Dostępność glukometrów

Pomiary glikemii wykonuje sam chory po przeszkoleniu, opiekun (np. rodzic dziecka chorego na cukrzycę), albo personel medyczny. W zależności od potrzeb użytkownika można dobrać glukometr, który spełni oczekiwania i ułatwi samokontrolę. Aktualnie dostępne zestawy zawierają glukometr w komplecie z nakłuwaczem w jednym, praktycznym etui. Do każdego rodzaju glukometru produkowane są pasujące do niego paski, dostępne w aptekach. W przypadku istniejącej cukrzycy paski można kupić na podstawie recepty, za 30% lub ryczałtową odpłatnością (czytaj także: Od czego zależy cena leku refundowanego?).

Pacjenci coraz częściej prowadzą samokontrolę również przy użyciu systemów CGM lub FGM. Ciągły monitoring glikemii CGM przesyła pomiary do czytnika w czasie rzeczywistym. Systemy flash (FGM) z kolei pozwalają przekazanie wyników po zbliżeniu czytnika do sensora. Jest to jednak dość kosztowne i nie wszyscy mają wskazania do tego typu pomiarów. Natomiast glukometry są w dalszym ciągu w powszechnym użyciu, a paski pomiarowe są bez problemu dostępne w aptekach (czytaj także: Jak prawidłowo podawać insulinę?).

Częstotliwość pomiarów

To, jak często przeprowadzać pomiar, zależy od rodzaju cukrzycy i sposobu leczenia.

Pacjenci leczeni metodą wielokrotnych wstrzyknięć insuliny lub pompą insulinową, powinni wykonywać pomiary glukometrem co najmniej 4 razy na dobę, a optymalnie minimum 8 razy na dobę. Diabetycy leczeni doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi i/lub analogami GLP-1 powinni mierzyć glikemie raz na dobę, a raz na tydzień zrobić dobowy profil glikemii. Chorzy na cukrzycę typu 2, stosujący stałe dawki insuliny, powinni przeprowadzać pomiar 1-2 razy dziennie [1].

Jak używać glukometru?

1. Przygotuj glukometr i nakłuwacz. Sprawdź datę ważności pasków testowych.
2. Umyj ręce ciepłą wodą z mydłem. Jeśli nie masz takiej możliwości (jesteś poza domem, w podróży, podczas uprawiania aktywności fizycznej) wytrzyj nakłuwany palec gazikiem ze spirytusem. Dostępne są gotowe gaziki nasączone 70% alkoholem, np. Soft Zellin. Warunek jest jeden: alkohol musi całkowicie wyparować, zanim nakłujesz palec — inaczej wynik badania będzie zakłócony. Nie używaj chusteczek odświeżających do rąk, żeli odkażających, ani chusteczek nawilżanych — zazwyczaj zawierają one substancje mogące wpłynąć na wynik badania.
3. Włóż pasek do otworu testowego w glukometrze. Jeśli tak opisano w instrukcji obsługi, sprawdź, czy na glukometrze pojawia się prawidłowy kod, zgodny z kodem na opakowaniu pasków. Aktualnie dostępne glukometry nie mają konieczności użycia paska kodującego. Glukometr będzie sygnalizował gotowość do przeprowadzenia pomiaru odpowiednią ikonką na wyświetlaczu oraz sygnałem dźwiękowym.
4. Ustaw odpowiednią głębokość nakłucia na nakłuwaczu i nakłuj boczno-przednią część opuszka palca. Do każdego nakłucia powinieneś używać świeżego lancetu. Nie nakłuwaj przedniej części opuszka palca, a także w ogóle staraj się nie nakłuwać opuszków kciuków i palców wskazujących. Nakłucia będą bolesne, a w przyszłości może to utrudnić funkcjonowanie na skutek zgrubienia skóry i zaburzeń czucia w tych miejscach. Natomiast niemowlętom można pobierać krew z opuszków palców stóp oraz z bocznych części pięt. Nakłuwacz do nakłuwania palca jest osobistym urządzeniem!
5. Nałóż uzyskaną kroplę krwi na pasek testowy (glukometr AccuChek Active) lub przyłóż w odpowiednie miejsce paska, aby pasek zassał krew (większość glukometrów aktualnie dostępnych na rynku). Zależy to od metody pomiaru zastosowanej w glukometrze. Gdy zacznie się pomiar, na ekranie glukometru pojawi się ikonka powiadamiająca. Wynik otrzymasz w ciągu kilku sekund.
6. Miejsce nakłucia zabezpiecz gazikiem jałowym.
7. Zużyty pasek testowy wyrzuć zgodnie z zachowaniem zasad epidemiologicznych, w szczelnie zamkniętym pojemniku (np. po paskach do pomiaru glukozy we krwi), do specjalnych zbiorników na odpady biologiczne w przychodni [2].

Uwaga! Zużytych pasków testowych z krwią nie przetrzymuj w opakowaniu razem z glukometrem. Zużytych pasków testowych i igieł do nakłuwacza nie wyrzucaj bezpośrednio do kosza na śmieci ani do ogólnego zsypu na śmieci!

Alternatywne miejsca nakłucia

Krew do pomiaru można pobrać z tzw. alternatywnych miejsc nakłucia. Są to: wewnętrzna powierzchnia dłoni poniżej kciuka lub małego palca, łydka, ramię, zewnętrzna część uda. Wymaga to specjalnych nakładek do używanego nakłuwacza. Miejsca do pobrania krwi powinny być bez znamion, oddalone od kości oraz widocznych żył.

Pomiary uzyskane w ten sposób mogą się różnić od uzyskanych z palca. Zwłaszcza gdy poziom glukozy we krwi ulega szybkim wahaniom. Wyjątkiem są pomiary z krwi uzyskanej z dłoni [2].

Co może zakłócić wynik pomiaru?

Aby uzyskać możliwie dokładne wyniki oznaczeń, przestrzegaj zaleceń producenta Twojego glukometru i pasków testowych. Duże znaczenie mają bowiem czynniki takie, jak temperatura otoczenia, wilgotność powietrza, nasłonecznienie, narażenie na pył, a także zabrudzenia glukometru.

Na wynik pomiaru wpłynąć mogą także pozostałości wody i mydła po myciu rąk, pozostałości kremów do rąk, czy zabrudzenia jedzeniem (zwłaszcza resztki słodyczy i owoców).

Twój ogólny stan zdrowia również ma wpływ na dokładność uzyskiwanych wyników glikemii. Podwyższony hematokryt, odwodnienie na skutek np. biegunki, wymiotów lub kwasicy ketonowej, podwyższone stężenie trójglicerydów, bilirubiny, kreatyniny nie są obojętne na dokładność przeprowadzonych pomiarów glikemii. Ponadto niektóre leki, jak np.: sterydy, tiazydy, propranolol lub doustne środki antykoncepcyjne mogą wpływać na otrzymywane wyniki pomiarów [2].

Ważne wskazówki:

Użyj pierwszej kropli krwi. Ma ona pokryć pole testowe (jeśli tego wymaga stosowana metoda pomiaru) lub umożliwić wykonanie pomiaru, gdy paski testowe zasysają kroplę krwi. Nie wyciskaj krwi, ponieważ wtedy rozcieńczasz ją płynem tkankowym i otrzymujesz niewiarygodny wynik pomiaru.

Utrzymuj czyste okienko optyczne glukometru AccuChek Active (ze względu na fotometryczną metodę pomiaru).

Szczelnie zamykaj opakowanie pasków do pomiaru glikemii. Wilgoć i temperatura uszkadzają paski i sprawiają, że otrzymywane wyniki są niedokładne.