Jakie są objawy grypy?

Do najpopularniejszych objawów grypy należą:

• objawy ogólne (występują najczęściej): gorączka, ból głowy, osłabienie i uczucie rozbicia;
• ból gardła, suchy kaszel, nieżyt nosa;
• nudności, wymioty, biegunka — występują rzadko, zazwyczaj u dzieci.

Jeśli nie dojdzie do powikłań, objawy utrzymują się do 7 dni. Niektóre z nich, jak osłabienie czy też kaszel mogą trwać dłużej [1].

Czy grypa to wirus czy bakteria?

Pacjenci często zastanawiają się, czy grypa to wirus czy bakteria. Okazuje się, że grypa jest chorobą wirusową. Wyróżniamy kilka typów wirusa grypy (są one klasyfikowane na podstawie białek budujących rdzeń wirusa): A, B i C. Zachorowania u ludzi wywołują typy A i B (typ B zakaża wyłącznie ludzi natomiast A, także zwierzęta). Zakażenia szerzą się drogą kropelkową lub przez kontakt ze skażoną wirusem powierzchnią. Dodatkowo wśród wspomnianych typów wirusa możemy rozróżnić podtypy, ze względu na odmianę białek błonowych wirusów: neuraminidazy (N) i hemaglutyniny (H). Obecnie najczęściej spotykane podtypy wywołujące grypę sezonową u ludzi to H1N1, H1N2 i H3N2.

Wirus grypy A ulega częstym mutacjom. Dzieje się tak np. kiedy jedna osoba jest jednocześnie zakażona wieloma rodzajami wirusa i dochodzi do reasortacji (zjawisko zmienności genetycznej, wymiana jednego lub kilku fragmentów jednoniciowego RNA wirusa grypy). Z tego też wynika konieczność tworzenia nowej szczepionki na każdy sezon grypowy. Jest to także przyczyna występowania okresowo pandemii grypy (np. epidemia tzw. hiszpanki w 1918) [1,4].

Ile trwa grypa?

Grypa może trwać od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od wielu czynników, w tym odmiany wirusa grypy, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz dostępności leczenia. Oto ogólne wytyczne dotyczące czasu trwania grypy:

1. Okres inkubacji: Po zarażeniu wirusem grypy może minąć od 1 do 4 dni (czasami dłużej), zanim pojawią się pierwsze objawy. Okres inkubacji różni się w zależności od osoby.
2. Faza aktywna: Główne objawy grypy, takie jak gorączka, ból gardła, kaszel, katar, bóle mięśni i zmęczenie, zazwyczaj utrzymują się przez około 3-7 dni, choć czasem mogą przedłużać się do 2 tygodni.
3. Okres rekonwalescencji: Po fazie aktywnej osoba może nadal odczuwać osłabienie i zmęczenie przez kilka dni lub tygodni po ustąpieniu głównych objawów. Pełne odzyskanie sił może zająć kilka tygodni.

Grypa – jak długo się zaraża?

Osoba zarażona grypą może zarażać innych jeszcze przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby i przez okres kilku dni po ich pojawieniu się. Czas trwania zarażania może być różny u różnych osób i zależy od wielu czynników, takich jak wiek, ogólny stan zdrowia i zdolność organizmu do eliminowania wirusa.

Największe ryzyko zarażenia innymi występuje w pierwszych kilku dniach choroby, kiedy poziom wirusa w organizmie jest najwyższy. Wirus grypy jest przenoszony przede wszystkim poprzez kropelki wydychane podczas kaszlu, kichania lub mówienia przez zarażoną osobę. Może również przenosić się przez kontakt z powierzchniami lub przedmiotami zanieczyszczonymi wirusem, a następnie dotykanie twarzy.

Aby ograniczyć ryzyko zarażenia grypą i jej rozprzestrzeniania się, zaleca się przestrzeganie środków higieny, takich jak częste mycie rąk mydłem i wodą, zasłanianie nosa i ust podczas kaszlu lub kichania, unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorującymi na grypę oraz szczepienie przeciwko grypie, co może znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania i rozprzestrzeniania się wirusa.

Jakie są powikłania grypy?

