Tężec

Tężec to choroba wywoływana przez tetanospazminę, silną toksynę białkową produkowaną przez Clostridium tetani. Zazwyczaj pojawia się po ostrym urazie, takim jak rana kłuta lub skaleczenie.

Tężec zazwyczaj pojawia się po ostrym urazie, takim jak rana kłuta lub skaleczenie w wyniku zabrudzenia rany, lub skóry w jej okolicy ziemią. Dochodzi wtedy do zakażenia beztlenową Gram-dodatnią laseczką Clostridium tetani. W szczególności narażone są osoby, które przyjęły ostatnie szczepienie ochronne przed tężcem ponad 8 lat temu, rana jest głęboka i zabrudzona oraz nie została od razu odkażona.

Pierwsze symptomy zakażenia pojawiają się od 2 dni do 3 tygodni po wniknięciu patogenów. Głównym objawem tężca jest pojawienie się silnych, niemożliwych do przerwania skurczów. Tężec uogólniony, najczęstsza postać, charakteryzuje się tężcowymi skurczami mięśni i hiperrefleksją. Tężec zlokalizowany objawia się jako łagodny stan z objawami ograniczonymi do mięśni w pobliżu rany. Może on przejść w postać uogólnioną.

W celu zdiagnozowania tężca zazwyczaj wystarcza dokładny wywiad i badanie fizykalne, gdyż choroba wykazuje charakterystyczne objawy (obraz kliniczny). Czasami w celu potwierdzenia i wykluczenia innych chorób można wykonać posiew wymazu z rany i wykonać diagnostykę serologiczną.

W przypadku przypuszczenia zakażenia rany laseczką tężca należy oczyścić ją i podać antytoksynę tężcową, która stanowi profilaktykę poekspozycyjną. W przypadku wystąpienia pełnoobjawowego tężca może być konieczne wdrożenie leczenia na oddziale intensywnej terapii oraz podanie antybiotykoterapii i leków spazmolitycznych. Tężec stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia.

Najważniejszą metodą prewencji zakażeniu laseczką tężca jest przyjęcie szczepień ochronnych, które posiadają unieczynnioną toksynę tężcową. W Polsce szczepienia te są obowiązkowe i bezpłatne. Po ok. 8-10 latach konieczne jest przyjęcie szczepień przypominających. W przypadku skaleczenia lub rany należy oczyścić i odkazić dokładnie ranę. Inną metodą profilaktyki tężca jest likwidacja potencjalnych ognisk zakaźnych.