Co to sterydy anaboliczne?

Sterydy anaboliczne to substancje, które są pochodnymi androgenów, czyli męskich hormonów płciowych (testosteronu oraz jego pochodnej dihydrotestosteronu). Fizjologicznie androgeny są odpowiedzialne za wykształcenie męskich cech płciowych takich jak: obniżony głos czy zarost, stymulację wzrostu tkanki kostnej i mięśniowej oraz produkcję czerwonych krwinek [1,3,4].

Zastosowanie

W medycynie znalazły zastosowanie w leczeniu następujących schorzeń:

• opóźnione dojrzewanie płciowe chłopców,
• hipogonadyzm,
• bezpłodność u mężczyzn,
• rak piersi u kobiet,
• anemia,
• osteoporoza,
• endometrioza,
• dystrofia mięśniowa.

Właściwości sterydów anabolicznych są wykorzystywane przez sportowców w celu uzyskania szybszego przyrostu mięśni bez wzrostu tkanki tłuszczowej oraz polepszenia wyników osiągnięć sportowych. Takie możliwości powstają nie tylko poprzez przyrost mięśni, ale też wzrost liczby erytrocytów, które powoduje większe natlenienie mięśni. Takie wykorzystanie sterydów anabolicznych jest nielegalne. Komisja do Zwalczania Dopingu w Sporcie zajmuje się przeprowadzaniem testów antydopingowych wśród zawodników startujących w zawodach. Niestety problem nadużywania substancji niedozwolonych u sportowców ciągle rośnie. Zwłaszcza że używanie dopingu jest kontrolowane i zakazane jedynie wśród sportowców zawodowych, nie dotyczy to sportu rekreacyjnego [1,3,4].

Skutki uboczne sterydów anabolicznych

Mechanizm działania tej grupy leków opiera się o aktywację receptorów androgenowych. Ta aktywacja niesie ze sobą potencjalne korzyści dla organizmu. Jednak przewlekłe pobudzenie może być przyczyną wielu zaburzeń w organizmie. Przede wszystkim zostaje zachwiana równowaga hormonalna, co niesie za sobą zaburzenia miesiączkowania w przypadku kobiet, czy zaburzenia spermatogenezy u mężczyzn. Skóra, prostata oraz wątroba posiadają enzym 5α-reduktazę, która przekształca testosteron w jego aktywną formę dihydrotestosteron. Z tego względu właśnie w tych obszarach spodziewamy się największej ilości działań niepożądanych. Można spośród nich wyróżnić:

• powiększenie prostaty,
• trądzik,
• uszkodzenia wątroby (powstawanie cyst, a nawet nowotworzenie),
• wzmożone wypadanie włosów z głowy,
• hirsutyzm (nadmierne owłosienie typu męskiego: na twarzy, klatce piersiowej występujące także u kobiet),
• sperma uboga w plemniki, a nawet bezpłodność u mężczyzn,
• zaburzenia funkcji nerek,
• zaburzenia funkcji serca,
• obniżony głos u kobiet,
• ginekomastia (powiększenie piersi występujące u mężczyzn),
• zaburzenia cyklu miesiączkowego u kobiet,
• zmiany zachowania, występowanie wzmożonej agresji.

Większość działań niepożądanych stosowania sterydów anabolicznych powinno się normować w niedługim czasie po odstawieniu leków. Jednak niektóre efekty uboczne zostają na stałe, takie jak obniżony głos u kobiet czy obniżona płodność u mężczyzn. W związku z tym, stosując sterydy w ramach dopingu sportowego, należy ułożyć bilans zysków i strat i zadać pytanie czy efekty terapii są dla nas ważniejsze niż ryzyko wyniszczenia organizmu [1-4].

Bezpieczeństwo stosowania – jakie są najgorsze sterydy anaboliczne?

Przyjmowanie sterydów anabolicznych może mieć potencjał uzależniający. Zwłaszcza dla osób próbujących za wszelką cenę zbudować jak największą masę mięśniową w jak najkrótszym czasie. Warto również wspomnieć, że przyjmowane nawet w kontrolowany sposób niosą za sobą ogromne ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Są jednak naturalne sposoby podniesienia aktywności receptorów androgenicznych i osiągnięcia efektów anabolicznych w naszym ciele. Dzięki nim nie narażamy się na tak duże ryzyko, a efekty naszych ćwiczeń mogą być korzystniejsze (zobacz też: 5 popularnych leków OTC, które powodują uzależnienie).

Kluczem do zoptymalizowania gospodarki testosteronu jest odpowiednia liczba godzin snu, regularne ćwiczenia i zbilansowana dieta. Rośliny, które podwyższają poziom testosteronu to imbir, warzywa kapustne, pieczarki, granaty, czy cebule. W diecie należy unikać siemienia lnianego, soi oraz alkoholu [5-12].