,

Co warto wiedzieć o osteoporozie? Fakty i mity

SPIS TREŚCI

    „Cichy złodziej kości”, czyli fakty i mity na temat osteoporozy

    Osteoporoza to choroba, która objawia się zwiększoną podatnością kości na złamania. Może do nich dojść nawet podczas niegroźnego upadku czy podniesienia cięższego przedmiotu. Jest to spowodowane zanikiem tkanki kostnej. Niestety choroba ta często bywa lekceważona i nie poświęca się jej zbyt wiele uwagi. Oto kilka faktów i mitów dotyczących osteoporozy.

    Osteoporoza to choroba dotycząca wyłącznie ludzi starszych — MIT

    Mówiąc o osteoporozie wiele osób myśli, że to choroba dotycząca tylko starszych ludzi, których kości są słabe i podatne na złamania. Jednak może wystąpić ona także u osób młodych, a faktem jest, że dotyka ich coraz częściej. W grupie młodszych pacjentów najczęściej obserwuje się osteoporozę idiopatyczną (samoistną).

    Tzw. idiopatyczna osteoporoza młodzieńcza po raz pierwszy została opisana w 1938 roku. Podejrzewa się, że jej występowanie może być związane z niedoborem witaminy D, z problemami endokrynologicznymi i immunologicznymi, a także uwarunkowaniami genetycznymi [1].

    Kobiety częściej niż mężczyźni chorują na osteoporozę — FAKT

    Jest to prawda, jednak należy pamiętać, że mężczyźni także chorują na osteoporozę. W szóstej dekadzie życia dysproporcja pomiędzy chorującymi kobietami a mężczyznami jest duża, na jednego mężczyznę przypada 5-6 chorych kobiet. Jednak zmienia się to po 70. roku życia — wtedy stosunek chorujących kobiet do mężczyzn wynosi już tylko 2:1 [2].

    Jeśli masz osteoporozę, odczuwasz bóle kości — MIT

    Osteoporoza to choroba, która przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Pierwszym symptomem, który może wskazywać na jej obecność, jest często złamanie kości. Nazywana jest „cichym złodziejem kości”, który stopniowo przez lata „okrada” kości z ich zasobów. Z tego też powodu powstają złamania, nawet podczas działania niewielkich sił. Fakt, że osteoporoza przez długi czas może nie dawać żadnych objawów, utrudnia jej wykrycie na wczesnym etapie [2].

    Osteoporozę można skutecznie leczyć — FAKT

    Obecnie osteoporozę faktycznie można skutecznie leczyć. Wśród leków stosowanych w terapii osteoporozy można wyróżnić 2 podstawowe grupy: leki hamujące resorpcję kości i stymulujące powstawanie nowej tkanki kostnej.

    Dostępne są także coraz to bardziej zaawansowane możliwości leczenia osteoporozy w tym przeciwciało monoklonalne — denosumab (Prolia). Chociaż farmakoterapia odgrywa bardzo ważną rolę, to powinna być uzupełniona także o szereg innych działań m.in. odpowiednio zbilansowaną dietę, rzucenie palenia i zaprzestanie spożywania alkoholu [3,4].

    Pijąc mleko i suplementując wapń wzmacniamy kości i nie zachorujemy na osteoporozę — MIT

    Chociaż dieta bogata w wapń jest bardzo ważna i wskazana w profilaktyce osteoporozy, to nie gwarantuje ochrony przed zachorowaniem na to schorzenie. Nieprawidłowa dieta, która nie zapewnia odpowiedniej podaży wapnia, jest jednym z czynników predysponujących do wystąpienia osteoporozy, ale jest ich znacznie więcej. Nie można zapomnieć o podłożu genetycznym, siedzącym trybie życia czy też stosowaniu używek. Inne istotne czynniki predysponujące do osteoporozy to płeć żeńska, rasa biała i żółta, a także niedobór estrogenów. Tak więc dieta bogata w wapń niestety nie chroni przed zachorowaniem na osteoporozę [6].

    Badanie densytometryczne (gęstości kości) jest bolesne  — MIT

    Badanie densytometryczne umożliwia diagnozę osteoporozy. Pozwala na pomiar gęstości mineralnej kości. Najbardziej miarodajna jest densytometria szyjki kości udowej. Ta procedura diagnostyczna jest całkowicie bezbolesne, trwa kilka minut i nie trzeba się do niej w żaden sposób przygotowywać [6].

