Co to jest tężyczka i jakie są jej przyczyny?

Tężyczka jest schorzeniem, które polega na wzmożonej pobudliwości nerwów kontrolujących skurcze mięśni. W efekcie dochodzi do nadmiernych skurczów. Dotyczy to zarówno mięśni szkieletowych jak i gładkich. Istnieją dwie postacie choroby:

• tężyczka jawna: w jej przypadku dochodzi do zaburzeń gospodarki wapnia. Pierwiastek ten bierze udział w kurczliwości mięśni oraz przesyłaniu bodźców nerwowych. U chorych z tężyczką diagnozuje się niedobór wapnia oraz zaburzenia pogłębiające ten niedobór, czyli nadmiar fosforu w organizmie oraz silną alkalozę. 
• tężyczka utajona: charakteryzuje się niespecyficznymi objawami. Poziom wapnia może być w normie. Obserwuje się jednak niedobory magnezu i podwyższenie poziomu pH w organizmie. 

Tężyczka może być wywołana samoistnie, ale także na skutek zaburzeń hormonalnych, ubogiej diety, chorób nowotworowych czy alkoholizmu [1,2]. 

Jakie są objawy tężyczki?

Do typowych objawów tężyczki zaliczamy drętwienie i mrowienie w ciele. Najczęściej dotyczy to opuszków palców i okolicy ust. Podczas napadu tężyczki dochodzi do skurczów mięśni w całym ciele. Czasem taki napad przypomina padaczkę i właśnie od różnicowania między padaczką a tężyczką rozpoczyna się diagnostykę. Do niespecyficznych objawów tężyczki jawnej, które są charakterystyczne dla tężyczki utajonej, należą:

• przewlekłe zmęczenie
• zaburzenia nastroju
• drażliwość
• potliwość
• bóle głowy
• bóle brzucha
• drżenie mięśni [1,2,3]

Tężyczka: jakie badania wykonać w celu zdiagnozowania choroby?

Standardem w diagnozie tężyczki jest tak zwana próba tężyczkowa, w której przeprowadza się badanie potencjałów z elektrody igłowej umieszczonej w dłoni w odpowiednich warunkach. Niestety dzięki temu badaniu można odczytać jedynie, czy w mięśniach doszło do zaburzeń elektrolitowych, co nie zawsze jest jednoznaczne z występowaniem tężyczki. Kolejnym badaniem jest podanie pacjentowi soli wapnia i magnezu, a następnie obserwowanie efektów. Poprawa stanu zdrowia jest często interpretowana jako występowanie tężyczki. Często jednak zdarza się, że pomimo badań niewskazujących na występowanie schorzenia, stawiana jest diagnoza na podstawie samego wywiadu. Z tej przyczyny tężyczka jest uznawana za chorobę ciężką do diagnozy, ze względu na różnorakość postaci i przyczyn występowania [1]. 

Jak leczyć tężyczkę?

To jak leczyć tężyczkę zależy od zdiagnozowanych zaburzeń. Jeśli występują niedobory magnezu oraz wapnia, leczenie rozpoczyna się od uzupełnienia pierwiastków. Warto też wdrożyć dietę uzupełniającą pokarm w wapń i magnez. Jeśli tężyczka jest wynikiem występującej choroby, to leczenie schorzenia opiera się o terapię choroby podstawowej [2]. 

Czy można zapobiec wystąpieniu tężyczki?

O zapobieganiu tężyczce powinny pomyśleć osoby, które przebyły zabieg usunięcia przytarczyc, cierpią na nowotwór tarczycy. Także dla osób, które mają zaburzenia wchłaniania pokarmu, czyli takich z chorobami jelit suplementacja magnezu i wapnia jest dobrym wyborem. Warto pamiętać o lekach, które mogą spowodować zaburzenia elektrolitowe. Są to leki moczopędne stosowane w nadciśnieniu tętniczym, takie jak diuretyki pętlowe (furosemid, torasemid: Furosemidum, Diured, Toramide, Trifas) [2,3].