Co to jest oksytocyna?

Oksytocyna jest neurohormonem będącym 9-aminokwasowym neuropeptydem wytwarzanym przez podwzgórze. Obecność oksytocyny oraz jej receptorów obserwuje się w strukturach mózgu istotnych dla nawiązywania i podtrzymywania relacji społecznych oraz rozwoju zaburzeń depresyjnych. Oksytocyna to hormon miłości. Kojarzy się ją przede wszystkim z porodem i narodzinami. To neuroprzekaźnik, który umacnia więź matki z dzieckiem, stymuluje zaufanie, uległość, przywiązanie.

Oksytocyna jako hormon miłości. Do czego jest potrzebna?

Trzeba wiedzieć, że naturalna oksytocyna różni się od tej syntetyzowanej. Jest cyklicznym hormonem peptydowym, czyli takim, który uwalnia się w określonym momencie – najczęściej w chwili bliskiego kontaktu z drugą osobą. Wyrzut oksytocyny u kobiet następuje pod wpływem estrogenów lub właśnie stymulacji zmysłowej – na przykład w wyniku podrażnienia receptorów szyjki macicy, pochwy oraz brodawek sutkowych. Dzięki temu wzmagają się skurcze porodowe i rozkręca się laktacja, choć działanie oksytocyny ma znacznie szersze spektrum.

Czy oksytocyna jest ważna również dla mężczyzn?

Oksytocyna, współpracując z innymi hormonami i neuroprzekaźnikami, takimi jak testosteron, dopamina oraz noradrenalina, powoduje odczuwanie miłości. W efekcie generowany jest miłosny stan uniesienia, swego rodzaju narkotyczny trans, ale nie jest dla nas żadnym szkodliwym czynnikiem. Hormon miłości jest wytwarzany nie tylko u kobiet. Oksytocyna u mężczyzn uwalnia się podczas orgazmu i jest niezbędna, aby plemniki mogły trafić do jajowodu, a więc, by doszło do zapłodnienia [1].

Jakie działanie ma oksytocyna?

Najbardziej znaną funkcją oksytocyny jest jej kluczowy udział w prawidłowym przebiegu porodu. Podrażnienie receptorów w szyjce macicy oraz jej rozciąganie w czasie akcji porodowej, powoduje wyrzut dużej ilości oksytocyny. Na skutek tego indukowane są silne skurcze macicy, co wpływa na szybkość, z jaką urodzi się dziecko. Podobne obserwacje opisano podczas aktu płciowego – mięśnie macicy i jajowodów kurczą się pod wypływem wydzielanej oksytocyny, co ułatwia plemnikom przemieszczanie się do jajowodu, gdzie dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej.

Reasumując – oksytocyna jest bardzo ważna nie tylko podczas narodzin dziecka, ale już podczas jego poczęcia (oksytocyna dla mężczyzn). Co więcej, powstawanie mleka w piersiach jest również ściśle związane z okołoporodowym wyrzutem oksytocyny, co dodatkowo jest potęgowane przez stymulację brodawek sutkowych przez dziecko. Dzięki hormonowi kurczą się mięśnie przewodów mlecznych i wypływa nagromadzone w nich mleko. Proces ten jest dowodem na to, że prawidłowa laktacja i produkcja mleka zależna jest od stężenia oksytocyny.

Czym jest syntetyczna oksytocyna?

Syntetyczna oksytocyna używana jest do indukowania bądź wspomagania porodów. Podaje się ją w dwóch przypadkach:

• na wywołanie porodu, czyli jako substancję indukującą poród – w tej sytuacji oksytocyna jest podawana kobiecie, u której nie doszło do rozpoczęcia czynności skurczowej.
• w trakcie porodu, który rozpoczął się naturalnie, jako środek stymulujący macicę do pracy – gdy poród nie postępuje w spodziewanym przez personel tempie, lekarz może zasugerować podanie syntetycznej oksytocyny. W Polsce oksytocyna jest również podawana rutynowo po porodzie jako substancja pomagająca zapanować nad krwawieniem poporodowym.

Jakie są skutki uboczne po podaniu syntetycznej oksytocyny?

Możemy wyróżnić następujące działania niepożądane po zastosowaniu syntetycznej oksytocyny: poczucie zmieszania, drgawki, trudności z oddychaniem, zawroty głowy, szybkie albo nieregularne bicie serca, ból głowy, pokrzywka, ból brzucha i/lub miednicy, wysypka, swędzenie skóry, słabość, zwiększone krwawienie z dróg rodnych, nagłe przybieranie na wadze, wymioty, nudności, nadciśnienie / wysokie ciśnienie krwi, pęknięcie macicy.

Czy jest oksytocyna w tabletkach?

Nie – oksytocynę stosuje się w formie wlewu dożylnego oraz iniekcji domięśniowej. Dawka, która stosowana jest w leczeniu, zależna jest od wieku, kondycji kobiety oraz płodu. Oksytocyna podawana jest pod ścisłą kontrolą lekarza, który ustala skuteczną dawkę substancji oraz czas podawania.