    Osteoporoza to choroba cywilizacyjna — FAKT

    Tak jak nowotwory czy też choroby układu sercowo-naczyniowego, osteoporoza także obecnie zalicza się do chorób cywilizacyjnych. Poprzez ciągły rozwój cywilizacji, ludzie żyją dłużej. Przez to wydłuża się czas kiedy zmniejsza się ich masa kostna. Niewątpliwie zmienił się też tryb życia, coraz rzadziej wykonujemy pracę fizyczną, a coraz częściej zastępuje ją siedzący tryb życia. Kolejnym elementem, który uległ zmianie, jest dieta, gdzie spożycie produktów mlecznych jest mniejsze, natomiast wzrosło użycie soli kuchennej. Używki takie jak alkohol i papierosy stały się bardziej popularne i dostępne. To wszystko przyczyniło się do rozwoju osteoporozy w naszej cywilizacji [2].

    Kobiety rasy białej są bardziej narażone na osteoporozę — FAKT

    Wśród kobiet rasy białej osteoporoza występuje częściej. Badania przeprowadzone w USA wykazały, że u kobiet rasy białej występuje ryzyko złamań o 30% wyższe niż u Amerykanek pochodzenia meksykańskiego i Afroamerykanek [5].

    Osteoporoza to rak kości — MIT

    Osteoporoza nie ma nic wspólnego z rakiem kości. Choroba ta polega na powolnej utracie masy kości, co prowadzi do osłabienia struktury kostnej. Chorzy na osteoporozę są dużo bardziej podatni na złamania niż osoby zdrowe, a złamane kości dużo gorzej się regenerują. W chorobie nie obserwujemy występowania komórek nowotworowych, a także nie pojawiają się żadne guzy, nacieki czy nowe naczynia krwionośne. W naszym organizmie posiadamy 3 rodzaje komórek: osteoblasty, które wytwarzają kości, osteocyty- komórki kostne oraz osteoklasty, które są odpowiedzialne za resorpcję kości, czyli niszczenie komórek kostnych. U zdrowego człowieka istnieje równowaga pomiędzy każdym rodzajem komórek, a u chorych na osteoporozę aktywność osteoklastów jest dużo wyższa.

    Banany wpływają korzystnie osteoporozę — FAKT

    Sposób odżywiania to jeden z czynników, który możemy najłatwiej zmodyfikować, a przyniesie nam najwięcej korzyści zdrowotnych. W kontekście osteoporozy niezwykle istotna jest dieta bogata w wapń oraz taka, która będzie wspomagać wchłanianie wapnia. Banany obfitują w witaminę A i C, a właśnie te witaminy między innymi ułatwiają wchłanianie wapnia, tym samym zapobiegając rozwojowi osteoporozy.

     

    Bibliografia

    1. J.Przysławski, I. Górna, Osteoporoza u dzieci i młodzieży, Bromat. Chem. Toksykol. XLI, 2008
    2. W. Pluskiewicz, Osteoporoza, choroba współczesnej cywilizacji, Śląski Uniwersytet Medyczny
    3. https://www.ema.europa.eu/en/documents/overview/prolia-epar-summary-public_pl.pdf
    4. R. Korbut, Farmakologia, PZWL, 2012
    5. M. Janiszewska, T. Kulik, M. Dziedzic, D. Żołnierczuk-Kieliszek, A. Barańska, Osteoporoza jako problem społeczny — patogeneza, objawy i czynniki ryzyka osteoporozy pomenopauzalnej, Probl Hig Epidemiol 2015, 96(1): 106-114
    6. J. Tkaczuk-Włach, M. Sobstyl, G. Jakiel, Osteoporoza — obraz kliniczny, czynniki ryzyka, Przegląd Menopauzalny 2/2010 

    Omawiane substancje

    W tym poradniku nie omawiamy konkretnych substancji.

    Omawiane schorzenia

    • Osteoporoza

      Osteoporoza to choroba, która charakteryzuje się osłabieniem kości i zwiększonym ryzykiem złamań. Jest to schorzenie, które dotyka przede wszystkim osoby starsze oraz kobiety po menopauzie.

    Więcej poradników

    Wyświetlane poradniki pochodzą z kategorii czytanego artykułu: , .