Zakażenie kości i stawów

Zakażenie kości i stawów to schorzenie ciężkie do wyleczenia, objawiające się zazwyczaj: gorączką oraz objawami ogólnego stanu zapalnego. U dorosłych zazwyczaj dotyka kości miednicy lub kręgosłupa. Zakażenie wywołuje zwykle bakteria gronkowiec złocisty, ale też inne: paciorkowce, pałeczki okrężnicy (Escherichia coli), duru brzusznego i dwoinki rzeżączki.

Przyczynami powstania zakażenia kości i stawów są:
– starszy wiek,
– osłabienie sił odpornościowych,
– infekcje pozakostne,
– choroby układowe (np. toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina układowa),
– endoprotezy stawów,
– cukrzyca.

Najczęstszymi objawami choroby są:
– gorączka – występuje zawsze, może być także jedynym obserwowanym objawem,
– ograniczenie lub całkowite zniesienie ruchów kończyną,
– w zaawansowanym stadium choroby może pojawić się ropny wyciek z przetoki,
– objawy ogólne stanu zapalnego – złe samopoczucie, osłabienie, przyspieszone bicie serca, przyspieszony oddech, dreszcze, bóle mięśni.
Nad ogniskiem zapalenia kości może pojawić się ból, obrzęk, zaczerwienienie oraz ocieplenie. Objawy nasilają się podczas ruchu kończyną. W przypadku nieleczonego zapalenia kości może dojść do wstrząsu septycznego.

Podejrzenie zapalenia kości wymaga pilnej konsultacji z lekarzem ortopedą. Szczególną uwagę musimy zwrócić na:
– wystąpienie wymienionych objawów zapalenia kości zwłaszcza u dziecka poniżej piętnastego roku życia, chorych na cukrzycę lub osób w wieku podeszłym.
– pojawienie się podczas leczenia innej choroby, bakteryjnej ropnego wycieku z przetoki ponad kością, gorączki lub silnego bólu.
W razie podejrzenia zapalenia lekarz wykonuje następujące badania:
– badania ogólne krwi – dla zapalenia charakterystyczne są: leukocytoza (podwyższony poziom białych ciałek krwi), przyspieszony OB, wzrost tzw. białek ostrej fazy (np. CRP), obniżony poziom hemoglobiny,
– badania mikrobiologiczne (posiew) krwi w celu wykrycia bakterii która powoduje zapalenie,
– badania bakteriologiczne z ogniska zapalnego,
– badania obrazowe: RTG, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny. Zmiany są widoczne dopiero po dwóch tygodniach trwania choroby. Są to zwykle ogniska martwicy kości, nawarstwienia okostnej, zatarcie struktury beleczkowej kości.

Leczenie choroby jest trudne ze względu na słabą penetrację antybiotyku podanego ogólnie do miejsca zapalnego. Jeżeli antybiotyk podamy do trzech dni od początku zapalenia to chorobę możemy w pełni wyleczyć. Po tym czasie zwykle leczenie nie jest w stanie zatrzymać zmian powstałych w kości. Dlatego też ważne jest szybkie rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Rozpoznanie choroby zwykle wymaga hospitalizacji.

Podstawowym lekiem są antybiotyki, które są podawane głównie dożylnie. Obecnie nowoczesne antybiotyki mogą być podawane doustnie lub w zastrzykach domięśniowych. Antybiotyki stosuje się długotrwale, czasami nawet 8-10 tygodni. Zwykle istnieje konieczność stosowania leków przeciwbólowych. Niezwykle ważna jest także odpowiednia dieta, nawadnianie oraz odpoczynek w łóżku.

W trakcie leczenia często istnieje konieczność interwencji chirurgicznej. U niemowląt jest to nacięcie ropnia podokostnowego i sączkowanie ropy. U dzieci starszych i dorosłych wykonuje się szerokie otwarcie kości, usunięcie treści ropnej, fragmentów tkanek miękkich, martwaków, obfite płukanie rany oraz miejscowe wprowadzenie antybiotyku. Po operacji obowiązuje unieruchomienie kończyny.

W profilaktyce należy zadbać o odpowiednią dietę. Idealnym jej dopełnieniem są różnego rodzaju preparaty multiwitaminowe, minerały czy suplementy. Do tego ważne jest, aby zachować aktywność fizyczną. Oczywiście trzeba także oszczędzać swoje stawy, zwłaszcza kolanowe i biodrowe – szczególnie narażone na rozmaite przeciążenia. Przede wszystkim należy unikać noszenia ciężkich przedmiotów. Ważna jest również kontrola ruchów kręgosłupa – najmniej szkodliwe dla kręgosłupa są obciążenia działające w osi pionowej. Warto także pamiętać o innych zasadach, które znajdują zastosowanie na co dzień. Podnoszenie ciężaru powinno odbywać się z pozycji przysiadu. Wszelkie prace wymagające schylania się, np. zamiatanie, odkurzanie, grabienie – należy wykonywać w możliwie najbardziej wyprostowanej pozycji. Jeżeli rączki urządzeń, z których korzystamy, są za krótkie, należy je przedłużyć. Podnoszenie się z pozycji leżącej powinno zaczynać się od przekręcenia na bok; następnie opuszczamy nogi i podnosimy się do pionu, podpierając się wolną ręką. Kładzenie się na wznak powinno odbywać się w kolejności odwrotnej. W przypadku wystąpienia nagłego silnego bólu krzyża należy przyjąć pozycję leżącą, z nogami podniesionymi do góry, zgiętymi w kolanach pod kątem prostym i opartymi o krzesło lub brzeg łóżka.