Colostrum, czyli inaczej siara bydlęca, zasłynęła w ostatnich latach ze zbawiennego działania na nasz układ odpornościowy. Wynika to z jej składu — colostrum faktycznie jest źródłem wielu cennych i prozdrowotnych substancji. Choć badania nad prozdrowotnym działaniem colostrum nieustannie trwają, to do tej pory powstały nieliczne prace badawcze potwierdzające jego korzystne działanie na naszą odporność.

Czym dokładnie jest tajemnicze colostrum?

Colostrum to naturalna wydzielina gruczołów mlecznych ssaków. Jest produkowane już na końcowych etapach ciąży. Kilkadziesiąt godzin po porodzie stopniowo przekształca się w mleko, od którego znacząco różni się składem. Siara posiada około 250 składników biologicznie czynnych, między innymi białek, witamin i soli mineralnych. Gdy taki koktajl trafia na podatny grunt, jakim jest organizm noworodka, buduje wówczas jego układ odpornościowy, zapewniając mu niezbędne związki ochronne. Colostrum jest zatem źródłem odporności biernej, którą matka przekazuje w trakcie karmienia swojemu dziecku [2,3].

Z czego wynika wyjątkowość colostrum?

Specjaliści zgodnie twierdzą, że colostrum jest jednym z najsilniejszych wzmacniaczy odporności znanym nauce. Jest skondensowanym źródłem czynników wzrostu, czynników przeciwdrobnoustrojowych, a także składników odżywczych i immunologicznych. Zawiera ponad 100 razy więcej immunoglobuliny G (IgG) niż zwykłe mleko — związek ten odpowiada za przekazywanie odporności biernej. Aby colostrum mogło być w pełni wykorzystane, musi zostać podane noworodkom w pierwszych godzinach jego życia, co wynika z dwóch faktów. Po pierwsze, tuż po narodzinach stężenie immunoglobulin w siarze jest największe. Po drugie, przepuszczalność młodych jelit spada w ciągu kilkudziesięciu godzin od porodu [1-3].

Czy warto stosować colostrum na odporność dla dzieci?

Jak dotąd przeprowadzono nieliczne badania wskazujące na zasadność stosowania colostrum u niemowląt i małych dzieci. W jednym z najnowszych opracowań zbadano, czy profilaktycznie stosowane colostrum u dzieci w wieku przedszkolnym zmniejsza częstotliwość infekcji. W badaniu wzięła udział niewielka liczba dzieci, tj. 35 dzieci stosujących colostrum, oraz 22 dzieci przyjmujących placebo. Niemniej, wyniki badania wskazywały, że colostrum wpływało na zmniejszoną o 30% częstotliwość występowania infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci stosujących colostrum [4].

W literaturze istnieją także dwa starsze badania z podwójnie ślepą próbą, dotyczące stosowania colostrum u dzieci. Pierwsze z nich było przeprowadzone z udziałem dzieci w wieku 5-17 lat z niedoborem IgA i z wirusowymi infekcjami górnych dróg oddechowych. Każde z nich otrzymywało colostrum trzy razy dziennie (14 mg), co skutecznie obniżyło ocenę ciężkości infekcji już po tygodniu. Warto jednak zaznaczyć, że badanie to było przeprowadzone na chorych dzieciach i na małej próbie (16 dzieci otrzymywało colostrum, placebo zaś – 15) [5].

Z kolei w wyniku drugiego badania z udziałem dzieci w wieku 3-9 lat dowiedziono, że stosowanie siary bydlęcej przez 2 miesiące (0,5 g siary dziennie), istotnie zmniejszyło częstość infekcji górnych dróg oddechowych. Badanie było wykonane na większej grupie dzieci: 104 – colostrum, 103 – placebo [6].

Niemniej, warto zaznaczyć, że badania te są jak dotąd jednymi z nielicznych randomizowanych badań dotyczącym stosowania colostrum w ramach profilaktyki infekcji górnych dróg oddechowych u dzieci w wieku przedszkolnym, a sama grupa badawcza była niewielka. Niewątpliwie konieczne są dalsze badania w tym zakresie, aby obiecujące wyniki powyższych badań znalazły poparcie także w rezultatach innych grup naukowych.

Colostrum dla dorosłych

Istnieje także niewielka grupa randomizowanych badań naukowych, skupiających się na zasadności stosowania siary bydlęcej u dorosłych.

U osób dorosłych cierpiących na częste infekcje górnych dróg oddechowych suplementacja bydlęcymi IgG i laktoferyną zawierającą frakcję białek serwatkowych (600 mg/dzień przez 90 dni) wykazała zmniejszoną częstość występowania przeziębienia i objawów z nim związanych w porównaniu z grupą placebo. Badanie prowadzono na grupie 53 stosujących colostrum oraz 52 stosujących placebo [7].

Colostrum, a wysiłek fizyczny

Co ciekawe, colostrum posiada potwierdzone naukowo działanie jako środek przeciwdziałający dysfunkcji immunologicznej spowodowanej intensywnym wysiłkiem fizycznym. Siara zmniejsza ilość infekcji górnych dróg oddechowych u sportowców, a także poprawia ich wydolność fizyczną. Badania te jednak były przeprowadzane wyłącznie na zawodowych sportowcach, w związku z czym ich wyników nie można przekładać na sportowców amatorów, a tym bardziej na osoby nieuprawiające regularnie sportu [1,8,9].

Podsumowanie

Podsumowując, istnieje niewielka liczba badań, sugerujących istotną rolę siary bydlęcej w zapobieganiu lub łagodzeniu wirusowych infekcji dróg oddechowych. Ilość dowodów potwierdzających jej skuteczność jest wciąż niewystarczająca, aby śmiało móc stwierdzić, że colostrum rzeczywiście poprawia odporność. Konieczne są dalsze badania w tej dziedzinie.