Co to jest ashwagandha?

Leczenie miejscowymi roślinami, nie tylko ashwagandhą, jest jednym z wielu elementów składających się na tradycyjną medycynę indyjską (Ajurwedę). Założeniem Ajurwedy jest kompleksowe, holistyczne podejście do chorego. Ma ona na celu utrzymanie zdrowia fizycznego, psychicznego oraz duchowego, co w konsekwencji pozwala uzyskać wewnętrzną równowagę organizmu. Wiedza oparta na przekazywanych przez pokolenia doświadczeniach i wierzeniach zyskuje coraz większe zainteresowanie na świecie, co może też potwierdzić uznanie jej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za naukę medyczną.

Ashwagandha jako naturalny adaptogen. Jak działa?

Najbardziej znanym i najczęściej udowadnianym działaniem ashwagandhy jest jej tonizujący wpływ na układ nerwowy i zwiększanie odporności na stres. Współczesne badania potwierdzają, że należy ona do grupy silnych adaptogenów. Termin ten został użyty dopiero w połowie XX. wieku by wyszczególnić te związki, które mają szczególny wpływ na organizm ludzki – pomagają utrzymać jego wewnętrzną równowagę (homeostazę) w niekorzystnych warunkach. Co to dokładnie oznacza? Po pierwsze, adaptogeny uodparniają organizm na wszelkie niekorzystne zmiany (tzw. stresory). Do nich należą m.in. zanieczyszczenia powietrza (smog), permanentny stres i zmęczenie psychofizyczne spowodowane szybkim tempem życia, odczuwalne zmiany klimatu, infekcje czy niedostateczna ilość snu.

Po drugie, ashwagandha jak i inne adaptogeny, pomagają zapewnić utrzymanie stanu równowagi w organizmie przez wzmocnienie jego odporności na wszelkie bodźce stresowe z otoczenia. Ostatnią, ale równie ważną cechą roślin i ziół o właściwościach adaptogennych, jest jej nieszkodliwość. Celem adaptogenów jest wsparcie organizmu w przystosowaniu się do wszelkich niekorzystnych warunków, ale bez negatywnego wpływu na jego funkcjonowanie.

Co zawiera ashwaganda?

Ashwagandha jest niewielkim krzewem pokryta bardzo krótkimi włoskami o srebrnoszarym kolorze. Jej liście przybierają jajowaty kształt, natomiast owoc stanowi pomarańczowo-czerwona lub czerwona jagoda. Ashwagandhę najczęściej można spotkać na terenach Indii oraz na Sri Lance, szczególnie dziko rosnącą na terenach wysypisk lub poboczach dróg. Poza tym obecna jest w krajach śródziemnomorskich, południowych i tropikalnych częściach Afryki, Wsypach Kanaryjskich i wysoko położonych rejonach Himalajów.

W zależności od miejsca występowania zmienia się również jej skład fitochemiczny (zbiór związków chemicznych występujących w danej roślinie). Aktualnie znanych jest ponad 30 aktywnych składników chemicznych ashwagandhy w różnych częściach rośliny. Wśród nich wyróżnia się alkaloidy, laktony steroidowe (witanolidy), flawonoidy (np.: kwercetyna) oraz glikowitanolidy (obecne w korzeniu). W celach terapeutycznych, według medycyny ajurwedyjskiej, wykorzystywane są wszystkie części rośliny – liście, kwiaty, owoce, nasiona oraz korzenie (najczęściej stosowane ze względu na zawartość związków o właściwościach adaptogennych).

Na co pomaga ashwagandha?

Ashwagandha posiada wiele zastosowań na podstawie dotychczasowych badań przedklinicznych (na modelach komórkowych lub zwierzęcych) oraz klinicznych (z udziałem ludzi). Wśród nich wymienia się właściwości immunomodulujące, przeciwcukrzycowe, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, neuro- i kardioprotekcyjne (przeciwdziała obumieraniu komórek nerwowych i serca) oraz wspomagająco w leczeniu niepłodności u mężczyzn i w chorobie Parkinsona. Jak widać, jest to szeroka i bardzo obiecująca lista dotycząca szerokich zastosowań indyjskiej rośliny. Potrzeba jednak dalszych badań na szerszej grupie pacjentów by obiektywnie ocenić korzyści ze stosowania ashwagandhy w poszczególnych schorzeniach. Witania ospała najczęściej jednak znajduje zastosowanie jako środek uspokajający, uodparniający na stres i poprawiający ogólne samopoczucie (adaptogen).

