Przeciwutleniacze — co to za związki?

Przeciwutleniacze są również znane pod nazwą antyoksydanty. Można je znaleźć nie tylko w specjalnych suplementach, ale również w żywności, w szczególności w owocach i warzywach. Najbardziej znanymi antyoksydantami są witaminy A, C oraz E. Oprócz tych witamin właściwości antyoksydacyjne wykazują m.in. likopen, luteina, mangan, zeaksantyna, selen czy beta-karoten [1].

Jak działają antyoksydanty?

Przeciwutleniacze są cząsteczkami zwalczającymi wolne rodniki w organizmie człowieka. Wolne rodniki, w przypadku nagromadzenia ich zbyt dużych ilości w organizmie człowieka, mogą prowadzić do rozwoju wielu chorób, jak chociażby cukrzycą, nowotwory czy choroby serca. Wolne rodniki nie mają jedynie negatywnych funkcji (np. są pomocne w przypadku zwalczania infekcji), dlatego kluczowe jest zachowanie odpowiedniej równowagi ich poziomu w organizmie. Do tego właśnie służą antyoksydanty. W przypadku, gdy w organizmie znajduje się więcej wolnych rodników w porównaniu do przeciwutleniaczy, to może dojść do tzw. stresu oksydacyjnego. Przewlekły stres oksydacyjny może z kolei doprowadzić do uszkodzenia DNA,  a nawet śmierci komórek [2].

Co wytwarza wolne rodniki?

Odkryto, że niektóre czynniki środowiskowe, stres czy tryb życia sprzyjają powstawaniu nadmiaru wolnych rodników w organizmie. Są to m.in.:

• nadużywanie alkoholu i palenie papierosów;
• podwyższony poziom glukozy we krwi;
• nadmierne spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, żelaza, magnezu, miedzi czy cynku;
• zbyt intensywne i długotrwałe ćwiczenia powodujące uszkodzenie tkanek;
• przebywanie w środowisku z zanieczyszczonym powietrzem;
• niektóre toksyny;
• nadmierne opalanie się i inne rodzaje promieniowania;
• niedotlenienie organizmu;
• niedobór antyoksydantów w organizmie;
• nadmiar przeciwutleniaczy;
• infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze [1,2].

Przeciwutleniacze w żywności. Co ma dużo przeciwutleniaczy?

Najwięcej przeciwutleniaczy można znaleźć w owocach, warzywach, produktach pełnoziarnistych, rybach czy orzechach. Najważniejsze antyoksydanty to m.in.:

• beta-karoten, można go znaleźć m.in. w dyni, morelach, marchwi, szpinaku czy pietruszce;
• katechiny, znajdujące się m.in. w czerwonym winie czy herbacie;
• luteina, która jest obecna m.in. w zielonych liściastych warzywach np. szpinaku czy kukurydzy;
• selen, będący składnikiem m.in. owoców morza, chudego mięsa czy produktów pełnoziarnistych;
• witamina A, jest m.in. w wątróbce, batatach, marchwi, mleku czy jajkach;
• witamina C, w dużych ilościach jest m.in. w pomarańczach, czarnej porzeczce, kiwi, brokułach, szpinaku czy truskawkach;
• witamina E, jest obecna m.in. w olejach roślinnych, awokado, orzechach czy.produktach pełnoziarnistych [1,2].

Czy przeciwutleniacze są szkodliwe?

Powyżej wymieniono wiele korzyści, jakie mogą płynąć z przyjmowania odpowiedniej ilości antyoksydantów. Jeżeli jednak spożywane lub suplementowane są w zbyt dużych ilościach, przekraczających zalecane dzienne spożycie, mogą mieć działanie wręcz odwrotne. W takich przypadkach mogą zachować się jak prooksydanty, czyli szkodliwe „utleniacze”. Z tego względu nie warto za wszelką cenę suplementować antyoksydantów, ponieważ słyszało się, że np. odmładzają. Są one ważne dla organizmu, ale podobnie jak w przypadku innych substancji i tutaj znaczenie ma ich ilość, dlatego kluczowa jest odpowiednio zbilansowana dieta, zapewniająca organizmowi ich odpowiednią ilość [2].

