Inhibitory MAO (inhibitory monoaminooksydazy) są wykorzystywane przede wszystkim w leczeniu depresji, a także napadów lęku oraz fobii społecznej. Wykazują skuteczność w terapii depresji lekoopornej i atypowej. W badaniach klinicznych wykazano również skuteczność inhibitorów MAO w leczeniu bulimii, zespołu stresu pourazowego oraz zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Podaje się je również w chorobie Parkinsona w celu przedłużenia działania w organizmie lewodopy, która stanowi podstawowy lek w tym schorzeniu [1].
Najczęściej przypisywanymi przez lekarzy w Polsce lekami z tej grupy są moklobemid i selegilina. Substancje te charakteryzują się dużą selektywnością i bezpieczeństwem stosowania. Określane są jako leki nowoczesne. Najstarsze preparaty zawierające inhibitory MAO zostały wycofane z lecznictwa ze względu na niebezpieczne interakcje z żywnością oraz innymi lekami [2].
Mechanizm działania
Większość leków przeciwdepresyjnych działa poprzez wpływanie na poziom serotoniny w mózgu, nazywanej czasem „hormonem szczęścia”. Nie oznacza to jednak, że dostarczają ją z zewnątrz. Sprawiają, że jej stężenie wzrasta, najczęściej dzięki blokowaniu rozpadu tej substancji. Leki przeciwdepresyjne poprawiają nastrój jedynie osobom chorym z zaburzonym poziomem neuroprzekaźników. Osoba zdrowa nie poczuje znaczącej różnicy samopoczucia po przyjęciu tych substancji.
Działanie inhibitorów MAO opiera się na blokowaniu enzymu odpowiedzialnego za rozkład neuroprzekaźników. Dzięki temu po przyjęciu leków z tej grupy w mózgu pacjenta wzrasta stężenie serotoniny, dopaminy i noradrenaliny. U osób cierpiących na depresję poziom tych cząsteczek jest zbyt niski. W związku z tym terapia inhibitorami MAO poprawia ich samopoczucie, aktywność psychomotoryczną i koncentrację [3].
Po jakim czasie przyjmowania inhibitorów MAO odczuwalny będzie efekt terapeutyczny?
W przypadku większości leków przeciwdepresyjnych poprawa samopoczucia jest obserwowana przez pacjenta po upływie około dwóch tygodni. Podobnie jest w przypadku inhibitorów MAO. Nie wszyscy pacjenci reagują tak samo na leki. Czasami trzeba poczekać nawet miesiąc, aby odczuć efekt terapeutyczny. Warto pamiętać, że poprawa samopoczucia wymaga regularnego codziennego przyjmowania leków przeciwdepresyjnych. Łykanie tabletek jedynie w stresujących momentach nie przynosi żadnych efektów. Inhibitory MAO przyjmuje się zazwyczaj przez sześć do dziewięciu miesięcy. Czasami zdarza się, że osoba chora na depresję musi przyjmować leki do końca życia.
Czytaj więcej: Leki atypowe w farmakoterapii depresji — nowe trendy
Interakcje z lekami i żywnością
Inhibitory MAO w połączeniu z tyraminą, obecną w niektórych pokarmach, mogą wywoływać niebezpieczne stany zdrowotne. Substancja ta jest obecna w długo przechowywanej i fermentowanej żywności, np. serach pleśniowych, wędlinach i czerwonym winie. Interakcja między tyraminą a lekami może doprowadzić do tak zwanego „cheese effect”, objawiającego się gwałtownymi skokami ciśnienia [4].
Produkty, które powinno się wykluczyć, w trakcie przyjmowania tych preparatów, to:
- wino,
- szampan,
- sery pleśniowe i długo dojrzewające,
- kiełbasa,
- piwo,
- sos sojowy,
- suszone owoce (figi, rodzynki),
- awokado,
- czekolada [4].
Inhibitory MAO powinny być odstawione na dwa tygodnie przed planowaną operacją chirurgiczną, ponieważ łączenie ich z substancjami używanymi do wprowadzania w stan narkozy może być niebezpieczne [2].
Inhibitorów MAO nie należy łączyć z innymi lekami przeciwdepresyjnymi, ponieważ ich wspólne stosowanie może doprowadzić do niebezpiecznego zespołu serotoninowego. Ważne, aby poinformować lekarza o ich przyjmowaniu, przed rozpoczęciem terapii nowym lekiem.
Leki oraz suplementy roślinne także mogą być niebezpieczne w kombinacji z inhibitorami MAO. Nie wolno przyjmować preparatów z dziurawcem lub żeń-szeniem w trakcie przyjmowania leków przeciwdepresyjnych [1].
Czytaj więcej: Ayahuasca — kontrowersyjny antydepresant
Pozostałe interakcje:
- tryptany, np. Zolmitryptan STADA, Maxalt RPD, Almozen;
- dekstrometorfan, np. Acodin, Gripex Max;
- opioidy, np. Thiocodin, Solpadeine;
- cymetydyna, np. Cimetidine;
- niesteroidowe leki przeciwzapalne, np Ibuprom, Nimesil.
Częste działania niepożądane inhibitorów MAO
- kołatanie serca,
- bóle zamostkowe,
- hipertermia,
- pocenie się,
- tachykardia,
- bóle głowy,
- zaburzenia pamięci,
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia widzenia,
- osłabienie,
- nudności,
- spowolnienie,
- wymioty,
- niepokój,
- lęk,
- dreszcze.