Jak stosuje się ashwagandhę?

W zależności od celu zastosowania ashwagandhy należy odpowiednio dobrać porę jej pobierania. Jeśli zdecydujemy się na suplementację na skutek narażenia na czynniki stresogenne i niepokój preparat może być zażywany w ciągu dnia. Natomiast jeśli głównym problemem są trudności z zasypianiem najlepszą porą przyjmowania ashwagandhy będzie pora wieczorna. Na skutek regularnej, dłuższej (kilkutygodniowej suplementacji) powinien być zauważalny efekt uspokojenia i rozluźnienia. Jeśli efekt ten będzie dość silny może spowodować nadmierną sedację w ciągu dnia. Wtedy najlepiej zmienić porę przyjmowania preparatu na wieczór. Obojętnie czy ashwagandha będzie zażywana w ciągu dnia, czy wieczorem należy ją przyjmować po posiłku by zapobiec ewentualnym podrażnieniom błony śluzowej żołądka.

Na podstawie aktualnych doniesień naukowych Zespół do Spraw Suplementów Diety, działający przy Radzie Sanitarno-Epidemiologicznej, wydał stanowisko odnośnie stosowania ashwagandhy (Uchwała nr 7/2020 z dn. 7 lutego 2020 r.). Zaleca się nieprzekraczanie dawki 3 g sproszkowanego korzenia oraz 10 mg witanolidów w ciągu doby. Długość stosowania preparatów z ashwagandhą nie powinna przekraczać również 2-3 miesięcy przez brak wiedzy na temat bezpieczeństwa jej długotrwałego stosowania.

Ashwagandha — skutki uboczne. Co może wywołać?

Do najczęściej obserwowanych skutków ubocznych stosowania ashwagandhy zalicza się zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności oraz wymioty. Dotychczasowo stwierdzono również interakcje składników ashwagandhy z alkoholem i lekami uspokajającymi (szczególnie z grupy benzodiazepin przyczyniając się do nadmiernej sedacji), immunosupresyjnymi, przeciwcukrzycowymi (możliwe wahania poziomu glukozy i epizody hipoglikemii), przeciwnadciśnieniowymi (dodatkowe działania obniżające ciśnienie krwi) oraz hormonami tarczycy (możliwe zaburzenia gospodarki hormonalnej tarczycy). Suplementacja preparatami z ashwagandhą u kobiet w ciąży, kobiet karmiących i dzieci jest przeciwskazane ze względu na brak wystarczających dowodów na ich całkowite bezpieczeństwo stosowania w tych grupach.

Czy ashwagandha uzależnia?

Ashwagandha, ogólnie uważana jest za zioło o niskim potencjale uzależniającym i nie jest uważana za substancję uzależniającą. To adaptogen, który pomaga organizmowi radzić sobie ze stresem i odzyskiwać równowagę, a nie ma właściwości uzależniających w sensie, w jakim jest to znane w przypadku niektórych substancji chemicznych, takich jak alkohol czy narkotyki.

Jednak jak przy każdym suplemencie lub ziole, ważne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania i nieprzekraczanie zaleconych ilości.

Jakie prepraty z ashwagandhą można kupić w aptece?

Na rynku można obecnie kupić następujące produkty z ashwagandhą:

Naturell Ashwagandha, 60 tabl., suplement diety

• 1 tabletka zawiera: ekstrakt z Ashwagandhy (Withania somnifera), standaryzowany na zawartość minimum 7% witanolidów – 140 mg (w tym minimum 9,8 mg witanolidów).
• Stosowanie: 1 tabletka dziennie.
• Preparat zawiera dobrej jakości wyciąg standaryzowany na określoną zawartość substancji czynnych (witanolidów).

Swanson Ashwagandha Ekstrakt, 60 kaps., suplement diety

• 1 kapsułka zawiera 450 mg ekstraktu Ashwagandhy (korzeń) standaryzowany na zawartość minimum 2,5% witanolidów (min. 11,25 mg witanolidów)
• Stosowanie: 1 kapsułka dziennie
• Preparat zawiera dobrej jakości wyciąg standaryzowany na określoną zawartość substancji czynnych (witanolidów).

