Zaburzenia barwnikowe skóry

Zaburzenia barwinkowe skóry są schorzeniem wynikającym z zaburzenia poszczególnych etapów powstawania i transportu melaniny (brunatnego barwnika skóry). Zaburzenia barwnikowe skóry objawiają się w postaci plam o zabarwieniu ciemniejszym w stosunku do skóry (przebarwienia) lub jaśniejszym (odbarwienia).

Jest wiele przyczyn występowania zaburzeń barwnikowych skóry. Należą do nich choroby genetyczne, takie jak nerwiakowłókniakowatość, zaburzenia hormonalne, a wśród nich niewydolność lub nadczynność kory nadnerczy czy nadczynność tarczycy, choroby wątroby, choroby nerek, nowotwory, niedobory witamin, zaburzenia metaboliczne, takie jak hemochromatoza, jak również stosowanie niektórych leków.

W zaburzeniach barwnikowych skóry powstają dobrze odgraniczone jasne plamy różnej wielkości i kształtu oraz plamy o zabarwieniu ciemniejszym w stosunku do pozostałej okolicy skóry. Stają się one bardziej widoczne w okresie letnim, gdy opalane są zdrowe fragmenty skóry.

Plamy bielacze pierwotnie nie posiadają cech stanu zapalnego, ale czasami w porze letniej pod wpływem promieni ultrafioletowych pojawia się rumień w obrębie wykwitu. Zmiana bielacza zlokalizowana na skórze owłosionej głowy doprowadza do odbarwienia pasma włosów.

Dermatoskopia (dermoskopia) jest nieinwazyjną metodą diagnostyczną. Umożliwia ona obserwację i ocenę struktur barwnikowych na poziomie naskórka, granicy skórno-naskórkowej i górnych warstw skóry właściwej z użyciem mikroskopu powierzchniowego (dermatoskopu). Pomaga odróżnić zmianę łagodną od złośliwej. Pozwala ona z dużą dokładnością określić stopień atypowości zmiany melanocytowej. Dermatoskopia cyfrowa odgrywa istotną rolę w monitorowaniu pacjentów z licznymi znamionami.

W zależności od rodzaju zaburzeń barwnikowych stosuje się leczenie miejscowe preparatami, takimi jak maści, kremy, peelingi chemiczne, fototerapię, a także laseroterapię lub leczenie chirurgiczne. Nie wszystkie zmiany wymagają leczenia.

Celem przyspieszenia ustąpienia zmian stosuje się preparaty miejscowe o działaniu złuszczającym, rozjaśniającym i hamującym melanogenezę. W przypadku występowania głębokich zmian konieczne są bardziej inwazyjne metody leczenia, takie jak peelingi chemiczne, kriochirurgia lub zabieg laserowy. W przypadku przebarwień, które są objawem innych chorób, należy leczyć chorobę podstawową.

Podstawą zapobiegania przebarwieniom jest skuteczna ochrona przed promieniowaniem słonecznym. Zaleca się unikanie nasłonecznienia zarówno naturalnego, jak i sztucznego np. w solarium. Ważne jest stosowanie preparatów z silnymi filtrami przeciwsłonecznymi (SPF >50).