takie jak flukonazol np. Fluconazole Polfarmex, itrakonazol np. Trioxal, ketokonazol np. Ketokonazol, mikonazol np. Mikonazol;
• preparaty przeciwnowotworowe i immunomodulujące takie jak cyklofosfamid np. Endoxan, etopozyd np. Etopozyd Accord, fluorouracyl np. Fluorouracyl VP, metotreksat np.  Metotreksat-Knoll, tamoksyfen np. Tamoxifen-Egis;
• Leki przeciwarytmiczne, takie jak amiodaron np. Cordarone, propafenon np. Rytmonorm;
• preparaty stosowane w chorobach żołądka i jelit, takie jak cymetydyna np. Cimetidine, omeprazol np. Polprazol;
• leki stosowane w chorobach serca i naczyń, takie jak digoksyna np. Digoxin, metolazon np. Zaroxolyn, propranolol np. Propranolol;
• inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, takie jak cytalopram np. Cital, fluoksetyna np. Fluoxetin Polpharma, sertralina np. Sertraline Aurobindo;
• witaminy A i E np. Capivit A+E;
• doustne leki przeciwcukrzycowe, takie jak glibenklamid np. Daonil, pochodne sulfonylomocznika np. Symazide MR;
• preparaty roślinne, takie jak arcydzięgiel np. Lewitan Arcydzięgiel z drożdży piwowarskich, czosnek np. Alliofil, imbir np. ActiDigest, kora wierzby np. Salicortex, miłorząb np. Ginkofar oraz sok grapefruitowy [1,2 3].

Jakich potraw unikać przyjmując leki przeciwzakrzepowe?

Pewne interakcje leków przeciwzakrzepowych z żywnością zostały zasygnalizowane w poprzednim akapicie.   Należy w szczególności unikać spożywania dużej ilości produktów zawierających witaminę K. Są to m.in. kapusta, brukselka, kalafior, brokuły, zielona sałata, szparagi, szpinak, awokado, soczewica, soja czy płatki owsiane. Interakcji witaminy K i leków przeciwzakrzepowych zmniejsza ich skuteczność i zwiększenia ryzyko powstania zakrzepów. Nie wolno również pod żadnym pozorem popijać doustnych antykoagulantów sokiem grejpfrutowym [3].

Czy interakcje lekowe mogą być niebezpieczne?

W tym artykule przedstawiono najważniejsze interakcje leków przeciwzakrzepowych. Jest to bardzo duża grupa substancji, dlatego mając również na uwadze trudność w dobraniu odpowiedniej ich dawki, należy zachować szczególną uwagę podczas politerapii. Potencjalne interakcje mogą być groźne dla zdrowia i życia, powodując albo krwawienia, albo zakrzepy. Z tego względu należy zachować szczególną ostrożność i zawsze informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i suplementach diety.