Co sprzyja wystąpieniu bólów mięśniowo-szkieletowych?

Bóle w narządach ruchu mają na początku charakter ostry, tępy lub rozlany. Odczuwanie dolegliwości pogłębia się w czasie na skutek rozwoju stanu zapalnego i przechodzi w stan chroniczny. 

Istnieją czynniki ryzyka związane z wystąpieniem bólu mięśni i stawów. Okazuje się na przykład, że płeć ma spore znaczenie. Kobiety są obarczone znacznie większym ryzykiem wystąpienia bólu pleców, szyi, kolan. Poza tym bólom mięśniowo-stawowym sprzyjają choroby narządu ruchu (np. stany zwyrodnieniowe, reumatoidalne zapalenie stawów), predyspozycje genetyczne, regularne przeciążenia konkretnych partii mięśniowo – szkieletowych (np. praca w jednej, wymuszonej pozycji) [1].

Co stosować na ból mięśni?

Jak radzić sobie z bólem bez leków?

Bóle mięśni szkieletowych można leczyć wielorako, w zależności od przyczyny, nasilenia i umiejscowienia.  Niebagatelne znaczenie ma fizjoterapia: oddziaływanie ciepłem lub zimnem (w zależności od sytuacji), zabiegi rehabilitacyjne pod okiem specjalisty, masaże, kinezjotaping.

Jak stosować leki przeciwzapalne na ból mięśni?

Na pierwszy plan wysuwa się jednak leczenie farmakologiczne i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). NLPZ eliminują procesy prowadzące do powstania stanu zapalnego, a więc większej bolesności, ograniczenia ruchomości, obrzęku. Można je stosować w formie doustnej (tabletki, kapsułki, saszetki), lub miejscowo w formie żelu/kremu/maści do smarowania bolącej okolicy. Miejscowe stosowanie NLPZ jest zalecane zwłaszcza u osób starszych, ponieważ leki nie wchłaniają się w dużym stopniu do krążenia i nie powodują przez to wielu działań niepożądanych związanych z podaniem doustnym [2].

W monoterapii (czyli jako pojedyncze leki) NLPZ służą do zwalczania bólu słabego do umiarkowanego. Do pokonania intensywniejszego bólu u pacjenta lekarz może wybrać lek łączący NLPZ z drugą substancją przeciwbólową.

Tabletki na ból mięśni. Dexak czy Opokan? 

Dexak (deksketoprofen) oraz Opokan (meloksykam) należą do  NLPZ często zalecanych w bólach mięśni i narządu ruchu w ogóle. Oba są lekami przyjmowanymi doustnie. Istnieją jednak między nimi dość istotne różnice. 

• Mechanizm działania

Dexak (deksketoprofen) jest klasycznym niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, enancjomerem znanego i stosowanego powszechnie ketoprofenu. Działanie leku polega na hamowaniu dwóch enzymów: COX-1 i COX-2, niezbędnych do rozwoju stanu zapalnego [3].

https://leki.pl/lek/dexak/

Opokan (meloksykam) z kolei w większym stopniu hamuje aktywność COX-2 niż COX-1.

https://leki.pl/lek/opokan/

• Postać leku

Dexak występuje w postaci tabletek powlekanych oraz w formie granulatu do rozpuszczenia w wodzie (pod nazwą Dexak SL).  Tabletki powlekane mają linię dzielącą, a zatem można je podzielić na równe dawki. Jedna tabletka zawiera 25 mg deksketoprofenu, a jedna saszetka zawiera 12,5 lub 25 mg deksketoprofenu.

Po podaniu tabletek lek działa już po 30 minutach, po podaniu granulatu już po 15-20 minutach. W ciągu doby można przyjąć maksymalnie 75 mg deksketoprofenu w 2-3 podzielonych dawkach, zaś u osób starszych nie należy przekraczać 50 mg na dobę [3].

