Czym jest kolagen?

Kolagen jest białkiem zbudowanym z aminokwasów (głównie z glicyny i proliny), do zbudowania których konieczna jest odpowiednia dawka witaminy C. Kolagen pełni funkcje budulcowe i dzieli się na kolagen fibrylarny i niefibrylarny. Kolageny fibrylarne to ok. 90% zawartych w organizmach ssaków kolagenów, zaliczają się do nich typy: I, II, III, V, XI, XXIV i XXVII. Zdecydowanie z tych wszystkich typów najlepiej poznany jest typ I. Znajduje się on w więzadłach, skórze, ścięgnach, kościach czy rogówce. Kolagen typu II wchodzi w skład chrząstki i ciała szklistego. Ze względu na występowanie w ścięgnach czy chrząstkach te dwa typu kolagenu znajdują się w powszechnie dostępnych w aptece preparatach [1].

W większości tych preparatów kolagen jest pochodzenia wołowego, ale coraz popularniejszy staje się kolagen rybi  o podobnej budowie chemicznej do kolagenu ludzkiego. Kolagen pozyskiwany z ryb różni się nieznacznie od tego pozyskiwanego ze skór bydlęcych czy wieprzowych. Wiązania chemiczne pomiędzy jego włóknami są odrobinę słabsze, co oznacza jego lepsza rozpuszczalność (a co za tym idzie wyższa biodostępność) w stosunku do tych pozyskanych ze zwierząt. Co więcej, jego produkcja z ryb jest bardziej wydajna, przez co pozyskiwanie jest bardziej ekonomiczne. Jest on pozyskiwany z rybich skór poddanych kwaśnej hydratacji [2].

Czy kolagen rzeczywiście pomaga?

Kolagen, który można kupić w aptekach, jest specjalnie przygotowany, aby mógł się charakteryzować dobrą biozgodnością, biodegradowalnością oraz niewielką toksycznością. Może być stosowany nie tylko na stawy, ale także w celu ujędrniania skóry czy leczeniu jej niewielkich uszkodzeń. Gąbki kolagenowe z kolei są wykorzystywane w leczeniu odleżyn czy oparzeń [1-2].

W preparatach znajdujących się w aptece najczęściej można spotkać kolagen hydrolizowany. Coraz popularniejszy jest jednak kolagen w formie liofilizowanej. Jest on przygotowany poprzez zamrożenie, a następnie szybkie odparowania wody zawartej pomiędzy cząsteczkami białka. Taki zabieg nie wpływa jednak na największy problem preparatów kolagenowych, a więc jego trawienie. Obydwie formy wchłaniane są jako aminokwasy, a nie kolagen, przez co organizm może wbudowywać je w zupełnie innych miejscach, niż oczekuje pacjent. Nie oznacza to, że tego typu preparaty nie działają. Wręcz przeciwnie, warto dostarczać kolagen do organizmu zarówno w diecie, jak i poprzez preparaty dostępne w aptece [2].

Kolagen rybi na stawy — czy pomaga na coś jeszcze?

Kolagen stanowi podstawowy budulec m.in. ścięgien, chrząstek, skóry, kości, zębów, naczyń krwionośnych czy rogówki oka. Regularna suplementacja rybiego kolagenu powinna wpłynąć pozytywnie na wzmocnienie odporności całego układu ruchowego na różnego rodzaju urazy, kontuzje, czy nawet wycieranie się mazi stawowej (kluczowej w prawidłowym funkcjonowaniu stawów) [2].

Co więcej, kolagen rybi zapewnia dużo szybsze gojenie się ran oraz korzystnie wpłynie na proces zrastania złamanych kości. Pozwoli również na zachowanie odpowiedniej elastyczności naczyń krwionośnych, usprawniające jednocześnie krążenie krwi w organizmie. Suplementowanie rybiego kolagenu może przyczynić się do poprawy wyglądu paznokci, skóry i włosów. Na skórze powinno pojawiać się mniej zmarszczek czy nieestetycznych bruzd. Oczywiście, żeby to osiągnąć, kluczowa jest również odpowiednio zbilansowana dieta i nawodnienie organizmu (minimum 1,5-2 litry płynów na dobę) [1].

Kolagen rybi czy wołowy — który jest lepszy?

Co ważne, suplementowanie rybiego kolagenu w przeciwieństwie do kolagenu wołowego zmniejsza do zera możliwość zachorowania na chorobę Creutzfelda-Jacoba, czyli chorobę „wściekłych krów”. Rybi kolagen jest tak opracowywany na etapie produkcji, że nie zawiera żadnych substancji alergizujących. Z tych względów warto wybrać kolagen pochodzący z ryb [2].

Jaki wybrać rybi kolagen?

Na rynku aptecznym można go spotkać kolagen rybi w dwóch postaciach. Dostępne są preparaty w formie proszku, który rozpuszcza się w wodzie lub tabletek. Proszek do sporządzania roztworu zdecydowanie łatwiej się wchłania w porównaniu do preparatów do połykania. Dodatkowo w przypadku tabletek należy pamiętać o konieczności ich popicia dużą ilością wody. Kolagen rybi w proszku z powodzeniem można połączyć z napojami czy koktajlami,  ponieważ nie ma on swojego smaku lub zapachu. Kwestia wyboru: tabletki czy proszek powinna być więc indywidualnym wyborem w zależności od preferencji przyjmowania preparatu [2].

Kolagen rybi w proszku — przykładowe preparaty

Kolagen + witamina C proszek (Noble Health), suplement diety

Skład

• 1 łyżeczka proszku zawiera 2,832 g kolagenu rybiego oraz 0,455 g witaminy C.

