Zespół pozakrzepowy

Zespół pozakrzepowy to stan spowodowany przez jeden lub więcej epizodów zakrzepicy żył głębokich, który może rozwinąć się ponownie w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po przebytej zakrzepicy żył głębokich. Cechy kliniczne tego schorzenia obejmują obrzęk, ból, bolesność, ciężkość i skurcz mięśni w nodze. Kiedy ciężki obrzęk nóg prowadzi do uszkodzenia skóry, nazywa się to owrzodzeniem zastoinowym żył.

Przyczyny rozwoju zespołu pozakrzepowego nie są do końca poznane. Choroba jest częstym powikłaniem zakrzepicy żył głębokich. Obserwuje się związek tego schorzenia z kilkoma czynnikami – uszkodzeniem zastawek żylnych i niesprawnością układu żył głębokich oraz niecałkowitym rozpuszczeniem się zakrzepu. Do czynników ryzyka rozwoju zespołu pozakrzepowego zalicza się: starszy wiek, niewydolność żył głębokich istniejąca przed zakrzepicą, występowanie żylaków, nadwaga.

Objawy zespołu pozakrzepowego mogą występować we wszystkich kończynach, jednak najczęściej dotyczą kończyn dolnych. Główne objawy obejmują tępy ból kończyny o różnym nasileniu, uczucie „ciężkich nóg”, skurcze mięśni, świąd lub mrowienie skóry. U niektórych może wystąpić nagły, napadowy ból w zajętej kończynie podczas chodzenia. Wczesnym charakterystycznym objawem zespołu pozakrzepowego jest obrzęk kończyny. Następnie mogą pojawić się żylaki oraz owrzodzenia żylne. Objawy mogą pojawiać się w różnym stopniu nasilenia, kombinacjach, stale lub okresowo.

Diagnoza opiera się zazwyczaj na przeprowadzeniu dokładnego wywiadu lekarskiego z pacjentem, badań fizykalnych oraz potwierdzeniu przebycia zakrzepicy żył głębokich w przeszłości. Lekarz może również zlecić wykonanie badań laboratoryjnych krwi, na podstawie których może wykluczyć inne schorzenia (np. cukrzycę) oraz badanie metodą USG Dopplera.

Postępowanie terapeutyczne jest podobne do leczenia zakrzepicy żył głębokich. W terapii wykorzystuje się leczenie ułożeniowe (ułożenie kończyny powyżej wysokości serca), fizjoterapię (ćwiczenia usprawniające przepływ krwi), kompresjoterapię (leczenie stopniowanym uciskiem), farmakoterapię (przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych, leków flebotropowych, leków przeciwzapalnych), leczenie chirurgiczne (usuwanie żylaków). Istotne jest także zadbanie o zdrowy styl życia (unikanie palenia oraz długotrwałego unieruchomienia, dbanie o prawidłową masę ciała i regularną aktywność fizyczną).

Aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się zespołu pozakrzepowego należy:
– stosować się do zaleceń lekarza, aby leczyć prawidłowo epizody zakrzepicy żył głębokich,
– stosować kompresjoterapię,
– dbać o prawidłową masę ciała,
– rzucić palenie,
– dbać o regularną aktywność fizyczną,
– unikać długotrwałego unieruchomienia w jednej pozycji,
– dbać o profilaktyczne badania i kontrolę chorób przewlekłych.