Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny (krwotoczny) jest stanem nagłym, w którym ciężka utrata krwi lub innych płynów sprawia, że serce nie jest w stanie pompować wystarczającej ilości krwi do organizmu. Utrata krwi może być spowodowana przez krwawienie z ran ciętych, krwawienie z innych urazów oraz krwawienie wewnętrzne, np. w przewodzie pokarmowym. Ilość krwi krążącej w organizmie może również ulec zmniejszeniu w przypadku utraty zbyt dużej ilości płynów ustrojowych z innych przyczyn.

Przyczyny wstrząsu krwotocznego to utrata krwi wynikająca z krwotoku czy krwawienia lub utrata objętości osocza, które może być wynikiem rany na powierzchni skóry. Do wstrząsu hipowolemicznego może doprowadzić także odwodnienie organizmu, utrata elektrolitów (biegunka, wymioty).

Do powodów wstrząsu hipowolemicznego można zaliczyć także wielomocz, nadmierne wydalanie sodu z organizmu, diurezę osmotyczną, gorączkę, wodobrzusze oraz zwiększoną przepuszczalność naczyń we wstrząsie anafilaktycznym czy wstrząsie septycznym.

Objawy wstrząsu krwotocznego zależą od przyczyny utraty krwi lub osocza, a także objętości utraconych płynów. Mogą obejmować m.in.: osłabienie, uczucie pragnienia (pragnienie hipowolemiczne), bladość skóry, splątanie, lęk, zmniejszone wydzielanie moczu, zimna, wilgotna skóra, tachykardia, skurczowe ciśnienie tętnicze poniżej 90 mmHg (tzw. ciśnienie wstrząsowe).

Objawy towarzyszące wstrząsowi hipowolemicznemu, jeżeli jest spowodowany przez krwotok to: krew w kale, krwiomocz, ból brzucha, krwawienie z pochwy, wymiotowanie krwią, obrzęk jamy brzusznej, ból w klatce piersiowej.

Diagnoza wstrząsu hipowolemicznego polega na obserwacji i badaniu. Pierwsze zmiany parametrów życiowych obserwowane we wstrząsie hipowolemicznym obejmują wzrost rozkurczowego ciśnienia krwi przy zawężonym ciśnieniu tętna. Wraz ze spadkiem stanu objętości spada skurczowe ciśnienie krwi. Badanie fizykalne wykaże zwiększoną częstość akcji serca i oddechu, a także niską temperaturę ciała.

Leczenie pacjenta, który ma wstrząs krwotoczny, polega przede wszystkim na:
– zatamowaniu krwawienia,
– podawaniu tlenu,
– podawaniu płynów,
– ochroną przed utratą ciepła,
– uniesieniem nóg pacjenta do góry,
– zapewnieniem prawidłowej wentylacji.

Nie ma jednoznacznej metody zapobiegania wstrząsowi hipowolemicznemu, obejmuje ona głównie szybkie podjęcie działania i pierwszej pomocy pacjentowi.