Zaburzenie typu schizofrenii (schizotypowe)

Zaburzenia schizotypowe przebiegiem przypominają zaburzenia osobowości. Są zaliczane do spektrum schizofrenii. Wykraczają one poza normy zdrowia psychicznego. Ograniczają zdolność do zawierania bliskich znajomości, prowadzą do społecznego wycofywania się, co skutkuje wyłączeniem ze związków międzyludzkich. Schizotypowym zaburzeniem osobowości określa się schemat zachowań, który zdominowany jest przez społeczne i interpersonalne deficyty.

Nie stwierdzono dokładnie, jakie są przyczyny schizotypii, jednak występują zależności pomiędzy tym zaburzeniem i schizofrenią. Często wskazuje się nieodpowiednie wychowanie oraz krytyczne zdarzenia życiowe jako przyczyny zaburzenia schizotypowego. W niektórych przypadkach schizotypia wywołana może być spożywaniem środków psychoaktywnych, na przykład LSD lub dopalaczy.
Wśród przyczyn wymienia się także zaburzenia organiczne i genetyczne. Większość teorii psychologicznych opiera się na założeniu, że główną przyczyną osobowości schizotypowej jest niewłaściwa relacja z rodzicami lub opiekunami.

Objawy osobowości schizotypowej:
– dziwne przekonania, które są niezgodne z otaczającymi normami społecznymi i prawnymi,
– skłonność do myślenia magicznego (myślenie o rytuałach, zaklęciach),
– dziwny sposób mówienia, zachowania i ubierania się,
– emocje zahamowane lub nieadekwatne do danej sytuacji,
– brak zaufania do innych ludzi,
– lęk w trakcie kontaktów społecznych.

Kryteria diagnozowania zaburzeń schizotypowych opierają się na klasyfikacji DSM-5 oraz ICD-10 (F21 Zaburzenia schizotypowe). Przy czym podczas diagnozy (testu zaburzeń schizotypowych) należy zwrócić szczególną uwagę na wykluczenie schizofrenii oraz innych zaburzeń.
Typowe zaburzenia schizotypowe nie są zwykle bezpośrednim powodem zgłaszania się do specjalisty. Dopiero, gdy pojawia się np. silny lęk czy symptomy depresji, osoby z zaburzeniami schizotypowymi szukają pomocy.

Leczenie zaburzeń schizotypowych wymaga bardzo zindywidualizowanego podejścia. Niektórym osobom najlepiej służy krótkoterminowa psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym, skoncentrowana na wybranym problemie, np. na zmianie wzorców zachowań w relacjach zawodowych. Inni pacjenci skłonni są podjąć dłuższą współpracę z terapeutą, podczas której uczą się identyfikować i nazywać własne emocje, rozwijają zdolność empatii, dowiadują się, jak pokonać barierę lęku w relacjach międzyludzkich

Farmakoterapię w leczeniu osobowości schizotypowej można stosować doraźnie – jeśli u chorego pojawią się nasilone stany lękowe lub zaburzenia nastroju. W takich przypadkach skuteczność wykazują preparaty przeciwpsychotyczne i przeciwdepresyjne.

Ze względu na nieokreślone przyczyny choroby, metody jej zapobiegania nie zostały określone.