Stan astmatyczny

Stan astmatyczny jest ciężkim napadem astmy oskrzelowej. Powikłanie powodujące przedłużającą się w czasie obturację oskrzeli jest stanem zagrażającym życiu. Osoby cierpiące na astmę w stanie astmatycznym doświadczają świszczącego oddechu, duszności, niedotlenienia, ucisku w klatce piersiowej i innych objawów, które są oporne na leki przeciwastmatyczne.

Czynnikiem wyzwalającym wystąpienie stanu astmatycznego może być każdy bodziec, który prowadzi do zaostrzenia objawów astmy:
– kontakt z alergenem (pyłki roślin, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt);
– zakażenie układu oddechowego (zwłaszcza infekcja wirusowa);
– zmiana pogody, szczególnie temperatury i wilgotności powietrza;
– dym papierosowy;
– intensywne, drażniące zapachy;
– gwałtownie wyrażane silne emocje, np. śmiech lub płacz.

Objawy stanu astmatycznego to:
– orthopnoe, tzn. chory z powodu nasilonej duszności przyjmuje pozycję stojącą i opiera się rękami o jakiś przedmiot (np. parapet, mebel), co ułatwia mu oddychanie;
– zwiększenie częstości oddechów (ponad 25/min);
– świsty słyszalne z oddali, często z towarzyszącą sinicą, zwłaszcza twarzy;
– niemożność powiedzenia krótkiego zdania na pojedynczym wydechu (prostym sposobem oceny jest poproszenie chorego, aby policzył do 10, chorzy ze znacznym nasileniem duszności nie są w stanie wypowiedzieć kilku słów bez nabrania powietrza);
– kaszel nieobecny lub suchy, urywany, później z odkrztuszaniem dużej ilości plwociny;
– przyspieszenie czynności serca (często ponad 120/min);
– napinanie dodatkowych mięśni wydechowych;
– charakterystyczna pozycja siedząca pacjenta, przygarbiona, pochylona do przodu, podparta na rękach, by stworzyć punkt podparcia dla głębokich wdechów.

Lekarz stwierdza świsty po przyłożeniu słuchawki do klatki piersiowej, przyspieszenie czynności serca, podwyższone ciśnienie tętnicze krwi. Wykonuje się także pomiary PEF (szczytowego przepływu wydechowego).

Leczenie stanu astmatycznego należy rozpocząć jak najszybciej i prowadzić je bezwzględnie w warunkach szpitalnych. Jest to leczenie kompleksowe i obejmuje:
– tlenoterapię,
– leki rozkurczające oskrzela,
– sterydy,
– wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych,
– antybiotykoterapię w przypadku infekcji.
Zachowanie właściwego dawkowania leków i prowadzenie precyzyjnego monitorowania chorych daje gwarancję remisji stanu astmatycznego. Niekiedy jednak mimo prawidłowego postępowania dochodzi do stanu, w którym intubacja, mechaniczna wentylacja jest jedyną szansą uratowania chorego.

Bardzo ważne w terapii astmy oraz w zapobieganiu jej zaostrzeniom jest unikanie narażenia na alergen. W przypadku uczulenia na roztocze kurzu domowego dobrze jest zastosować preparaty roztoczobójcze, środki powodujące zlepianie się uczulających odchodów roztoczy i ich szczątków. Dodatkowo warto unikać ekspozycji na dym tytoniowy.