Wiele osób uważa grypę, za niezbyt groźną chorobę i bagatelizuje ją. Warto jednak pamiętać, że grypa, szczególnie zaniedbana i nieleczona, może powodować szereg niekorzystnych i niebezpiecznych dla zdrowia powikłań. Do powikłań grypy należą:

• zapalenie płuc,
• angina paciorkowcowa,
• zapalenie rdzenia kręgowego,
• nasilenie występujących chorób przewlekłych,
• zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia,
• stany zapalne mięśni,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych [1].

Jak zapobiec grypie? Szczepionka na grypę

Skutecznym sposobem zapobiegania jest szczepienie. W Polsce jest to szczepienie nieobowiązkowe, dobrowolne. Po podaniu szczepionki, odporność rozwija się w ciągu 2-3 tygodni. Jak wspomniano wcześniej, trzeba się szczepić co roku, ze względu na mutacje wirusa. Najlepiej zrobić to na początku sezonu grypowego (wrzesień-październik).

Dostępne szczepionki:

a) szczepionki inaktywowane

• Influvac Tetra,
• Vaxigrip Tetra,
• Fluarix Tetra,

b) szczepionki żywe

• Fluenz Tetra (szczepionka donosowa).

Kto powinien się zaszczepić na grypę?

Szczególnie zaleca się to szczepienie osobom z grup ryzyka. Należą do nich przede wszystkim:

• dzieci od 6. miesiąca życia do 18. roku życia,
• pracownicy służby zdrowia,
• dzieci uczęszczające do żłobków/przedszkoli,
• kobiety planujące ciążę i ciężarne,
• osoby powyżej 55. roku życia,
• pensjonariusze DPS-ów i domów spokojnej starości.
• osoby z obniżoną odpornością m.in. po przeszczepach narządów lub pacjenci onkologiczni [2].

Oprócz szczepienia niezwykle istotna w zapobieganiu jest odpowiednia higiena. Proste czynności takie jak: częste mycie rąk, noszenie maseczki, unikanie kontaktu z osobami zakażonymi są kluczowe, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa [3,4].

Jak leczyć grypę?

W leczeniu grypy stosuje się leczenie objawowe i przyczynowe.

Leczenie objawowe grypy

• obniżanie gorączki — w tym celu można zastosować leki przeciwgorączkowe: paracetamol (Apap, Paracetamol Polfa Łódź), ibuprofen (Ibuprom, Ibum), metamizol sodu — powyżej 15. roku życia (Pyralgina);
• nawadnianie — picie dużej ilości płynów, najlepiej wody mineralnej ok. 3 litrów/dobę; dodatkowo można przyjmować elektrolity (np. Litorsal, Oryal, Dicoflor elektrolity);
• odpoczynek — podczas choroby nie należy wychodzić z domu, aby nie przemęczać się i zminimalizować ryzyko powikłań pogrypowych, ale także, aby nie narażać na zachorowanie innych osób.

Leczenie przyczynowe

• pochodne adamantanu: amantadyna (Viregyt K) i rymantadyna (Rimantin) — są skuteczne jedynie w zakażeniu wirusem grypy typu A. Mechanizm działania polega na hamowaniu białka M2 otoczki wirusa grypy. Leki te blokują proces „odpłaszczania” wirusa. Stosowane profilaktycznie — przed ekspozycją na wirusa lub po niej w leczeniu grypy (przyjęte 1-2 dni po wystąpieniu objawów skracają chorobę o 1-2 dni). Obecnie nie są zalecane ze względu na oporność wirusów grypy typu A.
• inhibitory neuraminidazy: zanamiwir (Relenza) i oseltamiwir (Tamiflu, Ebilfumin) — hamują uwalnianie wirusów z komórek, przez co blokują rozprzestrzenianie się infekcji na zdrowe komórki. Są skuteczne przeciwko wirusowi typu A i B. Obydwa stosuje się w profilaktyce i leczeniu grypy. Są skuteczne jeśli zostaną użyte tuż po ekspozycji na wirusa grypy lub do 48 h od wystąpienia objawów [4].

Podsumowanie

Podsumowując, w przypadku grypy — zresztą jak w przypadku każdej choroby infekcyjnej, lepiej zapobiegać niż leczyć. Dostępnych jest niewiele leków skutecznych w leczeniu tej choroby, a niektóre z nich już nie działają ze względu na narastającą oporność wirusów. Mycie rąk, unikanie kontaktu z chorymi, noszenie maseczek, szczepienie — tak niewiele wystarczy, aby zapobiec zachorowaniu na grypę.