Czym jest głóg? Co to za roślina?

Głóg to roślina powszechnie występująca w Europie oraz w Ameryce Północnej. Można wyróżnić jego ok. 280 gatunków, jednak znaczenie w medycynie mają głównie dwa:

• głóg jednoszyjkowy łac. Crataegus monogyna;
• głóg dwuszyjkowy, łac. Crataegus oxyacantha;

Głóg od dawnych czasów znajduje się w przeróżnych europejskich farmakopeach, stąd jest uznawany za jedną z najstarszych roślin farmaceutycznych na Starym Kontynencie.

Surowcami wykorzystywanymi w farmacji są owoce i kwiatostan głogu Ten drugi zbiera się w okresie jego kwitnienia w maju i w czerwcu [2]. Surowce te są źródłem wielu substancji mających właściwości prozdrowotne. Są to, m.in. związki polifenolowe (epikatechiny, kwas chlorogenowy, hiperozyd, rutyna, kwercetyna), tokoferole, kwas askorbinowy, triterpeny, steroidy [3].

Głóg przez lata był wykorzystywany w medycynie ludowej, gdzie znajdował zastosowanie w łagodzeniu dolegliwości związanych z biegunkami, bezsennością, chorobami pęcherzyka żółciowego, astmą, nadciśnieniem tętniczym, czy hiperlipidemią [2,3]. Obecnie, na rynku aptecznym występuje on głównie w postaci preparatów stosowanych w terapii niewydolności serca [3].

Głóg i jego wykorzystanie w terapii chorób sercowo- naczyniowych

Głóg posiada szereg korzystnych, prozdrowotnych właściwości, które znajdują zastosowanie w terapii chorób sercowo- naczyniowych. Wśród nich należy wymienić:

• działanie obniżające ciśnienie tętnicze krwi: jest ono efektem zdolności związków flawonoidowych zawartych w surowcach pozyskiwanych z głogu do rozkurczania mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Prawdopodobnie jest to wynik hamowania aktywności enzymu konwertazy angiotensyny. Skutkiem tego jest zmniejszenie obwodowego oporu naczyniowego i łagodne obniżanie ciśnienia tętniczego krwi;

• działanie zwiększające kurczliwość mięśnia sercowego: tą właściwość zawdzięcza procyjanidynom. Efektem ich działania jest zwiększenie objętości wyrzutowej serca, przy jednoczesnym zwolnieniu jego częstotliwości. Prowadzi to do poprawy ogólnej wydolności układu krążenia, a także zwiększenia zdolności adaptacyjnych ludzkiego organizmu [4].

• działanie hipolipemiczne: stosowanie wyciągów z głogu zapewnia obniżenie stężenie trójglicerydów, cholesterolu całkowitego, a także frakcji cholesterolu o niskiej gęstości (LDL). Jest to skutkiem zmniejszenia aktywności enzymu acylotransferazy acylo- CoA: cholesterolowej, co przekłada się na obniżenie zdolności wchłaniania cholesterolu. Co więcej, ekstrakt z głogu wpływa na inhibicję aktywności enzymu reduktazy 3-hydroksy-3-metyloglutarylo- koenzymu. W efekcie takie działania następuje zmniejszenie biosyntezy cholesterolu. Ponadto, ekstrakt z głogu powoduje przyspieszanie metabolizmu cholesterolu i tym samym jego rozkładu do kwasów żółciowych;

• działanie przeciwagregacyjne: stosowanie ekstraktu z głogu skutkuje zmniejszeniem zdolności płytek krwi do agregacji, a także zmniejszeniem stężenia tromboksanu w surowicy. Dzięki temu redukcji ulega ryzyko wystąpienia ostrych zespołów wieńcowych oraz udaru mózgu;

• działanie antyarytmiczne; 

• działanie antyoksydacyjne: jest ono efektem zawartości dużej ilości flawonoidów w ekstrakcie z głogu. Skutkiem tych właściwości jest zmniejszenie ryzyka rozwoju stanu zapalnego w obrębie naczyń krwionośnych, a tym samym redukcja prawdopodobieństwa ich uszkodzenia;

Głóg – jakie preparaty z głogiem można kupić w aptece?

Na rynku aptecznym istnieje sporo preparatów, które w swoim składzie zawierają ekstrakt z głogu. Do najbardziej popularnych wśród pacjentów należą:

• nalewka z głogu: jest to etanolowy macerat wyciągu z kwiatostanu głogu. W składzie zawiera 53-58% alkoholu. Wskazaniem do jego stosowania są:

    – wspomaganie pracy serca i układu krążenia, jeśli ich dysfunkcja nie wymaga włączenia innych leków;

    – problemy z układem sercowo- naczyniowym, których podłożem są zaburzenia nerwowe;

    – stany łatwego męczenia się;

Ze względu na zawartość alkoholu, nalewka z głogu nie powinna być stosowana łącznie z innymi lekami. Unikać jej muszą również kierowcy, a także dzieci.

• tabletki z głogiem: w swoim składzie zawierają wyciąg z owoców głogu. Ich działanie polega na:

    – poprawie pracy serca oraz układu krążenia;

        – obniżeniu ciśnienia tętniczego krwi;

    – zmniejszeniu niepokoju i drażliwości;

Stosowanie tabletek z głogiem nie powinno kolidować z przyjmowaniem jakichkolwiek leków wpływających na pracę serca.

Przykładem preparatów dostępnych w aptece, w których składzie znajduje się głóg są:

• Cardiol C;
• Biovital Zdrowie tonik;
• Głóg tabletki Colfarm.