Schizofrenia katatoniczna

Schizofrenia katatoniczna to zaburzenie psychiczne będące podtypem schizofrenii. Charakteryzuje się nieprawidłowościami w zachowaniu ruchowym, które mogą obejmować szczególne formy osłupienia, sztywności, podniecenia lub niewłaściwej postawy.

Dokładne przyczyny schizofrenii katatonicznej nie są znane. Wystąpieniu tej choroby sprzyja nakładanie się czynników genetycznych i środowiskowych.

Jeśli w rodzinie występowała schizofrenia, ryzyko zachorowania wzrasta (u dzieci osób ze schizofrenią aż o 15 proc. w porównaniu z innymi osobami). Obciążenia rodzinne zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się schizofrenii, ale muszą wystąpić także inne czynniki, które ją wyzwolą, np.: trauma z dzieciństwa, niewłaściwe relacje między rodzicami oraz brak akceptacji przez rówieśników.

Długotrwałe stosowanie narkotyków i innych substancji psychoaktywnych (np. marihuany, środków stymulujących) również uważane jest za czynnik zwiększający ryzyko zachorowania.

Choroba może być także wynikiem stresu pourazowego.

Przed pojawieniem się objawów schizofrenii katatonicznej zwykle obserwuje się cechy i zachowania, które mogą być uważane za nieprawidłowe. Są to zwykle: trudności w kontaktowaniu się z innymi ludźmi, izolowanie się, chłód emocjonalny, ekscentryczność, nadmierna wrażliwość, nieufność.

Następnie pojawiają się objawy zwiastunowe, które nie są jeszcze właściwymi objawami schizofrenii katatonicznej, jednak są już wyraźnymi zmianami zachowania, myślenia i percepcji. Najczęściej obserwuje się: zaburzenia snu lub bezsenność, urojenia prześladowcze, ksobne odczucia typu depersonalizacji, objawy lękowe. Objawy schizofrenii katatonicznej mogą obejmować katalepsję (sztywność mięśni), negatywne objawy (np. apatia, brak mowy), agitację lub niepokój, dezorganizację ruchową i echolalię (powtarzanie słów innych osób).

Rozpoznanie schizofrenii katatonicznej, poza występowaniem objawów katatonii musi spełniać podstawowe kryteria rozpoznania schizofrenii.

W przypadku schizofrenii katatonicznej leki neuroleptyczne pierwszej generacji zwykle nie są tak efektywne, jak potrzeba. Poprawę stanu psychicznego uzyskuje się po podaniu neuroleptyków z grupy atypowych leków przeciwpsychotycznych — najczęściej aripiprazolu, który zmniejsza nasilenia objawów lękowo-depresyjnych, gotowość do reagowania agresją oraz paranoidalne cechy myślenia. Ewentualnie można do niego dołączyć inny lek z tej grupy — klozapinę.

Ze względu na brak poznanych przyczyn powodujących chorobę, sposoby zapobiegania nie są opracowane.