Jak często chodzimy do dentysty?

Przyjmuje się, że dorosły człowiek powinien odwiedzać gabinet dentystyczny przynajmniej raz na sześć miesięcy. Jednak w praktyce wygląda to zgoła inaczej. Według badania opublikowanego w 2019 r. przez Główny Urząd Statystyczny (analiza statystyczna Europejskiego Ankietowego Badania Zdrowia), wizyty u stomatologa odbywają częściej panie niż panowie. Różnice zauważalne są również w przypadku osób zamieszkujących miasto oraz wieś — populacja miejska nieco częściej odwiedza gabinet stomatologa (62%) niż mieszkańcy mniejszych miejscowości (55%). Jednocześnie w obu przypadkach obserwuje się tendencję wzrostową w stosunku do poprzednich lat.

Warto podkreślić, że 9 na 10 ankietowanych deklaruje, że dba o regularne przeglądy stomatologiczne swoich dzieci. Potwierdzają to statystyki — aż 84-88% wizyt u lekarza dentysty dotyczy pacjentów w wieku od 5 do 14 lat. Najmniej liczną grupę stanowią zaś seniorzy powyżej 80. roku życia (niespełna 17%).

Co ciekawe, z badania wynika, że koszty leczenia dentystycznego przekraczają możliwości finansowe ok. 6% ankietowanych Polaków. Nie ma z tym problemu ok. 70% badanych, zaś pozostałe 24% nie odbyło ani jednej wizyty w ciągu roku [1].

Jak prawidłowo dbać o higienę jamy ustnej?

Oto kilka podstawowych zasad dbania o higienę jamy ustnej:

1. Regularnie szczotkuj zęby przynajmniej dwa razy dziennie. Poleca się użycie pasty z fluorem oraz miękkiej szczoteczki.
2. Używaj nici dentystycznej lub międzyzębowych szczoteczek do oczyszczenia przestrzeni międzyzębowych.
3. Korzystaj z płukanek z fluorem lub antybakteryjnych, aby zredukować ilość bakterii w jamie ustnej.
4. Uwzględnij oczyszczanie języka, co zapobiega nieświeżemu oddechowi.
5. Wizyty u dentysty co pół roku również pomagają utrzymać zdrowie jamy ustnej.

Jakie są przyczyny bólu zęba?

Odontalgia, bo tak fachowo określa się ból zęba, jest specyficznym rodzajem dolegliwości, która znacznie obniża jakość życia pacjenta. Wynika często z rozwoju stanu zapalnego w obrębie miazgi zęba i/lub tkanek okołowierzchołkowych, ale nie tylko. Ból zęba może być następstwem zmian próchniczych, infekcji, a także różnego rodzaju urazów (np. wybicia zęba).

W patomechanizmie powstawania bólu zęba kluczowe znaczenie mają aktywność włókien nerwowych (odpowiadające za ból kłujący/ostry bądź tępy i długotrwały) oraz zmiany w obrębie mikrokrążenia (determinujące ból pulsujący) [2].

Co zwiększa ryzyko wystąpienia bólu zęba?

Kilka czynników może zwiększać ryzyko wystąpienia bólu zęba:

1. Próchnica zębów: Próchnica zębów może prowadzić do bólu zęba. Gdy szkliwo zęba jest uszkodzone, odsłania wrażliwe na ból wewnętrzne warstwy zęba.
2. Choroba przyzębia: Choroby przyzębia, takie jak zapalenie dziąseł czy paradontoza, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia bólu zęba. Zakażenie dziąseł może wpływać na tkanki podtrzymujące zęby, powodując ból i nadwrażliwość.
3. Trauma zęba: Uraz zęba, takie jak złamania czy pęknięcia, może powodować ból zęba. Fizyczne uszkodzenie zęba może uszkodzić nerwy i naczynia krwionośne, powodując ból.
4. Zakażenia zęba: Zakażenia w zębie lub wokół niego mogą powodować silny ból zęba. Te zakażenia mogą być wynikiem nieleczonej próchnicy, chorób przyzębia lub ropni.
5. Wrażliwość zębów: Wrażliwość zębów może zwiększać ryzyko wystąpienia bólu zęba. Często jest spowodowana odsłonięciem zębin lub cofnięciem dziąseł, co sprawia, że zęby są bardziej wrażliwe na gorące, zimne lub słodkie bodźce.

Co zrobić, gdy boli ząb?

Naturalnym odruchem większości z nas jest oczywiście telefon do stomatologa. Jednak w świetle różnych okoliczności nie zawsze możemy skorzystać z pomocy dentystycznej “od ręki”. W takiej sytuacji możemy sięgnąć po doraźne środki zaradcze w postaci leków przeciwbólowych.

W przypadku bólu umiarkowanego, ale utrudniającego normalne funkcjonowanie warto sięgnąć po działający przeciwbólowo (ale nie przeciwzapalnie!) paracetamol (Apap, Paracetamol Aurovitas, Efferalgan tabl. musujące) w dawce maksymalnej nieprzekraczającej 4000 mg na dobę. Paracetamol występuje także m.in. w połączeniu z kofeiną (Apap Extra), która potęguje efekt działania, jednak w przypadku występowania zaburzeń rytmu serca stosowanie preparatu jest niezalecane.

