Padaczka — co to jest?

Padaczka zwana również epilepsją, jest chorobą neurologiczną powodującą zaburzenia funkcjonowania komórek nerwowych znajdujących się w mózgu. W jej przebiegu na skutek zmian morfologicznych w mózgu pojawiają się objawy somatyczne, wegetatywne i psychiczne. Napady padaczkowe mają różne objawy i nie każde zaburzenie świadomości czy napady drgawkowe można zaliczyć do padaczki [1].

Jednakże w głównej mierze padaczkę charakteryzuje wystąpienie drgawek. Może się ona ujawnić w różnym wieku, od dzieciństwa do wieku podeszłego. Większość przypadków jednak uaktywnia się przed 20. rokiem życia. W równej mierze padaczka dotyka kobiet I mężczyzn. Należy pamiętać, że każde nagłe, nawet bardzo krótkie zaburzenia układu nerwowego może być padaczką! Padaczka jest jedną z najczęściej występujących chorób neurologicznych. Cierpi na nią 10 razy więcej osób niż na stwardnienie rozsiane i 100 razy więcej niż na choroby neuronu ruchowego [2].

Rodzaje napadów padaczkowych

Wszystkie napady mogą skutkować rozwojem stanu padaczkowego, który objawia się występowaniem wielu ataków. Pomiędzy tymi atakami chory nie odzyskuje świadomości. Wyróżnia się dwa główne typy napadów padaczkowych:

• napady częściowe — obejmują część mózgu, przez co charakteryzują się drganiem jednej części ciała np. powiek, kącików ust oraz często nudnościami, dreszczami, parciem na stolec czy zaburzeniami wzrokowymi, słuchowymi czy smakowymi;
• napady uogólnione — obejmują cały mózg i objawia się drgawkami całego ciała z reguły utratą świadomości [1,3].

Co zrobić w przypadku napadu padaczkowego?

• pacjenta należy ułożyć w pozycji bocznej ustalonej (jeżeli jest to wykonalne);
• zabezpieczyć miejsce, w którym chory ma napad, aby nie zrobił sobie krzywdy;
• w żaden sposób nie powstrzymywać ataku — nie trzymać pacjenta na siłę ani nie wkładać mu nic twardego między zęby;
• zaczekać z pacjentem do końca napadu;
• jeżeli pacjent jest nieprzytomny, napad trwa ponad 3 minuty lub doznał jakiegoś urazu (np. głowy), należy wezwać pogotowie;
• jeżeli jesteśmy świadkiem ataku padaczkowego osoby nieznajomej, po jej zabezpieczeniu również warto wezwać pogotowie [3].

Jakie są przyczyny padaczki?

• nieprawidłowy przebieg ciąży i porodu w przebiegu, którego doszło do niedotlenienia mózgu dziecka;
• wcześniactwo (większe narażenie na wystąpienie niedojrzałości układu nerwowego);
• urazy i nowotwory mózgu;
• krwawienie podtwardówkowe;
• stwardnienie rozsiane;
• zakażenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych [1,2].

Jak diagnozuje się epilepsję?

W przypadku podejrzenia przez pacjenta u siebie padaczki powinien on udać się jak najszybciej do lekarza pierwszego kontaktu. Po wywiadzie, jeżeli lekarz uzna za stosowne, odeśle pacjenta do neurologa. Następnie neurolog na podstawie wywiadu z pacjentem, zapisu EEG (zapis bioelektrycznej aktywności mózgu), rzadziej tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, jest w stanie postawić diagnozę [2].

Należy pamiętać, że prawidłowy zapis EEG nie wyklucza padaczki. Jest on w trakcie utraty świadomości patologiczny, ale po odzyskaniu świadomości wraca do stanu sprzed napadu. Dlatego rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa pozwalają z reguły szybciej i dokładniej znaleźć przyczynę, lokalizację oraz charakter padaczki. Stosowane mogą być również badanie SPECT, które ocenia przepływ mózgowy przy użyciu radioaktywnie znakowanych cząstek oraz PET (pozytonowa emisja tomograficzna), określająca metabolizm mózgu przy pomocy tlenu i glukozy [3].

Lekarz na podstawie badań jest w stanie określić schemat leczenia i rokowania. Nie należy załamywać się po pojedynczym napadzie. Tylko u niespełna połowy pacjentów, u których wystąpił pierwszy atak, nastąpiły kolejne [2,3].

Jak leczyć padaczkę?

Leki na receptę w leczeniu epilepsji

Lekarz na podstawie wyników badań, w zależności od rodzaju padaczki, może zalecić różne leczenie. Leki na padaczkę dostępne są tylko i wyłącznie z przepisu lekarza i powinny być stosowane ściśle według jego zaleceń. Są to m.in. kwas walproinowy np. Depakine Chrono, levetiracetam np. Keppra, lamotrygina np. Symla czy gabapentyna np. Symleptic. Gdy wymienione preparaty wykazują słabą skuteczność stosuje się klonazepam np. Clonazepanum TZF, pregabalinę np. Lyrica lub klobazam np. Frisium [1,3].

Jak jeszcze zapobiegać atakom padaczkowym?

• unikanie bodźców takich jak spożywania alkoholu, niewyspania się czy stresu;
• nie powinno się również patrzeć na telewizor podczas jego włączania oraz oglądać telewizji przy zgaszonym świetle;
• nie należy pracować zbyt długo przy komputerze;
• unikać dyskotek;
• aktywność fizyczna np. jazda na rowerze, spacery [1,3].

Czy padaczkę da się wyleczyć?

Epilepsja jest klasyfikowana jako choroba uleczalna, ale zależy to od wielu czynników.  Rodzaj padaczki, typ napadów czy nawet wiek pacjenta mają znaczenie. Lekarze często decydują o stopniowym odstawianiu leków przeciwpadaczkowych po ok. 3 latach od ostatniego napadu. W ciągu pierwszego roku po odstawieniu najczęściej zdarzają się nawroty. Jeżeli jednak nie wystąpią w ciągu 5 lat, to ich nawrot zdarza się niezwykle rzadko. Pamiętaj jednak  aby nigdy nie przerywać terapii na własną rękę. Poprawia ona komfort życia, łagodzi objawy i wydłuża odstępy pomiędzy kolejnymi napadami [2,3].