Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej to stan zapalny otrzewnej — błony, która pokrywa wewnętrzną ścianę jamy brzusznej i narządy znajdujące się w jamie brzusznej. Ten stan spowodowany jest zazwyczaj zakażeniem bakteryjnym lub grzybiczym. 
Nieleczone zapalenie otrzewnej może prowadzić do poważnej, potencjalnie zagrażającej życiu infekcji w całym organizmie.

Najczęściej bakterie przedostają się do jamy otrzewnej na skutek przerwania ciągłości przewodu pokarmowego i wydostania się jego treści do jamy otrzewnej. Może do tego doprowadzić na przykład zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie uchyłków jelita grubego czy ostre niedokrwienie jelit.

Zapalenie otrzewnej może też wystąpić w konsekwencji podrażnienia otrzewnej żółcią, sokiem trzustkowym lub krwią. Takie zapalenie – chemiczne zapalenie otrzewnej – bywa wynikiem m.in. zapalenia pęcherzyka żółciowego, ostrego zapalenia trzustki, pęknięcia tętniaka aorty brzusznej, przedziurawienia wrzodu dwunastnicy lub żołądka.

Główne objawy otrzewnowe to: silny ból brzucha, nudności, wymioty, zatrzymanie wiatrów i stolca.

Silny, stały ból brzucha uznaje się za podstawowy objaw zapalenia otrzewnej. Przeważnie nie pozwala on na podejmowanie żadnych aktywności, nasila się w trakcie ruchu. Inne objawy, takie jak nudności, wymioty, zatrzymanie wiatrów i stolca, występują z różnym nasileniem – często nieco później niż ból brzucha.

W miarę upływu czasu pojawiają się kolejne dolegliwości:
– twardy, napięty brzuch (tzw. deskowaty),
– zatrzymanie moczu,
– bladość,
– potliwość.

Najważniejsze dla postawienia diagnozy zapalenia otrzewnej jest zebranie dokładnego wywiadu oraz przeprowadzenie badania, ze szczególnym uwzględnieniem badania brzucha. W dalszej kolejności lekarz może zlecić badania dodatkowe, ale dostarczą one raczej informacji o źródle zapalenia oraz stanie ogólnym chorego, jednak nie stanowią podstawy do ustalenia rozpoznania oraz podjęcia decyzji o operacji. Spośród badań laboratoryjnych, badaniem, które może odwlec interwencję chirurgiczną, jest przede wszystkim wynik badania krzepliwości krwi.

Leczenie rozlanego zapalenia otrzewnej polega na przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego, podczas którego zostanie usunięte źródło zakażenia. Operację można przeprowadzić sposobem laparoskopowym lub otwartym. Po usunięciu źródła zakażenia (np. zmienionego zapalnie wyrostka robaczkowego ) przeprowadza się zazwyczaj płukanie jamy otrzewnej oraz ewentualnie pozostawia w niej dren. Dużą rolę w leczeniu odgrywa czas, który upływa od momentu zgłoszenia się chorego do chirurga do przeprowadzenia operacji, który obejmuje także działania medyczne przedoperacyjne celem optymalizacji stanu pacjenta.

Zapalenie otrzewnej może być spowodowane różnymi chorobami, dlatego też trudno określić w jaki sposób można uniknąć zachorowania na tę chorobę.