Jeśli nie istnieją ku temu przeciwwskazania, zamiast paracetamolu możemy sięgnąć po niesteroidowe leki przeciwzapalne (działające zarówno przeciwbólowo, jak i przeciwzapalnie), takie jak np.:

• ibuprofen (Ibuprom, Ibum, Nurofen, Axoprofen, Mig) – dawka maksymalna 1200 mg na dobę*;
• diklofenak potasowy (Diclomax, Voltaren Acti Forte) – dawka maksymalna 75 mg na dobę*;
• naproksen sodowy (Aleve, Nalgesin Mini) – dawka maksymalna 660 mg na dobę*;
• kwas acetylosalicylowy (Aspirin, Polopiryna) – dawka maksymalna 4000 mg na dobę*;
• dexketoprofen (Dexak, Dexak SL) – dawka maksymalna 75 mg na dobę* [3, 4, 5, 8].

Preparaty złożone na ból zęba

W przypadku silnego, ostrego bólu możemy zastosować doraźnie jeden z preparatów wieloskładnikowych (powyżej 12. roku życia!), np.:

• Metafen (paracetamol 325 mg, ibuprofen 200 mg) – maks. 2 tabl./dobę;
• Solpadeine tabletki/kapsułki/tabletki musujące (paracetamol 500 mg, fosforan kodeiny 8 mg, kofeina 30 mg) – maks. 8 tabl. lub kaps./dobę*;
• Saridon (paracetamol 250 mg, propyfenazon 150 mg, kofeina 50 mg) – maks. 2 tabl./dobę*;
• Solpadeine Max tabletki musujące (paracetamol 500 mg, fosforan kodeiny 30 mg, kofeina 12,8 mg) –  maks. 8 tabl./dobę*
• Antidol (paracetamol 500 mg, fosforan kodeiny 15 mg) – maks. 6 table./dobę [6, 7, 8, 9].

Uwaga! W przypadku stosowania leków zawierających fosforan kodeiny (Solpadeine, Solpadeine Max), należy zachować szczególną ostrożność i zrezygnować z prowadzenia pojazdów (ze względu na możliwość wystąpienia zawrotów głowy oraz senności).

* dawki maksymalne dla osób dorosłych

Jak dieta wpływa na zdrowie zębów?

Dieta odgrywa ważną rolę w utrzymaniu zdrowia zębów i jamy ustnej. Oto kilka sposobów, w jakie dieta może wpływać na zdrowie zębów:

1. Unikanie słodyczy i cukrów: Spożywanie dużej ilości słodyczy i cukrów może prowadzić do próchnicy zębów. Bakterie jamy ustnej przekształcają cukry w kwasy, które mogą niszczyć szkliwo i prowadzić do powstawania próchnicy. Ważne jest ograniczanie spożycia cukrów, szczególnie słodyczy i napojów gazowanych.
2. Zdrowe nawyki żywieniowe: Zbilansowana dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe i magazynki białkowe może zapewnić odpowiednią ilość składników odżywczych niezbędnych do utrzymania zdrowych zębów. Przedkładanie zdrowych przekąsek, takich jak marchewki, jabłka czy twarożek, nad słodyczami lub przekąskami o wysokiej zawartości cukru, może również pomóc w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia zębów.
3. Spożywanie wapnia i witamin: Wapń i witamina D odgrywają ważną rolę w utrzymaniu zdrowych zębów i kości. Spożywanie produktów bogatych w wapń, takich jak nabiał, zielone warzywa liściaste, orzechy czy nasiona, oraz narażanie się na wystarczającą ilość naturalnego światła słonecznego do syntezowania witaminy D, może pomóc w utrzymaniu mocnych zębów.
4. Unikanie kwasów i napojów gazowanych: Spożywanie napojów gazowanych i kwasów może prowadzić do erozji szkliwa zębów. Kwas przenikając do szkliwa, może je osłabić i zwiększyć ryzyko powstawania próchnicy. Dlatego istotne jest ograniczanie spożycia napojów gazowanych oraz kwasowych pokarmów i napojów, takich jak cytrusy i sok z cytryny.

Domowe sposoby na ból zęba. Czym można się wspomóc?

Ból zęba może być bardzo dokuczliwy, ale istnieje kilka domowych sposobów, które mogą złagodzić ten dyskomfort. Oto kilka z nich:

1. Przemywanie ust letnią solanką: Rozpuszczenie łyżeczki soli w ciepłej wodzie i płukanie ust tą solanką może pomóc w zmniejszeniu obrzęku i stanu zapalnego, które mogą towarzyszyć bólowi zęba.
2. Stosowanie płukanki z olejkiem goździkowym: Dodanie kilku kropel olejku goździkowego do ciepłej wody i płukanie ust tą mieszanką może dodać ulgi. Olejek goździkowy ma właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne.
3. Nanieś na bolący ząb zimny kompres: Owinięcie kostki lodu w cienką tkaninę i przyłożenie jej do bólu zęba przez kilka minut może złagodzić obrzęk i zmniejszyć uczucie bólu.
4. Utrzymanie czystości jamy ustnej: Regularne szczotkowanie i nitkowanie zębów pomaga utrzymać higienę jamy ustnej i może przynieść ulgę w bólu zęba, zwłaszcza jeśli ból jest spowodowany stanem zapalnym dziąseł.
5. Unikanie gorących i zimnych pokarmów: Unikanie bardzo gorących i zimnych pokarmów i napojów może pomóc w zmniejszeniu nadwrażliwości zębów i złagodzeniu bólu.