Czym jest zapalenie zatok?

Zatoki przynosowe to powietrzne jamy, które są zlokalizowane wewnątrz kości czaszki. Każdy człowiek posiada cztery pary zatok, a dokładnie:

• zatoki szczękowe,
• zatoki czołowe,
• zatoki sitowe
• oraz zatokę klinową.

Wszystkie te zatoki mają połączenie z jamą nosową, co pozwala na ich wentylację powietrzem oraz możliwość pozbycia się produkowanej tam wydzieliny. Jeżeli pojawia się infekcja zatok, pojawia się stan zapalny oraz obrzęk błony śluzowe. Powoduje to zablokowanie ujścia zatok do jamy nosowej i brak możliwości ewakuacji wydzieliny z zatok, co prowadzi do jej nadmiernego gromadzenia. Zapalenie zatok może być powodowane przez wirusy, bakterie czy grzyby, lub mieć podłoże alergiczne. Najczęściej ostre zapalenie zatok powodowane jest przez wirusy, a najrzadziej w trakcie infekcji dochodzi do nadkażenia bakteryjnego. Infekcje grzybicze są raczej rzadkie i dotyczą osób z upośledzoną odpornością [1,2].

Jakie są objawy zapalenia zatok?

• utrudnione oddychanie (zatkany nos);
• gorączka;
• bóle głowy, szczególnie w okolicach twarzy u nasady nosa i po jego obu stronach (nasilają się po schyleniu głowy);
• kaszel spowodowany spływającą po tylnej ścianie gardła wydzieliną;
• czasami może występować ból zębów oraz nieświeży zapach z ust [1,2].

Leki a karmienie piersią — jak je bezpiecznie stosować?

Kategoria Ryzyka Laktacyjnego wg profesora Hale’a określa bezpieczeństwo stosowania leków w trakcie laktacji oraz ich wpływ na dziecko. Leki są w niej podzielone na 5 grup, kolejno od L1 do L5. Leki znajdujące się w kategorii L1 są całkowicie bezpieczne i powinny być stosowane w pierwszym rzucie. W tej grupie są m.in. najczęściej stosowane leki przeciwbólowe jak ibuprofen czy paracetamol, jak również antybiotyki takie jak np. amoksycylina czy klarytromycyna. Z kolei leki z grupy L5 mają niekorzystny wpływ na dziecko i są przeciwwskazane w okresie karmienia piersią. Należą tam m.in. leki stosowane w leczeniu nowotworów [3].

Należy jednak pamiętać, żeby przed zastosowaniem leków czy suplementów diety w czasie karmienia piersią, dokładnie zapoznać się z ulotką lub skonsultować z lekarzem. Dodatkowo, w miarę możliwości, warto stosować leki miejscowe lub o ograniczonym wchłanianiu, żeby jak najmniejsza ilość danego leku znalazła się w krwiobiegu (np. spray do gardła z reguły będzie bezpieczniejszy niż tabletki doustne).

Również im mniej składników tym najczęściej bezpieczniej np. tabletki zawierające paracetamol będą dla kobiety karmiącej zdecydowanie bezpieczniejsze niż takie, które zawierają paracetamol i pseudoefedrynę (której dodatkowo należy unikać w czasie karmienia piersią).

Równie ważne jest, by stosowane preparaty miały raczej krótkotrwałe działanie, niż były to leki o działaniu przedłużonym. Co więcej, zawsze powinno używać się jak najmniejszych możliwych dawek, np. stosując preparat ibuprom, to lepiej zwykły niż „max”. Aby uniknąć reakcji uczuleniowej, warto również przyjmować stosowane wcześniej preparaty. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepożądanych objawów należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem [4].

Czy podczas infekcji należy przerwać karmienie piersią?

Większość drobnych infekcji nie stanowi przeciwwskazania do karmienia piersią, aczkolwiek zawsze warto skonsultować to z lekarzem. W wielu przypadkach nagłe przerwanie karmienia może mieć zarówno negatywne skutki dla dziecka, jak i dla matki. Dziecko jest wtedy pozbawione pokarmu, który zwiększa jego odporność, zmniejsza ryzyko alergii czy zwiększa więź z matką, jednocześnie wcale nie zwiększając szans ma zarażenie dziecka. Z kolei u matki może dojść do zastoju pokarmu, który może doprowadzić nawet do stanu zapalnego piersi [3,4].

Co stosować na zatoki przy karmieniu piersią?

