Zapalenie żołędzi

Zapalenie żołędzi jest stan zapalny żołędzi (główki) prącia, szczególnie często spotykane u małych chłopców, u których napletek nie odprowadza się całkowicie (nie można go zsunąć tak, aby cała żołądź była widoczna), co stwarza trudności skutecznego usuwania mastki. To zapalenie jest zwykle spowodowane przez infekcję drożdżową, jednak może być również spowodowane infekcją bakteryjną lub wirusową.

1. Niedostateczna higiena jest najczęstszą przyczyną zapalenia żołędzi. Pod napletkiem gromadzi się tzw. mastka, czyli wydzielina gruczołów śluzowych, złuszczony nabłonek, mocz oraz bakterie, które je rozkładają. Jeżeli mastka nie jest regularnie usuwana poprzez zabiegi higieniczne, może być czynnikiem powodującym zapalenie żołędzi i napletka. Stulejka, czyli zwężenie napletka, może stanowić przyczynę trudności w stosowaniu odpowiedniej higieny i sprzyjać stanom zapalnym napletka i żołędzi. Duża otyłość często utrudnia skuteczne utrzymanie higieny narządów płciowych.
2. Podrażnienie. Powierzchnia żołędzi jest bardzo wrażliwa i łatwo ulega podrażnieniu przez różne substancje, jak środki higieny (mydła, żele lub płyny do mycia, dezodoranty, środki dezynfekujące), środki plemnikobójcze, żele nawilżające (również znajdujące się w prezerwatywach), środki piorące (jeżeli bielizna nie została dobrze wypłukana po praniu). Podrażnienie żołędzi może również wystąpić po niektórych lekach (np. antybiotyki).
3. Zakażenia. Przyczyną zapalenia żołędzi mogą być zakażenia przenoszone drogą płciową (chlamydie, rzeżączka – występuje zapalenie cewki moczowej) albo zakażenia wirusowe, np. opryszczka narządów płciowych. U mężczyzn chorujących na cukrzycę obecność glukozy w moczu sprzyja zakażeniom bakteryjnym żołędzi i napletka. Może również wystąpić zapalenie wywołane przez grzyby (zwykle z rodzaju Candida), zwłaszcza u mężczyzn z osłabieniem odporności (w różnych przewlekłych chorobach).
4. Urazy. Urazy nabłonka żołędzi (np. otarcia) mogą prowadzić do zakażenia bakteriami lub grzybami.

Typowe objawy zapalenia żołędzi i napletka to:
– obrzęk i zaczerwienienie napletka, ból podczas zsuwania napletka z żołędzi, czasami uniemożliwiający całkowite jego zsunięcie, sklejenie się napletka utrudniające lub blokujące oddawanie moczu
– zaczerwienienie i bolesność żołędzi, niekiedy mogą być obecne owrzodzenia lub nadżerki
– nieprawidłowa wydzielina pod napletkiem (np. ropna, cuchnąca), niekiedy wydzielina z cewki moczowej
– może być obecny ból całego członka, moszny, krocza, pęcherza, ból podczas oddawania moczu.

Objawy zapalenia żołędzi i napletka pozwalają lekarzowi rozpoznać chorobę po zbadaniu pacjenta. Wywiad zwykle pomaga również określić przyczynę choroby. Jeżeli lekarz podejrzewa, że przyczyną jest zakażenie, może zlecić posiew wydzieliny lub wymazu. Gdy objawy są nietypowe i zapalenie jest przewlekłe, może być konieczna biopsja, czyli pobranie drobnego fragmentu tkanki żołędzi lub napletka do badań pod mikroskopem.

Jeżeli zapalenie jest spowodowane zakażeniem, stosuje się antybiotyk (gdy zakażenie jest bakteryjne lub przenoszone drogą płciową), i/lub lek przeciwgrzybiczy w maści lub tabletkach (jeżeli zakażenie jest grzybicze).
Poprawa może być szybsza po stosowaniu kremu zawierającego glikokortykosteroid, który ma działanie przeciwzapalne i łagodzi ból oraz świąd.

Aby uniknąć zapalenia żołędzi i napletka, należy dbać o higienę: codziennie podczas kąpieli myć żołądź wodą (ewentualnie łagodnym mydłem) po delikatnym, całkowitym zsunięciu napletka. Po kąpieli należy żołądź dokładnie osuszyć. Należy unikać substancji drażniących (np. stosować prezerwatywy przeznaczone dla skóry wrażliwej, nie dotykać żołędzi przed dokładnym umyciem dłoni). Podczas kontaktów seksualnych o zwiększonym ryzyku należy zawsze używać prezerwatywy.