Włosogłówczyca

Włosogłówczyca (trichurioza) to choroba spowodowana zakażeniem włosogłówką ludzką. Lekkie infekcje mogą przebiegać bezobjawowo. Inwazji jelitowej mogą towarzyszyć objawy żołądkowo-jelitowe (biegunka, bóle brzucha, wymioty). Migracja larw do tkanki mięśniowej (tydzień po zarażeniu) może powodować obrzęk okołooczodołowy i twarzy, zapalenie spojówek, gorączkę, bóle mięśniowe, krwotoki odłamkowe, wysypkę i eozynofilię obwodową. Mogą także wystąpić objawy zagrażające życiu.

Do zarażenia włosogłówką dochodzi, poprzez połkniecie jaj pasożyta znajdujących się w glebie. Jaja transportowane są wraz z treścią pokarmową do jelit i tam po 2 do 24 godzinach wylęgają się z nich larwy. Migrują one do jelita grubego, gdzie dojrzewają po upływie około miesiąca od zarażenia. Następnie dojrzałe pasożyty zagłębiają się przednią częścią ciała w błonę śluzową jelita. Żywią się prawdopodobnie krwią i mogą żyć przez kilka lat. Uszkodzenia ściany jelita spowodowane przez wniknięcie włosogłówki prowadzą do rozwoju stanu zapalnego oraz stwarzają warunki wtórnych infekcji bakteryjnych.

Pasożyt ten bytuje w jelicie grubym człowieka, który jest jego jedynym żywicielem. Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową, poprzez połkniecie jaj pasożyta. W jelicie rozwija się postać dojrzała włosogłówki, która przednią częścią ciała zagłębia się w błonę śluzową jelita i żywi się prawdopodobnie krwią. Samica po zapłodnieniu składa kilka tysięcy jaj dziennie. Jaja po wydaleniu z kałem, w środowisku zewnętrznym dojrzewają i stają się inwazyjne, zdolne do rozpoczęcia kolejnego cyklu zakażenia. Zarazić można się poprzez spożycie żywności zanieczyszczonej jajami pasożyta.

Choroba ma często przebieg bezobjawowy, a w razie ciężkiego przebiegu inwazji pasożyta objawy mogą obejmować zaburzenia ze strony układu: pokarmowego, nerwowego, krwionośnego.

Trichurioza jest chorobą skąpoobjawową, a nasilenie obserwowanych objawów zależy od intensywności inwazji.

Do objawów klinicznych ostrej postaci choroby należą:
– bóle brzucha,
– bolesne parcie na stolec,
– wzdęcia,
– nudności,
– biegunka,
– niedokrwistość.

W przypadku przewlekłej postaci choroby można zaobserwować:
– utratę łaknienia,
– biegunkę na przemian z zaparciami,
– niedożywienie,
– u dzieci zahamowanie rozwoju fizycznego.

W ostrej postaci choroby związanej z intensywną inwazją pasożyta i bardzo licznym występowaniem włosogłówki (od kilkuset do kilku tysięcy osobników) objawy obejmują:
– bóle brzucha,
– śluzowate biegunki,
– krwawe stolce,
– zaburzenia ze strony układu nerwowego tj. bezsenność, stany nerwicowe, zawroty i bóle głowy,
– zaburzenia krążenia tj. hipoproteinemia, niedokrwistość.

Diagnostyka włosogłówczycy opiera się na badaniu parazytologicznym trzech próbek kału pobranych w kilkudniowych odstępach. Zakażeniu włosogłówką, często towarzyszy zakażenie glistą ludzką oraz Entamoeba hitsolytica. W badaniu endoskopowym jelita grubego widoczne są ropiejące owrzodzenia związane z zapaleniem błony śluzowej jelita.

Leczenie włosogłówczycy jest stosunkowo trudne, ponieważ pasożyty bardzo głęboko wnikają w ścianę jelita oraz wykazują małą wrażliwość na przyjmowane preparaty. Wdrażanymi lekami pasożytniczymi są: iwermektyna, albendazol, mebendazol.

Zapobieganie włosogłówczycy polega w głównej mierze na:
– dbaniu o higienę osobistą (częste mycie rąk, np. przed jedzeniem),
– zabezpieczeniu gleby i wody przed ewentualnym dostaniem się do nich jaj włosogłówki,
– dokładnym myciu spożywanych owoców oraz jarzyn,
– profilaktycznym (dwa razy roku) oczyszczaniu organizmu z toksyn oraz pasożytów.