Stwardnienie rozsiane

Stwardnienie rozsiane to zaburzenie centralnego układu nerwowego charakteryzujące się osłabieniem, drętwieniem, utratą koordynacji mięśni oraz problemami z widzeniem, mową i kontrolą pęcherza. Stwardnienie rozsiane dotyka częściej kobiet niż mężczyzn. Często zaczyna się między 20 a 40 rokiem życia. Zwykle choroba przebiega łagodnie, ale niektórzy ludzie tracą zdolność pisania, mówienia lub chodzenia.

Uważa się, że stwardnienie rozsiane jest chorobą autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy organizmu niszczy mielinę. Mielina to substancja zawierająca zarówno białko, jak i tłuszcz (lipid), służąca jako izolator nerwów i pomagająca w przekazywaniu sygnałów nerwowych. Dochodzi do naruszenia bariery krew- mózg, co skutkuje obrzękiem i aktywacją makrofagów cytokin i enzymów uszkadzających tkankę nerwową. Na zakończeniach włókien nerwowych powstają blizny lub zgrubienia. W układzie nerwowym proces remielinizacji może zachodzić tylko we wczesnych fazach choroby, więc stwardnienie rozsiane ma charakter postępujący.

Stwardnienie rozsiane (SM) charakteryzuje się okresami pogorszenia i poprawy, jednak często postępuje. Z czasem postać rzutowo- remisyjna u większości pacjentów przechodzi w postać wtórnie postępującą, u pacjentów obserwuje się stały postęp narastania. Objawy tej choroby mają charakter głównie neurologiczny, np. dochodzi do pozagałkowego zapalenia nerwu wzrokowego, co charakteryzuje się bólem gałki ocznej i osłabieniem ostrości wzroku, zaburzeniami widzenia barw, podwójnym widzeniem i zawrotami głowy. U pacjentów z SM dochodzi do zaburzeń czucia (drętwienie, mrowienie, pieczenie) i koordynacji ruchowej. Niektórzy pacjenci mają problem z załatwianiem potrzeb fizjologicznych. W czasie rzutu choroby mogą występować niedowłady kończyn, osłabienie czucia, ataksja móżdżkowa, która powoduje trudności w płynnym wykonywaniu ruchów oraz drżenie zamiarowe kończyn, czyli drżenie występujące podczas zamierzonego wykonywania określonych ruchów.

Aby zdiagnozować stwardnienie rozsiane, lekarz może przeprowadzić szczegółowy wywiad medyczny, ocenić objawy i wykonać różne badania, takie jak badanie neurologiczne, rezonans magnetyczny mózgu i kręgosłupa oraz badanie płynu mózgowo- rdzeniowego. Ważna jest konsultacja z neurologiem, który jest specjalistą w diagnozowaniu i leczeniu SM.

Nie ma skutecznej metody leczenia stwardnienia rozsianego, ale niektóre leki mogą spowolnić przebieg choroby i pomóc kontrolować objawy. Pomocna może być również terapia fizyczna i zajęciowa. Leczenie rzutów choroby opiera się na stosowaniu leków przeciwzapalnych np. glikokortykosteroidów (GKS). W celu modyfikacji przebiegu choroby można stosować leki immunomodulujące → opóźnienie rozwoju choroby np. interferon lub octan glatirameru. Część leków może hamować reakcje układu odpornościowego- są to leki immunosupresyjne.

Wiele danych potwierdza fakt, że ryzyko rozwoju stwardnienia rozsianego maleje w przypadku przejścia zakażeń wirusowych w wieku niemowlęcym oraz przedszkolnym w wyniku licznych kontaktów między dziećmi. Ważną rolę w prewencji tego schorzenia pełni również odpowiedni poziom witaminy D3.