Depresja — co to za choroba?

Depresją nazywamy zespół objawów zarówno psychicznych jak somatycznych, którym towarzyszy obniżenie nastroju. Jest to obniżenie nieadekwatne do danej sytuacji życiowej i utrzymuje się przez większą część dnia, codziennie. Szacuje się, że kilkanaście procent dorosłej części populacji choruje na depresję w którymś momencie życia. Dlatego terapia depresji jest tak ważnym zagadnieniem.  Jeśli objawy pojawiają się po raz pierwszy, zwykle stan ten określa się mianem epizodu depresyjnego, jeśli po raz kolejny to mówi się o zaburzeniach depresyjnych nawracających.

W terapii depresji bardzo ważna jest wnikliwa diagnostyka każdego przypadku, ponieważ to na jej podstawie nią dobiera się indywidualne leczenie. Schematy leczenia mogą być różne, podobnie do stosowanych grup leków. Wiele zależy od stopnia nasilenia objawów, wieku, współistniejących chorób i objawów towarzyszących depresji (takich jak np. stany lękowe) [1].

Kiedy kończy się smutek, a zaczyna depresja?

Kluczowy w diagnostyce depresji jest czas trwania objawów i stopień ich nasilenia. To, co charakteryzuje depresję to trwałe obniżenie nastroju, określane jako dłuższe niż dwa tygodnie. Dodatkowo typowym objawem jest zmniejszenie lub całkowite utracenie zdolności odczuwania przyjemności z rzeczy, lub czynności, które wcześniej cieszyły. Dodatkowo może pojawić się spadek energii, brak siły na co dzień i szybsze męczenie się. Inne dodatkowe odczucia i objawy to np. poczucie winy, spadek koncentracji, problemy z nauką, zapamiętywaniem, zaburzenia snu, myśli samobójcze, czy zaburzenia apetytu (utrata lub nadmierny apetyt)  [1].

Jak sobie radzić z depresją? Psychoterapia i jej rodzaje

Bardzo ważną i podstawową metodą wspomagania terapii depresji jest psychoterapia. Sprawdza się ona zarówno w umiarkowanej, jak i ciężkiej depresji, choć często w stanach nasilonych objawów niezbędna jest najpierw sama farmakoterapia, a dopiero po uspokojeniu symptomów możliwe jest wdrożenie psychoterapii.

Najbardziej skuteczna w leczeniu depresji jest psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT). Główne cele i założenia tego rodzaju terapii to psychoedukacja, diagnoza myśli automatycznych, profilaktyka nawrotów i aktywizacja. Psychoedukacja polega na zapoznaniu chorego z modelem, który mówi o tym, że to jak reagujemy na różne zdarzenia zależy od tego jak je postrzegamy, interpretujemy. Dlatego też w odpowiedzi na podobne wydarzenia w życiu różni ludzie mają inne odczucia i reakcje, inaczej je widzą.

Kolejne zagadnienie to myśli automatyczne i przekonania kluczowe. Poznający je pacjent ma wgląd w to z jakich kluczowych przekonań, podejścia do różnych aspektów życia wynikają automatycznie pojawiające się w jego głowie myśli w danych sytuacjach. Uczy się je dostrzegać i czasem z nimi polemizować. Wyłapuje myśli, które są negatywne, lub niosą za sobą obniżenie nastroju i próbuje je podważać. Można powiedzieć, że uczy się dyskutować z pojawiającymi się automatycznie myślami. W ten sposób często może okazać się, że daną sytuację można zinterpretować inaczej, mniej negatywnie.

Kolejnym etapem psychoterapii poznawczo-behawioralnej jest aktywizacja pacjenta. Oznacza to stopniowe i planowane zwiększanie aktywności pacjenta, która w trakcie choroby zdecydowanie spadła. To właśnie aktywizacja ma odwrócić błędne koło spadku energii i nastroju i spowodować stymulacje wydzielania neuroprzekaźników. Ostatnim etapem terapii jest profilaktyka nawrotów depresji. Zakłada ona podsumowanie poprzednich etapów i danie pacjentowi pewnego rodzaju podpowiedzi co robić na co dzień, o co dbać i czego pilnować, żeby zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby [2].