Co to jest zapalenie czerwieni wargowej?

Zapalenie czerwieni wargowej i skóry wokół niej, określane terminem „cheilitis”, obejmuje wiele różnorodnych stanów chorobowych, które zlokalizowane są właśnie w tym obszarze anatomicznym. Najczęściej spotykanymi stanami chorobowymi są: zapalenie kącików ust, zapalenie kontaktowe, zapalenie złuszczające, zapalenie gruczołowe, zapalenie ziarniniakowe czy zapalenie plazmocytarne. Nazwa tej dolegliwości nie jest przypadkowa, ponieważ usta pacjenta chorującego na zapalenie czerwieni wargowej stają się czerwone, głównie z powodu prześwitujących naczyń krwionośnych. Zapalenie czerwieni wargowej może objawiać się także obrzękiem warg, występowaniem na nich strupków, pęcherzyków oraz pęknięć [1].

Jakie są przyczyny zapalenia czerwieni wargowej?

Jak wspomniano wyżej, zapalenie czerwieni wargowej może towarzyszyć wielu stanom chorobowym, zlokalizowanym właśnie w tej okolicy anatomicznej. Spierzchnięte, zaczerwienione i bolące usta to bardzo często objawy infekcji spowodowanej przez wirus opryszczki lub zakażenie grzybicze (kandydoza czerwieni wargowej). Do wspomnianego wcześniej kontaktowego zapalenia czerwieni wargowej dochodzi na przykład w wyniku noszenia maseczki ochronnej przez długi czas – usta stają się czerwone i bardzo bolesne. Dodatkowo usta są napięte i przesuszone, a często również swędzą. Powszechną praktyką jest oblizywanie ust, co jednak przynosi tylko chwilową ulgę i nie jest postępowaniem zalecanym. Dlaczego? Ponieważ na sutek oblizywania może dojść do usunięcia ochronnej warstwy lipidowej, a poprzez to do zaognienia toczącego się stanu zapalnego warg, czyli do otworzenia drogi do szerzenia się infekcji.

Przyczyną zmian w obrębie czerwieni wargowej może być także nadmierna ekspozycja na działanie promieniowania słonecznego. Mówimy wtedy o odsłonecznym zapaleniu warg. To przedrakowa zmiana rozwijająca się w obrębie czerwieni wargowej na wardze dolnej. Występuje ona zazwyczaj u osób starszych z jasną karnacją skóry, które wykonują zawody wymagające długotrwałego przebywania na otwartej / nasłonecznionej przestrzeni. Skóra warg ulega złuszczaniu i powstają niewielkie (ale bardzo bolesne) rany, które niestety są trudne do wyleczenia i bardzo często są zmianami nawrotowymi.

Kolejną przyczyną zapalenia czerwieni wargowej jest złuszczające zapalnie warg. Dolegliwość, która bardzo często dotyka osoby chorujące na anoreksję. W tej sytuacji dochodzi do pękania błony śluzowej warg i jej wysuszenia – z powodu odwodnienia, braku istotnych składników odżywczych oraz zmniejszonego wydzielania śliny. Czynnikiem predysponującym do rozwoju złuszczającego zapalenia warg jest stres i związane z nim tak zwane „przygryzanie warg”. Stany zapalne w czerwieni wargowej mogą także być spowodowane przez leczenie pewnymi grupami leków. Do takiej grupy leków należą retinoidy – używane między innymi w leczeniu trądziku [2].

Jak leczyć zapalenie czerwieni wargowej?

Najważniejsza jest przede wszystkim prawidłowa diagnostyka, bo to ona determinuje właściwe leczenie. Infekcje wirusowe w obrębie czerwieni wargowej leczone są zazwyczaj preparatami miejscowymi, na przykład kremem zawierającym w swoim składzie acyklowir: Aciclovir Ziaja, Hascovir pro, Heprex, Axoviral, Zovirax Intensive lub tabletkami doustnymi, zawierającymi również acyklowir w swoim składzie: Hascovir control, Hascovir MAX, Heviran Comfort, Hevipoint. W przypadku zapalenia w obrębie kącików ust można zastosować maści na zajady – dobrze sprawdzają się te zawierające w swoim składzie ekstrakt z szałwii, witaminę B2 oraz chlorheksydynę: Maść B2, Zajadex, Lipskin.