Toksyczna choroba wątroby

Toksyczna choroba wątroby to stan zapalny (obrzęk) wątroby spowodowany narażeniem na działanie substancji chemicznych lub spożywanie nadmiernych ilości alkoholu. Ponadto wiele leków wydawanych na receptę i bez recepty może powodować toksyczne działanie na wątrobę lub zapalenie wątroby, np. niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) takie jak ibuprofen czy diklofenak.

Do najczęstszych czynników wywołujących uszkodzenie toksyczne wątroby zaliczamy:
– alkohol,
– leki – antybiotyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne, paracetamol, kwas walproinowy, cyklosporyna, leki hormonalne, sterydy, metotreksat,
– pestycydy,
– zatrucie grzybami (w Polsce częste po muchomorze sromotnikowym),
– szkodliwe pyły i gazy.
Uszkodzeniu toksycznemu wątroby sprzyjają ponadto takie czynniki jak: wirusowe zapalenie wątroby, czynniki genetyczne, otyłość, niedożywienie.

Objawy uszkodzenia wątroby zależą m.in. od przyczyny, która doprowadziła do uszkodzenia wątroby oraz od dawki toksycznego czynnika. Obraz kliniczny może przebiegać z bezobjawowym zwiększeniem wartości enzymów wątrobowych, aż do piorunującej niewydolności wątroby. Toksyczne uszkodzenie wątroby może wywoływać odczyny zapalne oraz prowadzić do rozrostu tkanki łącznej, wskutek czego rozwija się marskość wątroby.

Wśród objawów, które mogą wskazywać na zapalenie wątroby zaliczamy: żółtaczkę, objawy skazy krwotocznej w tym wybroczyny na skórze, ból wątroby, nadbrzusza i ból pod prawym żebrem, utratę apetytu, biegunkę, nudności, bóle głowy, bóle stawów, osutkę, gorączkę a czasem encefalopatię przebiegającą z sennością, a nawet śpiączką. W najcięższych przypadkach uszkodzenie wątroby kończy się zgonem pacjenta.

Podstawowe znaczenie w rozpoznaniu toksycznego uszkodzenia wątroby ma obraz kliniczny oraz wywiad zebrany od chorego, który może pomóc zidentyfikować czynnik wywołujący uszkodzenie wątroby. Bardzo pomocne okazują się również badania laboratoryjne obejmujące:
– wzrost aktywności enzymów wątrobowych: aminotransferazy asparaginowej i alaninowej oraz GGTP; podwyższone GGTP (gamma-glutamylotrasferaza);
– morfologię krwi, która może ujawnić małopłytkowość,
– zaburzenia układu krzepnięcia obejmujące wzrost INR, wydłużenie czasu protrombinowego,
-w zrost stężenia bilirubiny.
W niektórych przypadkach lekarz zleca także badanie TK jamy brzusznej oraz bardzo rzadko biopsję wątroby.

W przypadku toksycznego uszkodzenia wątroby należy przede wszystkim unikać substancji, która doprowadziła do uszkodzenia wątroby. Polekowe uszkodzenie wątroby może być wynikiem stosowania leku, którego nie możemy odstawić. W tym przypadku powinniśmy ograniczyć przyjmowanie tego preparatu do najmniejszej możliwej dawki, co zawsze należy skonsultować z lekarzem. Regeneracja wątroby i poprawa jej funkcji może zostać osiągnięta ponadto dzięki stosowaniu odpowiednich preparatów.

Tabletki wspomagające pracę wątroby mogą zawierać m.in.: wyciąg z karczocha, wyciąg z ostropestu plamistego, L-asparaginę i L-ornitynę, witaminy B i E. Ważną rolę odgrywa prawidłowa dieta wątrobowa opierająca się na wykluczeniu składników syntetycznego pochodzenia, unikaniu konserwowanych, spleśniałych, sfermentowanych potraw.

W celu zapobiegania toksycznemu uszkodzeniu wątroby należy unikać toksycznego czynnika, przyjmować zalecane przez lekarza preparaty wzmacniające wątrobę (np. wyciąg z karczocha, witamina B i E), stosować odpowiednia dietę.