1. Nie przesadzaj

Antybiotyki nie powinny być stosowane w leczeniu zakażeń, które są wywoływane przez wirusy. Grypa, przeziębienie, katar, ból gardła i znakomita większość zapaleń oskrzeli to najczęściej infekcje wirusowe. Antybiotyki nie są skuteczne w leczeniu takich chorób. Najistotniejszym przeciwwskazaniem w stosowaniu antybiotyków jest ich przyjmowanie bez wskazań. Nie stosuj na własną rękę antybiotyków, które masz w domu po poprzedniej lub niedokończonej terapii. Nie pożyczaj antybiotyków od znajomych, rodziny lub sąsiadów. Każdy antybiotyk jest przeznaczony wyłącznie dla konkretnego pacjenta i w konkretnej chorobie.

2. Panie doktorze, Pani magister…

Nie proś lekarza o antybiotyk. To lekarz stawia diagnozę oraz decyduje o charakterze leczenia, w tym zastosowaniu konkretnych leków. Przekaż lekarzowi informację o ewentualnych uczuleniach na antybiotyki i chemioterapeutyki, co do których masz wiedzę oraz o wszystkich lekach, które stale przyjmujesz. Nie obrażaj się na lekarza, który nie chce Ci przepisać antybiotyku. Zaufaj mu. To, że antybiotyk X ostatnio Ci pomógł, nie znaczy, że tym razem również tak będzie. Istnieją różne antybiotyki, tak jak różne są bakterie i choroby, które wywołują.

Nie proś w aptece o wydanie antybiotyku „bez recepty” lub na zasadzie „doniesienia recepty”. Farmaceuci to wykwalifikowany personel, którego zadaniem jest dbanie o zdrowie społeczeństwa, a antybiotyki to nie cukierki.

3. Wykonaj posiew i antybiogram

Jeśli to tylko możliwe – wykonaj posiew z antybiogramem. Ta metoda pozwoli nie tylko określić rodzaj bakterii odpowiedzialnej za daną infekcję, ale również wskazać najskuteczniejszy antybiotyk oraz jego dawkę. Jest to szczególnie istotne w przypadku ostrych, ciężkich lub nawracających infekcji.

4. Zapoznaj się z ulotką bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą

Jeśli zaordynowano Ci antybiotyk – lekarz z pewnością poinformuje Cię o dawkowaniu i możliwych działaniach niepożądanych. Wszelkie szczegółowe informacje o danym leku znajdziesz w ulotce, która znajduje się w każdym opakowaniu. Jeśli mimo to cokolwiek będzie budziło wątpliwości – udaj się do apteki. Farmaceuci z pewnością rozwieją wszelkie niejasności.

5. Patrz na zegarek

Antybiotyki należy przyjmować regularnie, o tej samej porze dnia, najlepiej o tej samej godzinie. Jeśli zaordynowano Ci dawkowanie antybiotyku dwa razy dziennie – przyjmuj go co 12 godzin. Gdy 3 razy dziennie – co 8 godzin. Jeśli wyłącznie raz dziennie – rób to codziennie, o tej samej godzinie. Większość antybiotyków najlepiej przyjmować na co najmniej godzinę przed posiłkiem lub dwie godziny po nim. Nie należy przyjmować podwójnej dawki antybiotyku jeśli zapomniałeś przyjąć go na czas.

6. Szklanka do połowy pełna

Antybiotyki najlepiej popijać wodą, niegazowaną oraz niezmineralizowaną. Niektóre z antybiotyków znacznie gorzej wchłaniają się, gdy są popijane mlekiem i produktami mlekopochodnymi lub herbatą (zawierającą taniny) czy kawą (kofeina). Bezpieczniej będzie, jeśli antybiotyków nie będziesz popijać sokami owocowymi (szczególnie cytrusowymi), gdyż mogą one wchodzić w interakcje z lekiem. Wyłącznie niektóre antybiotyki dla dzieci, w postaci zawiesin można podawać z innymi płynami. Większości antybiotyków nie należy również rozgryzać ani rozkruszać — chyba że jest to specjalna postać leku, np. tabletka rozpuszczalna lub zawiesina do samodzielnego przygotowania.

7. Czy mogę jednego?

Przyjmując antybiotyki, nie należy spożywać alkoholu. Alkohol osłabia działanie większości antybiotyków. Ponadto może nasilać działania niepożądane antybiotyku ze strony przewodu pokarmowego. Co więcej — niektóre antybiotyki w połączeniu z alkoholem, mogą powodować ciężkie powikłania, np. reakcję disulfiramową, zagrażającą bezpośrednio życiu i zdrowiu. Antybiotyk w Twoim ciele walczy z bakteriami, o Twoje zdrowie. Nie przeszkadzaj mu w tym.

8. Już mi lepiej

To wspaniale! Antybiotyk działa. Ale jeszcze nie możesz zakończyć terapii. Antybiotyki przyjmujemy zawsze w ilości zleconej przez lekarza. Jeśli zalecono ich stosowanie przez 3, 5, 7, 10 lub więcej dni – należy ściśle trzymać się czasu kuracji. Wcześniejsze przerwanie antybiotykoterapii może spowodować nawrót niewyleczonej do końca infekcji, a także rozwój oporności wśród bakterii. Kolejne leczenie będzie dłuższe i znacznie trudniejsze.

9. Jednak nie jest mi lepiej…

Jeśli po kilku (3-4) dniach stosowania antybiotyku nie widzisz poprawy stanu zdrowia, czujesz się gorzej lub jeśli pojawiły się niepokojące działania niepożądane – niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem prowadzącym leczenie. Konieczna może okazać się zmiana terapii. Nie zmieniaj ani nie odstawiaj antybiotyku na własną rękę.

10. Pamiętaj o probiotyku

Stosuj probiotyki, szczególnie jeśli przyjmujesz antybiotyk o szerokim spektrum działania. Oprócz bakterii chorobotwórczych, będących przyczyną infekcji, antybiotyki często niszczą również bakterie zasiedlające przewód pokarmowy. Może to prowadzić do wzdęć, biegunek i wymiotów. Dbaj o swoją mikroflorę jelitową. Probiotyki należy przyjmować 1-2 godzin przed lub po antybiotyku, nie razem. Najlepiej przed lub w trakcie posiłku, byleby nie był on zbyt gorący. Probiotykoterapię warto kontynuować od kilku do nawet kilkunastu dni po zakończeniu antybiotykoterapii (czytaj także: Jak stosować probiotyki przy antybiotykach?)