Antyoksydanty suplementy. Co możesz kupić w aptece?

W aptece można znaleźć wiele preparatów zawierających przeciwutleniacze. Przykładowe suplementy diety zostały opisane poniżej.

No 1 Antioxidant Max kapsułki, suplement diety

Skład

• 1 kapsułka zawiera 100 mg ekstraktu ze skórek winogron, w tym 50 mg resweratrolu, 80 mg suszonych mikroalg Haematococcus Pluvialis, w tym 4 mg astaksantyny i 120 g witaminy C.

Stosowanie

• Osoby dorosłe mogą przyjmować 2 kapsułki na dobę.

Wskazania

• Suplement diety wspomaga prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego, funkcje psychologiczne oraz wspomaga organizm w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym.

O produkcie

• preparat zawiera standaryzowaną ilość przeciwutleniaczy;
• tylko 2 kapsułki dziennie.
• może być przyjmowany jedynie przez osoby dorosłe;
• preparat ma stosunkowo wysoką cenę [3].

Viridian Antioxidant Formula kapsułki, suplement diety

Skład

• 1 kapsułka zawiera 141 mg witaminy C, 100 mg kwasu alfa liponowego, 50 mg L-cysteiny, 30 mg standaryzowanego ekstraktu z nasion winogron, w tym 28,5 mg polifenoli, 15 mg L-glutationu, 5,254 mg naturalnego betakarotenu/Karetonoid Mix (D.Salina) w przeliczeniu na 833 µg witaminy A oraz zawiera 5 mg beta karotenu, 39 µg kryptoksantyny, 158 µg alfa karotenu, 32 µg zeaksantyny, 25 µg luteiny, 5 mg cynku, 5 mg ryboflawiny, 5 mg witaminy B6, 100 µg selenu, 2 mg manganu, 0,5 mg miedzi, 83,4 mg lucerny sproszkowanej, 27,8 mg spiruliny sproszkowanej i 27,8 mg borówki sproszkowanej.

Stosowanie

• Stosuje się 1 kapsułkę dziennie podczas posiłku.

Wskazania

• Suplement jest stosowany w celu uzupełnienia diety w składniki zawarte w tym preparacie.

O produkcie

• zaledwie 1 kapsułka na dobę;
• suplement diety jest odpowiedni dla wegetarian;
• ma bogaty skład.
• brak informacji o wieku, od którego można przyjmować produkt [4].

YANGO – Super C Antyoksydanty kapsułki, suplement diety

Skład

• 1 kapsułka zawiera 141 mg ekstraktu z camu camu, w tym 24 mg witaminy C, 120 mg ekstraktu z aceroli, w tym 30 mg witaminy C, 80 mg ekstraktu z acai, w tym 4 mg antocyjanów, 57 mg ekstraktu z dzikiej róży, w tym 40 mg witaminy C oraz 40 mg ekstraktu z aronii, w tym 6 mg antocyjanów.

Stosowanie

• Suplement diety należy przyjmować w ilości 2 kapsułek raz dziennie.

Wskazania

• Uzupełnienie niedoborów witaminy C.

O produkcie

• tylko 2 kapsułki raz na dobę;
• standaryzowane ilości witaminy C i antocyjanów.
• zawiera tylko witaminę C i antocyjany;
• brak informacji na temat od jakiego wieku może być stosowany [5].

Najlepsze antyoksydanty — podsumowanie

Korzystny dla zdrowia wpływ przeciwutleniaczy jest niepodważalny. Z drugiej strony zbyt duża ich podaż do organizmu może mieć skutek wręcz odwrotny od zamierzonego. Mają one wtedy działanie toksyczne do wolnych rodników, które w normalnych warunkach zwalczają. Co więcej, wolne rodniki w pewnych ilościach są konieczne organizmowi do normalnego funkcjonowania. Z tego względu kluczowe jest odpowiednie zbilansowanie odpowiedniej ilości, w szczególności witamin A, C czy E.