Wąglik skórny

Wąglik skórny to ostra infekcja wywołana przez bakterię tworzącą przetrwalniki Bacillus anthracis. Powszechnie atakuje zwierzęta kopytne, takie jak owce i kozy. Zakażenie u ludzi często obejmuje skórę (wąglik skórny). U pacjentów z zakażeniem skóry pojawiają się pęcherze i owrzodzenia.

Człowiek zakaża się wąglikiem najczęściej przez wprowadzenie bakterii przez skórę, co prowadzi do rozwoju postaci skórnej.
Źródłem zakażenia wąglikiem są:
– chore zwierzęta i produkty spożywcze pochodzenia zwierzęcego (mleko, mięso);
– krew;
– skóra;
– wełna.
Rezerwuarem, a równocześnie źródłem zakażenia wąglikiem, mogą być tereny grzebowisk zwierząt, które umarły na wąglik. Zakażenie może być również przenoszone przez owady (mrówki). Rozprzestrzenianie się zakażenia wśród zwierząt powoduje również skażona mączka kostna, która traktowana jest jako karma lub zakażone wody powierzchniowe.

Postać skórna wąglika — najczęściej występująca (98 proc. przypadków). Znane są dwie odmiany tej postaci wąglika- tzw. krostę złośliwą (czarną krostę) oraz obrzęk złośliwy. Po okresie wylęgania (od kilku godzin do kilku dni) w miejscu wniknięcia zarazka dochodzi do pojawienia się grudki i świądu, która po kilku godzinach przekształca się w pęcherzyk, w środku którego znajduje się płyn. Po zaschnięciu lub pęknięciu z powodu urazu wytwarza się w tym miejscu płaski, czarny strup (czarna krosta) otoczony wianuszkiem małych pęcherzyków, które dają charakterystyczny wygląd. Zmiana umiejscawia się na nacieczonym podłożu, które charakteryzuje się twardością i brakiem bólu. Zmianie chorobowej towarzyszy zapalenie węzłów chłonnych oraz zapalenie okolicznych naczyń, charakteryzujące się dolegliwościami bólowymi oraz występowaniem symptomów ogólnych, takich jak: gorączka, dreszcze oraz ogólne złe samopoczucie. Drugą, o wiele rzadszą odmianą skórnej postaci wąglika jest obrzęk złośliwy. W tym przypadku nie tworzy się wspomniana wyżej czarna krosta, a zmiany powstają na pograniczu skóry i błon śluzowych. Występujący obrzęk jest miękki, a skóra nad nim przybiera fioletowy odcień, pojawiają się na niej drobne pęcherzyki. Przebieg choroby jest o wiele cięższy.

W posiewie pobranym z czarnej krostki można znaleźć laseczki wąglika. Jednak rozpoznanie wąglika oparte jest w głównej mierze na badaniu krwi (lub innych tkanek) w celu wykrycia obecności bakterii. Próbki do badania powinny być bardzo ostrożnie pobierane, tak aby uniknąć zanieczyszczenia środowiska i zmniejszyć ryzyko narażenia człowieka na zakażenie. Rozpoznanie potwierdzają badania hodowlane lub PCR.

Każde zachorowanie na wąglik podlega obowiązkowej hospitalizacji oraz rejestracji. W leczeniu stosuje się antybiotyki: penicylinę, ciprofloksacynę, doksycyklinę oraz leczenie objawowe (środki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe). Choroba, mimo leczenia, wiąże się z dużą śmiertelnością. Dlatego w walce z wąglikiem najważniejsze jest zapobieganie zakażeniom.

Profilaktyka polega na przestrzeganiu odpowiednich przepisów dotyczących obróbki materiałów pochodzenia zwierzęcego i utylizacji zwierząt padłych z powodu wąglika. Istnieje też szczepionka przeciwko wąglikowi, która rekomendowana jest osobom pracującym przy hodowli zwierząt i zajmującym się przetwórstwem produktów zwierzęcych.