W przypadku infekcji zatok i karmienia piersią warto udać się do lekarza, który doradzi jakich preparatów można bezpieczne używać. Szczególnie że niejednokrotnie infekcja zatok może wymagać leczenia antybiotykami, czyli lekami dostępnymi na receptę.

Najczęściej stosowane są pochodne penicyliny, cefalosporyny czy klarytromycyna, które są bezpieczne dla kobiet karmiących (kategoria L1). Nie zaleca się stosowania chloramfenikolu czy tetracyklin, które mogą być potencjalnie szkodliwe dla dziecka. W przypadku antybiotykoterapii nie można zapominać o konieczności stosowania probiotyku (można go również podawać dziecku).

Często jednak kobiety, ze względu na obawy, czy leki nie zaszkodzą dziecku, stosują jedynie płukanki do nosa i zatok (np. Fixsin czy Irigasin) i leczenie objawowe. W przypadku gorączki można zastosować preparaty zawierające paracetamol, jak Apap czy ibuprofen, jak Ibuprom. Jakie inne produkty można stosować? Pacjenci najczęściej pytają o poniższe preparaty [3,4].

Sinupret a karmienie piersią

Nie powinno stosować się produktu leczniczego Sinupret w okresie karmienia piersią. Można to zrobić po konsultacji z lekarzem, który stwierdzi, że potencjalne korzyści wynikające z przyjmowania preparatu są większe niż potencjalnie ryzyko [5].

Pseudoefedryna a karmienie piersi

Ibuprofen, który jest składnikiem preparatu Ibuprom Zatoki czy Metafen Zatoki, należy do kategorii L1 wg kategorii ryzyka laktacyjnego Prof. Hale’a. Należy więc do leków bezpiecznych do stosowania w czasie laktacji. Jednak drugi składnik tych preparatów – pseudoefedryna należy do kategorii L3, czyli prawdopodobnie zgodnego z karmieniem piersią. W tej grupie są leki, których wpływ nie zagraża życiu lub zdrowiu dziecka, ale może potencjalnie wykazywać jakieś działania. Co więcej, pseudoefedryna, tak jak i inne sympatykomimetyki, hamuje wydzielanie mleka. Z tego względu może być stosowana jako środek hamujący laktację, co jest kolejnym przeciwwskazaniem do jego stosowania. Ibuprom Zatoki jest przeciwwskazany do stosowania przez kobiety karmiące piersią [6].

Ksylometazolina a karmienie piersią

W aptece można nabyć bez recepty krople i aerozole do nosa zawierające ksylometazolinę (np. Xylometazolin czy Xylorin) oraz oksymetazolinę (np. Nasivin Classic czy Acatar Control). Podobnie jak pseudoefedryna należą one do kategorii L3, czyli prawdopodobnie zgodnego z karmieniem piersią. Z jednej strony należy zachować ostrożność przy ich stosowaniu, ale z drugiej istnieje małe ryzyko, że coś poważnego może się stać dziecku. Według ulotek i charakterystyk produktu leczniczego tych preparatów, są one przeciwwskazane do używania podczas karmienia piersią i wymagają konsultacji z lekarzem. Rozmowa z lekarzem jest dobrym pomysłem, ponieważ te preparaty mogą być dobrą alternatywą dla doustnych sympatykomimetyków (np. pseudoefedryny), które są przeciwwskazane w okresie laktacji ze względu na hamowanie wytwarzania mleka [7].

Podsumowanie

Wybór leków dla kobiet karmiących jest zdecydowanie większy, niż kobiet będących w ciąży. W przypadku infekcji zatok przynosowych najlepiej, w przypadku kobiet karmiących, postawić na bezpieczne i sprawdzone preparaty do irygacji i płukania nosa.

W przypadku gorączki warto zastosować preparaty zawierające paracetamol lub ibuprofen. Unikać się za to powinno preparatów zawierających pseudoefedrynę, która często jest łączona z paracetamolem czy ibuprofenem. W przypadku problemów z oddychaniem, aby odblokować nos, można warunkowo zastosować krople lub aerozole zawierające ksylometazolinę lub oksymetazolinę. Pomimo że takie preparaty wg ulotek nie powinny być stosowane przez kobiety karmiące i należą do grupy L3 wg Hala’e, to z reguły są bezpieczne w przypadku krótkiego stosowania. W przypadku wątpliwości należy skonsultować to z lekarzem, który może również zlecić, w pewnych przypadkach, doustny antybiotyk (najlepiej z grupy L1).