Opokan 7,5 mg, dostępny bez recepty, ma postać tabletek rozpadających się w jamie ustnej. Jest wygodniejszy do stosowania niż Dexak, ponieważ nie wymaga popijania wodą – tabletka powinna rozpuścić się powoli w jamie ustnej. 

Dawka 7,5 mg jest przeznaczona do przyjmowania raz na dobę. 

Meloksykam nie działa jednak tak szybko, jak deksketoprofen, bo maksymalne stężenie we krwi osiąga po czasie od 2 (zawiesiny) nawet do 6 godzin  (tabletki, kapsułki). Stabilne stężenie we krwi, a więc stabilne działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne lek osiąga po 3-5 dniach. Nie jest zatem przeznaczony do podawania w atakach ostrego bólu.

Bez konsultacji z lekarzem może być przyjmowany maksymalnie do 7 dni [3].

• Kiedy stosować Dexak, a kiedy Opokan?

Wskazaniem do stosowania Dexaku są łagodne do umiarkowanych bóle mięśniowo – szkieletowe, a także np. bolesne miesiączkowanie.

Opokan natomiast w dużym stopniu przenika do mazi stawowej, dlatego przeznaczony jest do zwalczania bólu i stanu zapalnego w stawach i mięśniach (np. bólów kręgosłupa, kolan, pleców) w chorobach zwyrodnieniowych stawów, a także w zaostrzeniach reumatoidalnego zapalenia stawów [3]. 

• Przeciwwskazania tabletek przeciwzapalnych na ból mięśni

Oba leki mają podobne przeciwwskazania, charakterystyczne dla niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Nie należy ich stosować w sytuacji, gdy:

• chory ma uczulenie na inne NLPZ (ibuprofen, diklofenak, ketoprofen itp.) oraz aspirynę
• chory ma czynną chorobę wrzodową lub w przeszłości miał krwawienia z przewodu pokarmowego
• pacjent ma chorobę Leśniowskiego – Crohna lub inne stany zapalne jelit, w sytuacji ciężkiej niewydolności wątroby
• pacjent cierpi z powodu ciężkiej niewydolności nerek, niewydolności układu krążenia, 
• pacjent choruje dodatkowo na alergiczny nieżyt nosa lub astmę,
• chory jest odwodniony,
• pacjentka jest w III trymestrze ciąży [3]. 

Dexak jest bezpieczny w trakcie laktacji, obarczony minimalnym ryzykiem dla karmionego dziecka [4]. Dla Opokanu należy jednak poszukać bezpieczniejszej alternatywy, choć i w tym przypadku ryzyko dla dziecka jest stosunkowo niewielkie [5]. Mimo to w charakterystykach produktu leczniczego oraz w ulotkach obu leków znajduje się informacja o przeciwwskazaniu w trakcie karmienia piersią [3]. 

• Najczęstsze działania niepożądane

Do najbardziej istotnych działań niepożądanych Dexaku i Opokanu należy wpływ na układ pokarmowy. Mechanizm działania leków polega m. in. na hamowaniu produkcji prostaglandyn, w tym także tych chroniących śluzówkę przewodu pokarmowego. Mogą więc powodować zmiany zapalne śluzówki żołądka i dwunastnicy, owrzodzenia i krwawienia z przewodu pokarmowego [3].

• Uwagi praktyczne

Dexaku nie należy podawać z posiłkiem, ponieważ jedzenie opóźnia wchłanianie leku. Najlepiej jest podać lek minimum 30 minut przed jedzeniem. Pokarm z kolei nie wpływa na szybkość ani stopień wchłaniania meloksykamu, dlatego Opokan można podawać również po posiłku.

Dexak SL zawiera sacharozę, co trzeba uwzględnić w przypadku chorych na cukrzycę. Opokan jest słodzony aspartamem, który nie wpływa na poziom glikemii u chorych na cukrzycę.

Oba leki nie zawierają laktozy [3].