Ból neuropatyczny — co to jest?

Powstający ból nazywany jest obwodowym bólem neuropatycznym, nerwobólem, neuralgią, lub neuropatią. Symptomy towarzyszące temu schorzeniu są nieswoiste i uzależnione osobniczo. Leczenie bólu neuropatycznego jest niezwykle trudne, a to ze względu na fakt, że pospolite leki przeciwbólowe okazują się nieskuteczne. Często konieczne jest wdrożenie złożonej farmakoterapii pod okiem doświadczonego lekarza [1,2]. 

Jakie są przyczyny bólu neuropatycznego?

Pojawienie się bólu powstałego na skutek zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego może wynikać z różnorodnych przyczyn. Do najczęstszych należy zaliczyć:

• cukrzycę (wzrost stężenia glukozy we krwi prowadzi do zaburzenia budowy włókien nerwowych); 
• choroby nowotworowe (naciekający guz może prowadzić do ucisku nerwów obwodowych);
• choroby reumatologiczne oraz zwyrodnieniowe kręgosłupa; 
• miażdżycę naczyń krwionośnych [2]; 

Może on także być także efektem stosowania niektórych leków, m.in. przeciwnowotworowych, przeciwpadaczkowych (np. fenytoiny), czy przeciwgruźliczych (np. izoniazydu). 

Innymi przyczynami bólu neuropatycznego mogą być nieprawidłowa dieta, wyniszczenie alkoholowe, czy zatrucie metalami ciężkimi [3]. 

Jakie są objawy bólu neuropatycznego?

Ból neuropatyczny pacjenci najczęściej odczuwają jako palący, piekący i przeszywający. Pojawia się on w sposób spontaniczny lub w efekcie działania czynnika, np. dotyku, ciepła, czy zimna. Objawom tym towarzyszy mrowienie, drętwienie kończyn, a także uczucie ich osłabienia. Pojawiające się objawy bólowe mogą mieć charakter stały bądź napadowy. 

Symptomy te najczęściej pojawiają się w nocy. Powoduje to zaburzenia snu i prowadzi do rozwoju bezsenności. Innymi objawami bólu neuropatycznego są także obrzęki i zmiany skórne powstające w efekcie uszkodzenia nerwów. Również mogą pojawić się zaburzenia krążenia obwodowego objawiające się bladymi i zimnymi kończynami. Co więcej, pacjent cierpiący na tego typu przypadłość może skarżyć się na nadmierną potliwość. 

Objawy bólu neuropatycznego mogą utrzymywać się nawet przez długie lata. Przez to znacznie obniżają jakość życia i negatywnie wpływają na wykonywanie obowiązków życia codziennego [1,4]. 

Rozpoznanie, czyli jak wykonuje się diagnozę?

Diagnostyka bólu neuropatycznego polega przede wszystkim na zebraniu dokładnego wywiadu od pacjenta. Ustalenie występujących objawów skorelowane ze stwierdzoną chorobą układu nerwowego w danej lokalizacji daje dopiero właściwy obraz tego schorzenia. Lekarz przeprowadza u pacjenta dokładne badanie neurologiczne mające na celu stwierdzenie lub zanegowanie występowania zaburzeń przewodzenia w nerwach obwodowych [2]. 

Dlaczego tak ważna jest szybka diagnostyka?

Szacuje się, że bóle neuropatyczne mogą dotykać nawet 6-8% społeczeństwa. Wielu z nas, jednak zupełnie nie jest świadomym tego, że odczuwane symptomy mogą mieć podłoże w nieprawidłowo funkcjonującym układzie nerwowym. Ze względu na fakt, iż w większości przypadków pospolite leki przeciwbólowe okazują się nieskuteczne, dochodzi do ich nadmiernego zażywania, co generuje powstawanie nieprzyjemnych skutków ubocznych. Dlatego tak ważna jest szybka diagnostyka bólu neuropatycznego i wdrożenie właściwej farmakoterapii, która będzie skuteczna i dostosowana pod danego pacjenta.

Czy ból neuropatyczny można wyleczyć?

Leczenie bólu neuropatycznego jest niezwykle trudne i wymaga dużej cierpliwości i zaangażowania ze strony pacjenta. Szacuje się, że zaledwie połowa pacjentów zmagających się z tym schorzeniem pozytywnie reaguje na leki przeciwbólowe. Z tego względu konieczne jest wdrożenie bardziej złożonego leczenia uwzględniającego występujące objawy, choroby współistniejące, a także indywidualne dla pacjenta przeciwwskazania. 

Leki na ból neuropatyczny

Lekami pierwszego wyboru są pregabalina oraz gabapentyna wykazujące działanie przeciwdrgawkowe, oraz przeciwbólowe. Ponadto stosowane są leki przeciwdepresyjne, jak inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (np. amitryptylina, wenlaflaksyna) i trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne. Zalecany schemat leczenia bólu neuropatycznego uwzględnia także zastosowanie silnych przeciwbólowych leków opioidowych. Dodatkowo przyjmowane są także preparaty wspomagające pracę uszkodzonych struktur nerwowych, np. zawierające w składzie witaminy z grupy B. 

Niefarmakologiczne metody leczenia

Terapia bólu neuropatycznego polega także na zastosowaniu metod niefarmakologicznych. Skuteczne w jego łagodzeniu mogą okazać się zabiegi krioterapii, fizykoterapii, magnetoterapii, czy hydroterapii [1,3].