Tyreotoksykoza z rozlanym wolem

Tyreotoksykoza z rozlanym wolem jest schorzeniem autoimmunologicznym charakteryzującym się rozległą hiperplastycznością tarczycy z nadmierną nadprodukcją hormonów tarczycy. Choroba Gravesa-Basedowa, będąca najczęstszą przyczyną nadczynności tarczycy, charakteryzuje się występowaniem wola toksycznego rozlanego, oczopląsu i obrzęku przedszczękowego.

Tyreotoksykoza to inaczej nadmiar hormonów tarczycy we krwi, który może pojawić się z wielu przyczyn. Za nieprawidłowość odpowiada nie tylko jawna nadczynność tarczycy, to jest sytuacja, gdy tarczyca zwiększa produkcję swoich hormonów lub te są wytwarzane poza tarczycą, na przykład przez wole jajnikowe. Do znacznego podwyższenie stężenia hormonów tarczycy może dojść wskutek nieumyślnego przedawkowania przez pacjenta leków (doustnych preparatów hormonów tarczycy).

Inne przyczyny niekontrolowanego uwalniania hormonów tarczycy to:
– choroba Gravesa-Basedowa
– wole guzkowe toksyczne: pojedynczy autonomiczny guzek toksyczny, wole wieloguzkowe toksyczne,
– rak tarczycy,
– gruczolak przysadki produkujący TSH,
– poporodowe zapalenie tarczycy,
– ostra faza choroby Hashimoto,
– nadczynność tarczycy indukowana jodem,
– nabłoniak kosmówkowy,
– tyreotoksykoza ciążowa. To stan podwyższenia stężenia hormonów tarczycy: tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3) i obniżenia stężenia tyreotropiny (TSH), występujący u niektórych kobiet w czasie ciąży, przypominający nadczynność tarczycy.

Do objawów tyreotoksykozy zalicza się:
– objawy ze strony układu nerwowego: pobudliwość psychiczna, niepokój, chwiejność emocjonalna, drażliwość, bezsenność, płaczliwość,
– objawy ze strony układu krążenia: tachykardia, kołatanie serca, nadciśnienie skurczowe, migotanie przedsionków, szmer śródskurczowy, obrzęki,
– objawy ze strony układ pokarmowego: zwiększona perystaltyka żołądka, biegunki, częste stolce, zaburzenia wchłaniania, spadek masy ciała,
– objawy skórne: zaczerwienienie twarzy, wzmożona potliwość, uczucie gorąca, wypadanie włosów, nadmierna pigmentacja,
ginekomastia, czyli przerost sutka u mężczyzn,
– objawy ze strony układu mięśniowego: zmniejszenie masy mięśniowej, osłabienie siły mięśniowej, zmiany w układzie ruchu, zaburzenia w funkcjonowaniu mięśni (miopatie), nasilanie procesu resorpcji kości. To prowadzi do osteopenii (stan, w którym mineralna gęstość kości jest zbyt niska), a następnie do osteoporozy. Kości stają się coraz cieńsze, mniej odporne na obciążenia i bardziej podatne na złamania,
– objawy ze strony narządu wzroku (gdy przyczyną jest choroba Gravesa i Basedowa). To objaw Graefego (przy śledzeniu zniżającego przedmiotu gałka oczna porusza się szybciej od powieki, przez co widać rąbek twardówki między tęczówką, a powieką),
– objaw Kochera (przy śledzeniu podnoszącego się przedmiotu widać biały rąbek twardówki między tęczówką, a powieką górną),
– objaw Mobiusa (brak umiejętności utrzymania gałek ocznych w pozycji zbieżnej i ich rozejście),
– objaw Stellwaga (rzadkie mruganie),
– objaw Dalrymple’a (nadmierne rozszerzenie szpary powiek).

Podstawą rozpoznania jest przeprowadzenie przez lekarza badania podmiotowego i przedmiotowego, a także analiza wyników badań laboratoryjnych. Kluczowe jest ustalenie poziomu hormonów tarczycy: TSH, T3 i T4. Terapia jest bardzo ważna, ponieważ tyreotoksykoza może przejść w tarczycowy przełom hipermetaboliczny.

Przełom hipermetoboliczny wywołany tyreotoksykozą wymaga pilnej interwencji medycznej. W celu stabilizacji stanu pacjenta stosuje się kilka preparatów.
1. Leki przeciwtarczycowe – tionamidy
Stosowany jest tiamazol (1-metylo- 2- merkaptoimidazol). Mechanizm działanie tego leku polega na hamowaniu syntezy hormonów tarczycy w wyniku blokowania wbudowywania jodu do reszty tyrozyny w tyreoglobulinie.
2. Płyn Lugola, czyli jod w jodku potasu
Stosowany jest on minimum godzinę po podaniu leku tyreostatycznego, aby nie został użyty przez tarczycę do syntezy nowych hormonów.
3. Beta-bloker – propranolol
Lek z grupy nieselektywnych blokerów receptorów beta. Hamuje on pobudzenie receptorów b1 i b2 w tkankach obwodowych, dzięki temu możemy w pewnym stopniu zablokować wpływ układu współczulnego na organizm, który zostaje silnie pobudzony przez stymulacje wysokimi stężeniami hormonów tarczycy.
4. Antybiotyk
W przypadku podejrzenia zakażenia należy szybko zastosować antybiotyk o szerokim spektrum działania (antybiotykoterapia empiryczna) do momentu uzyskania wyników posiewu, a następnie zastosować antybiotykoterapię celowaną, na którą dana bakteria jest wrażliwa.

Profilaktyka tyreotoksykozy ma na celu utrzymanie prawidłowego stężenia hormonów tarczycy. Polega ono na hamowaniu produkcji hormonów tarczycy przez leki z grupy tak zwanych tyreostatyków oraz hamowaniu skutków działania hormonów tarczycy przez leki z grupy beta-adrenolityków.