Stosowanie

• Dorośli stosują 2 płaskie łyżeczki proszku dziennie (należy go rozpuścić w szklance letniej wody, soku, napoju lub dodać do jogurtu albo koktajlu).

Wskazania

• Wspiera produkcję kolagenu i wpływa na prawidłowe funkcjonowanie skóry.

O produkcie

• tylko 2 płaskie łyżeczki dziennie;
• dodatek witaminy C, która wspomaga działanie kolagenu;
• można rozpuszczać nie tylko w wodzie;
• po pierwszym otwarciu produkt należy spożyć w ciągu 30 dni;
• ze względu na wysoką zawartość witaminy C, zaleca się ostrożność dla osób ze skłonnością do tworzenia się kamieni nerkowych lub cierpiących z powodu kamicy nerkowej;
• rejestracja jako suplement diety [3].

Kolagen NCN, kolagen z ryb + witamina C proszek, suplement diety

Skład

• 1 łyżeczka zawiera 3,3 g hydrolizatu kolagenu rybiego i 0,175 g witaminy C.

Stosowania

• Dorośli stosują raz dziennie dwie łyżeczki, należy je rozpuścić w szklance letniej wody, soku, napoju lub mleka.

Wskazania

• Suplement diety wspiera produkcję kolagenu i wpływa na prawidłowe funkcjonowanie skóry.

O produkcie

• tylko 2 płaskie łyżeczki raz na dobę;
• obecność w preparacie witaminy C wspomaga działanie kolagenu rybiego;
• może być przygotowany nie tylko w wodzie;
• po otwarciu opakowania należy go spożyć w ciągu miesiąca;
• rejestracja jako suplement diety [3].

Kolagen NCN – Gold proszku, suplement diety

Skład

• 1 łyżeczka zawiera 2,48 g hydrolizatu kolagenu rybiego, 0,25 g witaminy C, 56 mg magnezu, 5 mg cynku 125 mg ekstraktu z pokrzywy i 75 mg ekstraktu ze skrzypu polnego.

Stosowanie

• Osoby dorosłe stosują raz dziennie dwie łyżeczki,  które powinny rozpuścić w szklance letniej wody, soku, napoju lub mleka.

Wskazania

• Suplementacja diety w składniki aktywne preparatu, które wspierają produkcję kolagenu i wpływają korzystnie na funkcjonowanie skóry.

O produkcie

• zaledwie 2 płaskie łyżeczki raz na dobę;
• obecność w preparacie składników,  które wspomagają działanie kolagenu rybiego;
• może być przygotowany w różnych napojach;
• po pierwszym użyciu preparat należy spożyć w ciągu miesiąca;
• przeznaczone dla dorosłych;
• jest zarejestrowany jako suplement diety [3].

Kolagen rybi w tabletkach i kapsułkach – przykładowe preparaty

Kolagen rybi + keratyna kapsułki (Noble Health), suplement diety

Skład

• 1 kapsułka zawiera 400 mg kolagenu ze skóry ryb morskich, 40 mg witaminy C, 10 mg keratyny, 6 mg witaminy E, 5 mg cynku, 27,5 µg selenu i 25 µg biotyny.

Stosowanie

• Osoby dorosłe stosują 2 kapsułki dziennie popijając szklanką wody.

Wskazania

• Suplement diety wspiera wspomaga proces dbania o skórę, włosy i paznokcie.

O produkcie

• nie zawiera laktozy i glutenu;
• łatwe w stosowaniu (2 kapsułki dziennie);
• zawiera dodatek substancji, które podobnie jak kolagen mają korzystny wpływ na kondycję skóry, włosów czy paznokci;
• może być używany tylko przez dorosłych;
• jest suplementem diety [4].

Swanson hydrolizowany kolagen z ryb typu I 400 mg  kapsułki, suplement diety

Skład

• 1 kapsułka zawiera 400 mg hydrolizowanego kolagenu z ryb typu I (z Tilapii i Pangi).

Stosowanie

• Osoby dorosłe przyjmują 1 kapsułkę na dobę.

Wskazania

• Uzupełnia dietę w kolagen.

O produkcie

• tylko 1 kapsułka dziennie;
• prosty skład, zawiera tylko kolagen pochodzący z ryb.
• tylko dla osób dorosłych;
• jest zarejestrowany jako suplement diety [5].

Który kolagen jest najmocniejszy?

Patrząc na preparaty kolagenowe i analizując tylko wartości liczbowe, można dojść do błędnych ocen ich mocy. Nie zawsze więcej, znaczy lepiej. Różne kolageny mogą mieć różną biodostępność, a co za tym idzie, wchłaniać się w różny sposób.

Co prawda kolagen rybi z reguły wchłaniana się lepiej od wołowego czy wieprzowego, ale i pomiędzy nimi mogą występować różnice. Z reguły kolagen w proszku będzie szybciej się wchłaniał niż ten w kapsułkach, jednakże wybór powinien być podyktowany preferencjami stosowania. Nie każdy chce codziennie przygotowywać napój, podczas gdy może łatwo połknąć kapsułkę. Z tych względów warto wybrać preparat, analizując własne potrzeby i wymagania np. kątem dodatkowych składników czy celów, jakie ma zapewnić jego suplementowanie [2].

Podsumowanie

Kolagen rybi jest alternatywą dla szeroko używanego kolagenu wołowego czy wieprzowego. Przede wszystkim jego stosowanie jest bezpieczniejsze a wchłanianie lepsze, ze względu większą rozpuszczalność. Z tych względów warto zainteresować się dostępnymi na rynku produktami. Można znaleźć suplementy diety zarówno do połykania, jak i sporządzania roztworów. Wybór powinien być osobistą preferencją danej osoby.