Ziarniniak obrączkowaty

Ziarniniak obrączkowaty jest to miejscowa lub uogólniona choroba zapalna skóry charakteryzująca się powstawaniem grudek i pierścieniowatych blaszek na skórze. Dokładna przyczyna rozwoju tej choroby nie jest znana, ale prawdopodobnie mogą ją powodować drobne urazy skóry oraz stosowanie niektórych leków.

Przyczyna tego schorzenia nadal nie została wyjaśniona. Może ona mieć tło immunologiczne. Wykazano również połączenie pomiędzy powstawaniem charakterystycznych zmian skórnych, a współistnieniem cukrzycy oraz chorób trzustki i tarczycy. Jednakże związek przyczynowo-skutkowy w tym wypadku również jest niejasny. Istnieją także przypadki, w których wysiew zmian skórnych spowodowany był lekami.

Zmiany skórne w ziarniniaku obrączkowatym mają charakter grudek i guzków o gładkiej powierzchni koloru skóry lub sinego, o obrączkowatym układzie. Wykwity występują głównie na grzbietach rąk lub stóp. Możliwe jest również inne umiejscowienie zmian. Wyróżnia się kilka typów ziarniniaka obrączkowatego: postać rumieniową, blaszkową, podskórną, perforującą, rozsianą.

Rozpoznanie choroby można postawić na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego. Wykwity skórne w ziarniniaku obrączkowatym często mogą przypominać te występujące w innych jednostkach dermatologicznych. Podobne zmiany skórne pojawiają się w sarkoidozie obrączkowatej, liszaju płaskim obrączkowatym czy guzkach okołostawowych. W przypadku liszaja płaskiego obrączkowatego zmiany na skórze są bardziej płaskie, mają inne umiejscowienie oraz towarzyszy im świąd. W sarkoidozie obrączkowatej guzki mają inny, ciemniejszy kolor (sinobrunatny) oraz współwystępują objawy z innych układów. Guzki stawowe zaś są głębiej położone i występują tylko w obrębie stawów. Gdy obraz kliniczny jest niejasny, powinno wykonać się badanie histopatologiczne wycinka skórnego dla potwierdzenia diagnozy. W histopatologii w przypadku ziarniniaka obrączkowatego powinna być widoczna nekrobioza kolagenu otoczona przez histiocyty.

W przypadku pojedynczych zmian o charakterze ziarniniaka obrączkowatego najlepsze efekty uzyskuje się, stosując terapię miejscową. Leczenie ogólne stosowane jest w przypadkach rozsianych lub niereagujących na dotychczasowe leczenie miejscowe. Leczenie miejscowe polega na stosowaniu silnych glikokortykosteroidów – pod opatrunkiem okluzyjnym lub podawanych we wstrzyknięciu do ogniska chorobowego. W leczeniu ogólnym stosuje się glikokortykosteroidy, cyklosporynę, leki przeciwmalaryczne. Krioterapia za pomocą płynnego azotu lub chlorku etylu także przynosi dobry efekt terapeutyczny.

Nie ma działań profilaktycznych, które chronią przed rozwojem ziarniniaka obrączkowatego.