Czym jest biegunka po antybiotyku?

Pojęcie biegunki poantybiotykowej oznacza oddawanie ponad 3 luźnych i wodnistych stolców na dobę w trakcie antybiotykoterapii. Antybiotyki są stosowane do zwalczania bakterii i ze względu na swój mechanizm działania niszczą nie tylko szkodliwe drobnoustroje, ale również i te, które stanowią dobrą mikroflorę. Właśnie to działanie prowadzi do zaburzenia równowagi mikrobiologicznej organizmu i może powodować zaburzenia jelitowe, w tym biegunki. Wszystkie antybiotyki mogą powodować tego typu działania niepożądane, ale najczęściej są ona obserwowane podczas stosowania aminopenicylin (w tym z dodatkiem kwasu klawulanowego np. Amoksiklav), klindamycyny (np. Clindamycin MIP 600) czy cefalosporyn (np. Cefaklor) [1].

Ile trwa biegunka po antybiotyku?

Biegunka może pojawić się już nawet po kilku godzinach od podania antybiotyku, ale równie dobrze nawet kilka tygodni po skończonej antybiotykoterapii. Biegunka równie dobrze może być niegroźna i tymczasowa, jak również utrzymywać się przez dłuższy czas i prowadzić do powikłań jak np. zapalenie jelita grubego [2].

Biegunka przy antybiotyku — co robić?

• przede wszystkim należy pić dużo wody lub elektrolitów (np. Orsalit), żeby uniknąć odwodnienia;
• powinno unikać się kofeiny, alkoholu i cukru (produktów z jego dużą zawartością);
• wskazane jest przyjmowanie pokarmów z niską zawartością błonnika, a unikanie pokarmów pikantnych i tłustych;
• skonsultować się z lekarzem;
• stosować probiotyki;
• biegunki o łagodnym przebiegu z reguły ustępują zaraz po odstawieniu antybiotyku;
• w skrajnych przypadkach może być konieczność podawania wlewów dożylnych i hospitalizacji [1,3].

Czy odstawić antybiotyk przy biegunce?

Z całą pewnością nie wolno samodzielnie podejmować decyzji o zaprzestaniu stosowania antybiotyku. Takie działanie może przynieść zdecydowanie więcej szkody, niż pożytku, doprowadzając, chociażby do rozwoju powikłań lub nawrotu choroby. Dodatkowo takie działania sprzyjają rozwojowi bakterii lekoodpornych i antybiotyki przestają być skuteczne. Dlatego każdorazowo decyzją o odstawieniu antybiotyku musi być podejmowana przez lekarza, który oceni na ile biegunka jest niebezpieczna dla zdrowia pacjenta [3].

Jak zapobiec biegunce podczas antybiotykoterapii?

• stosować antybiotyki tylko wtedy, kiedy jest to konieczne, a nie w przypadku każdej infekcji  (szczególnie podatne na biegunkę będą osoby, u których już w przeszłości występowała ona podczas zażywania antybiotyków);
• jeśli po antybiotyku w przeszłości występowały biegunki, należy poinformować o tym lekarza, powinien on przypisać inny antybiotyk, po którym szansa ich wystąpienia będzie mniejsza;
• ważne jest dbanie o higienę, szczególnie istotne jest dokładne mycie rąk, aby zmniejszyć szanse rozprzestrzeniania się groźnych bakterii mogących powodować biegunkę;
• podczas antybiotykoterapii nie należy zapomnieć o konieczności stosowania probiotyków, które wspomogą odbudowę flory bakteryjnej organizmu (m.in Lactobacillus rhamnosusi czy Saccharomyces boulardii mają potwierdzoną skuteczność zapobiegania biegunce związanej z antybiotykami);
• probiotyki można stosować zarówno w formie jogurtów zawierających żywe kultury bakterii lub preparatów dostępnych w aptece jak np. Multilac czy Sanprobi Super Formuła [1-3].

Czy warto stosować nifuroksazyd na biegunkę po antybiotyku?

Nie ma jednoznacznych przeciwwskazań do zastosowania nifuroksazydu, gdy wystąpi biegunka podczas antybiotykoterapii. Wielu lekarzy jednak odradza jego zastosowanie. Nifuroksazydu, podobnie jak węgla aktywnego, nie należy przyjmować jednocześnie z innymi lekami, ponieważ wykazują one silne właściwości adsorpcyjne. Spowoduje to osłabienie działania innych leków, w tym antybiotyku. Z tego względu znacznie korzystniej jest przyjmować odpowiedni probiotyki i poprosić lekarza o zmianę antybiotyku [3].

Podsumowanie

Podczas antybiotykoterapii mogą zdarzyć się biegunki, szczególnie jeżeli nie stosuje się żadnych probiotyków. W przypadku wystąpienia biegunki pod żadnym pozorem nie powinno się samodzielnie przerywać przyjmowania antybiotyku. Najlepiej skonsultować się z lekarzem i poprosić o zmianę na inny antybiotyku. Ważne jest również zastosowanie odpowiedniej diety i stosowanie probiotyków. W większości przypadków biegunka nie jest groźna i powinna sama przejść po zakończeniu terapii. Należy zadbać o nawodnienie i stosować się do wskazówek lekarza.