Przeciwbakteryjne tabletki na gardło — jakie substancje zawierają?

Oktenidyna

Oktenidyna ma właściwości przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne (działa na większość bakterii Gram + i Gram-) oraz przeciwgrzybicze. Najczęściej znajduje zastosowanie w infekcjach bakteryjnych gardła wywołanych: gronkowcem, pneumokokami, Pseudomonas aeruginosa. Działa również na drożdże Candida albicans. Jest związkiem kationowo czynnym, ma dwa centra aktywności, stąd działa jak związek powierzchniowo czynny, niszcząc drobnoustroje. Wiąże się ze ścianą lub błoną komórkową bakterii, prowadząc do jej uszkodzenia i w efekcie zmniejszenia liczby patogenów chorobotwórczych.

Oktenidyna nie jest wchłaniana przez skórę czy błonę śluzową, działa więc miejscowo i jest bardzo skuteczna w infekcjach bakteryjnych i wirusowych gardła. Nie jest również wchłaniana w przewodzie pokarmowym, więc nie wywiera działania ogólnoustrojowego. Ostrożność powinni zachować pacjenci z nadwrażliwością na substancję czynną, reakcjami alergicznymi. Lek nie utrudnia gojenia ran i ubytków błony śluzowej, może być też stosowany na podrażnioną błonę śluzową gardła. Należy jednak pamiętać o możliwym wysuszeniu gardła. W tej sytuacji sprawdzi się nawilżający spray lub tabletki do gardła zawierający oliwę z oliwek, lub porost islandzki.

Dawkowanie to zwykle 3-4 tabletki na dobę. Ważne, aby nie przekraczać dawki 6 tabletek na dobę. Lek może wywoływać efekty przeczyszczające Z uwagi na brak badań nie zaleca się oktenidyny u dzieci poniżej 12 roku życia oraz u kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Preparaty: Octeangin pastylki do ssania (dostępne z przepisu lekarza)

Chlorek cetylopirydyniowy

Należy do grupy IV rzędowych związków amoniowych. Działa przeciwbakteryjnie (na bakterie Gram + i Gram – oraz wykazuje działanie grzybobójcze i wirusobójcze.  Działa poprzez zwiększenie przepuszczalności błon komórkowych drobnoustrojów, powodując przechodzenie jonów potasu do komórek i prowadząc do śmierci komórek bakteryjnych.  Zwykle stosuje się dawkę dobową 9 mg u dzieci (zaleca się stosowanie po  tym roku życia), a dla dorosłych 12 mg na dobę. Należy zachować ostrożność podczas stosowania na poranioną i podrażnioną błonę śluzową, gdyż lek może powodować utrudnione gojenie ran.  Jeśli występuje silne owrzodzenie oraz ból gardła a lek nie jest skuteczny, należy skontaktować się z lekarzem, aby ustalić przyczynę choroby.

Lek stosowany łącznie z kwasem acetylosalicylowym może powodować zmniejszenie jego skuteczności przeciwagregacyjnej. Należy zachować przynajmniej dwugodzinny odstęp, między aspiryną kardiologiczną a lekiem.  Alkohol zaś zwiększa wchłanianie chlorku cetylopirydyniowego, co może grozić wystąpieniem działań niepożądanych (nudności, ból brzucha, wymioty, biegunka). U osób wrażliwych lek może wywołać reakcję alergiczną, objawiającą się obrzękiem, zaczerwienieniem i podrażnieniem.

Preparaty: Orofar Max pastylki, Orofar spray do gardła, zawierają również substancję znieczulającą- lidokainę. 

Chlorek benzalkoniowy

Należy do czwartorzędowych związków amoniowych, o działaniu powierzchniowo czynnym. Ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe. Działanie bakteriostatyczne lub bakteriobójcze zależy od stężenia zastosowanego leku. Nieco silniejsze działanie przeciwbakteryjne wykazuje wobec bakterii Gram +. Zwiększa on przepuszczalność błon komórkowych i powoduje przenikanie jonów do wnętrza komórki, zaburzając jej funkcjonowanie i prowadząc do śmierci.

W obecności mleka chlorek benzalkoniowy działa słabiej przeciwdrobnoustrojowo.  Z uwagi na brak badań lek nie jest zalecany u kobiet w ciąży i matek karmiących.  Nie jest również zalecany u osób nadwrażliwych i mających tendencję do alergii. Może utrudniać gojenie ran i powodować wysuszenie gardła.

Preparaty: Septolete pastylki do ssania

Jakie inne substancje łagodzą ból gardła?

Substancje znieczulające są często dodawane do preparatów na ból gardła. Najpopularniejsze to lidokaina, benzydamina i benzokaina. Wzmacniają one właściwości przeciwbólowe i przeciwzapalne antybiotyków i leków przeciwbólowych na gardło.

Najczęstszym działaniem niepożądanym jest wysuszenie i podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej i gardła. Najczęściej efekt tego działania jest krótkotrwały i podawanie leku trzeba powtarzać kilkakrotnie w ciągu doby.

Leki ziołowe i mieszanki do płukania gardła

Oprócz antybiotyków zioła mogą przynieść ulgę w bólu gardła. Z popularnych mieszanek ziołowych dostępnych w aptece jest Septosan. Zawiera on ziele tymianku, szałwii i mięty pieprzowej. Działają one odkażająco, antyseptycznie i łagodzą ból.

Macierzanka jest rośliną zielarską chętnie stosowaną w nieżycie górnych dróg oddechowych. Surowiec, czyli ziele działa przeciwdrobnoustrojowo, kojąco wpływa na chrypkę i kaszel.

Podsumowanie

Tabletki na gardło do ssania są skuteczne w bólu gardła wywołanym infekcją bakteryjną. Wiele z nich działa też na inne drobnoustroje, więc mogą być skuteczne w zakażeniach mieszanych wirusowo-bakteryjnych.

Łagodzą ból gardła i zmniejszają pieczenie i zaczerwienienie. Niekiedy stan zapalny gardła  wymagają odpowiedniego nawilżenia. Wysuszone gardło może być podrażnione i nasilać czucie bólu. Dobrze sprawdzą się stosowane naprzemienne łagodniejsze tabletki do ssania lub aerozole, które zawierają: porost islandzki, ziele tymianku, oliwę z oliwek, witaminy A i E oraz jony srebra.

Ważne jest, aby skonsultować z lekarzem niepokojące objawy (brak poprawy po 4-5 dniach infekcji,  wystąpienie wysokiej temperatury, wysięk ropny. Mogą one świadczyć o innych, poważnych chorobach, które powinny zostać rozpoznane.