Wrzodziejące (przewlekłe) zapalenie jelita cienkiego i grubego

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG, colitis ulcerosa) jest chorobą zapalną błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy, prowadzącym w cięższych przypadkach do powstania owrzodzeń. Należy do grupy nieswoistych chorób zapalnych jelit o niewyjaśnionej przyczynie. Głównym objawem choroby jest biegunka, często z domieszką krwi. Choroba przebiega z rzutami (zaostrzeniem objawów) i remisją.

Dokładna przyczyna choroby nie jest znana. We wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego obserwuje się aktywację układu immunologicznego z naciekiem błony śluzowej przewodu pokarmowego przez liczne komórki odpowiedzi immunologicznej, ale antygen wyzwalający te zjawiska pozostaje nieznany. Dotychczas nie udowodniono znaczenia substancji chemicznych i antygenów pokarmowych.

Dominującym objawem jest biegunka, często krwista. Stolec może być oddawany często (nawet 20 razy na dobę), ale o małej objętości, co jest wynikiem zmian zapalnych w odbytnicy. Często obserwuje się również: ból brzucha (zwykle w dolnej części brzucha po lewej stronie lub w odbytnicy), gorączkę, osłabienie i zmniejszenie masy ciała.

Na początku diagnostyki nieswoistych chorób zapalnych jelit lekarz wyklucza infekcyjną przyczynę objawów. Trzeba zbadać kał w poszukiwaniu leukocytów, a także wykonać z niego posiew i hodowlę w kierunku Campylobacter, Shigella, Salmonella, Yersinia i innych drobnoustrojów oraz badania w kierunku Clostridioides difficile.
Badaniem, które pozwala na ustalenie ostatecznego rozpoznania i ocenę rozległości zmian, jest endoskopia jelita grubego z pobraniem wycinków do badania histopatologicznego.

Celem leczenia jest wygojenie błony śluzowej. Leczenie jest modyfikowane w zależności od aktywności (rzutów) choroby. Podczas rzutów stosuje się bardziej intensywne leczenie niż w remisji, czyli podczas tzw. leczenia podtrzymującego. Celem leczenia podtrzymującego jest zapobieganie rzutom choroby. W leczeniu podtrzymującym ważne jest unikanie stresu, zakażeń przewodu pokarmowego, przyjmowania antybiotyków doustnych i niesteroidowych leków przeciwzapalnych. U niektórych chorych skuteczne jest wyeliminowanie mleka z diety.

Dokładna przyczyna powstawania choroby nie jest znana i nie wiadomo, jak jej zapobiegać. Można jednak zapobiegać nawrotom – najważniejsze jest przestrzeganie zaleceń lekarskich.