Solgar Witania Ospała, Ashwagandha, 60 kaps., suplement diety

• 1 kapsułka zawiera: wyciąg z korzenia witanii ospałej (ashwagandhy) 300mg, w tym witanolidy (1,5%) 4,5mg, surowy korzeń witanii ospałej (ashwagandhy) 100mg.
• Stosowanie: 1 kapsułka dziennie, najlepiej w trakcie lub po posiłku.
• Substancje dodatkowe dobrane tak, aby preparat był odpowiedni również dla wegan. Wyciąg z korzenia ashwagandhy jest standaryzowany na zawartość witanolidów. W porównaniu do poprzednich preparatów jest ich jednak prawie dwukrotnie mniej.

Magnefar B6 Spokój, 30 tabl., suplement diety

• 1 tabletka zawiera: ekstrakt z korzenia ashwagandhy 100 mg, w tym: witanolidy (7%) – 7,0 mg, magnez (cytrynian) 60,0 mg, witamina B6 1,4 mg, tiamina (witamina B1) 1,1 mg, kwas foliowy 600 µg, witamina B12 100 µg.
• Stosowanie: 1 tabletka dziennie.
• Preparat również zawiera wyciąg z korzenia ashwagandhy standaryzowany na konkretną zawartość witanolidów w dość wysokiej dawce (7 mg). Dodatkowo skład wzbogacony jest o witaminy z grupy B wspierające prace układu nerwowego i łagodzące uczucie zmęczenia czy znużenia spowodowanego np.: nadmiernym stresem, przepracowaniem, niepokojem.

Czy ashwagandhę można brać codziennie? Na co uważać?

Wielu ludzi bierze ashwagandhę codziennie jako suplement diety, ale przed rozpoczęciem regularnego stosowania zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia, ponieważ indywidualne potrzeby i reakcje organizmu mogą się różnić. Oto kilka rzeczy, które warto wziąć pod uwagę, jeśli chcesz stosować ashwagandhę codziennie:

1. Dawkowanie: Dawkowanie ashwagandhy może różnić się w zależności od produktu i skoncentrowania. Zawsze przestrzegaj zaleceń na opakowaniu lub zaleceń udzielonych przez profesjonalistę.
2. Cel stosowania: Ashwagandha może być stosowana w celu redukcji stresu, poprawy snu, zwiększenia energii lub poprawy ogólnego samopoczucia. Wybierz odpowiedni cel stosowania i dostosuj dawkę w zależności od swoich potrzeb.
3. Monitorowanie skutków ubocznych: Choć ashwagandha jest ogólnie uważana za bezpieczną, może powodować skutki uboczne u niektórych osób, takie jak biegunka, nudności lub zmiany w poziomie cukru we krwi. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepożądane skutki uboczne, przestań stosować i skonsultuj się z lekarzem.
4. Interakcje z lekami: Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki lub jesteś w ciąży lub karmisz piersią, skonsultuj się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania ashwagandhy, ponieważ może ona mieć interakcje z niektórymi lekami i nie jest zalecana w pewnych okolicznościach.
5. Przerwy w stosowaniu: Niektórzy ludzie zalecają robienie przerw w stosowaniu ashwagandhy, aby uniknąć ewentualnej tolerancji. Jednak najlepiej jest to omówić z lekarzem.

Podsumowując, ashwagandha może być stosowana codziennie, ale zalecam skonsultowanie się z lekarzem przed rozpoczęciem regularnego stosowania, aby dostosować dawkowanie do swoich indywidualnych potrzeb i uniknąć ewentualnych skutków ubocznych.

Kto nie powinien brać ashwagandhy?

Ashwagandha jest ogólnie uważana za bezpieczną dla większości ludzi, ale istnieją pewne grupy osób, które powinny unikać jej stosowania. Osoby te to przede wszystkim kobiety w ciąży i karmiące piersią, ponieważ nie ma wystarczających badań na temat bezpieczeństwa ashwagandhy w tych okolicznościach. Ponadto osoby, które są uczulone na ashwagandhę lub jej składniki, powinny również unikać jej stosowania, ponieważ mogą pojawić się reakcje alergiczne.

Osoby, które przyjmują leki na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze lub inne schorzenia, powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania ashwagandhy, ponieważ zioło może mieć interakcje z niektórymi lekami i wpływać na poziom cukru we krwi oraz ciśnienie krwi. Dlatego ważne jest monitorowanie tych wskaźników i dostosowanie dawki leków, jeśli konieczne.