Rozstrzenie oskrzeli

Rozstrzenie oskrzeli jest jedną z chorób dróg oddechowych, polegająca na balonowatym lub cylindrycznym poszerzeniu oskrzeli, które stają się zwiotczałe i pokryte bliznami. Rozstrzenie oskrzeli powstaje zazwyczaj wskutek infekcji lub innej choroby, która uszkadza ściany układu oddechowego lub blokuje je przed oczyszczaniem ze śluzu, który jest produkowany w celu usuwania z układu oddechowego drobinek kurzu, bakterii i innych mikroskopijnych cząsteczek.

Przyczyny powstawania rozstrzenia oskrzeli dzieli się na wrodzone oraz nabyte. Ponadto w mechanizmie powstawania choroby znacznie mają dwa czynniki: długotrwałe zatkanie światła oraz zmiany zapalne umiejscowione obwodowo od miejsca zatkanego.

Przyczyny wrodzone:
– dolegliwości przebiegające z nieprawidłowym oczyszczaniem śluizowo-rześkowym;
– mukowiscydoza;
– nieprawidłowa budowa chrząstek ściany oskrzeli i tchawicy;
– niedobory odporności i związane z nią schorzenia (np. AIDS);
– wrodzone wady budowy płuca (np. hipoplazja);
– zespół Younga;
– niedobory alfa1-antytrypsyny;
– dyskineza rzęsek o charakterze pierwotnym (zespół Kartagenera).

Przyczyny nabyte:
– uszkodzenia termiczne;
– schorzenia powodujące włóknienie płuc;
– zakażenia bakteryjne i wirusowe;
– pylica;
– sarkoidoza;
– uszkodzenia popromienne;
– zwężenie oskrzeli na skutek obecności ciała obcego lub nowotworu;
– wdychanie toksycznych substancji (gazów, pyłów).

Do najczęstszych objawów rozstrzenia oskrzeli można zaliczyć:
– przewlekły kaszel, który często występuje z odkrztuszaniem ropnej plwociny (żółtego koloru);
– nieświeży oddech;
– uczucie duszności (szczególnie podczas wykonywania jakieś aktywności fizycznej);
– świszczący oddech;
– zakażenia dróg oddechowych o charakterze nawracającym z towarzyszącą gorączką, zmęczeniem i utratą masy ciała;
– nawracające zapalenie ucha środkowego, niepłodność, zapalenie zatok przynosowych oraz odwrotne położenie trzewi — występują w przypadku pierwotnej dyskinezy rzęsek;
– ból w klatce piersiowej;
– nietolerancja wysiłku fizycznego;
– krwioplucie (na skutek uszkodzenia błony śluzowej);
– palce pałeczkowate.

Podejrzenie rozstrzeni oskrzeli ustala się na podstawie wywiadu z pacjentem. Stwierdzenie przez lekarza podczas badania przedmiotowego zmian osłuchowych zlokalizowanych w jednym obszarze może sugerować rozpoznanie. Do badań dodatkowych należą przede wszystkim badania obrazowe, w tym rutynowy radiogram klatki piersiowej i tomografia komputerowa. U chorych z rozpoznaniem lub poważnym podejrzeniem rozstrzeni oskrzeli wskazane jest również wykonanie bronchoskopii w celu oceny stopnia poszerzenia światła oskrzeli, wykluczenia obecności ciała obcego oraz pobrania wydzieliny do badania bakteriologicznego.

Wczesne zdiagnozowane rozstrzenia oskrzeli rokuje lepiej co do dalszego leczenia. Zakażenia leczy się antybiotykami, na początku o szerokim spektrum działania (działające na wiele różnych gatunków bakterii), a po otrzymaniu wyników badań z pracowni mikrobiologicznej wdraża się antybiotykoterapię celowaną, to znaczy specyficzną dla tego drobnoustroju, który wywołał zakażenie. Stosuje się także mukolityki, czyli leki obniżające lepkość śluzu, powodujące jego rozluźnienie i przez to ułatwiające jego odkrztuszanie.

Leczenie operacyjne w przypadku rozstrzenia oskrzeli stosuje się stosunkowo rzadko. Polega ono na usunięciu fragmentu drzewa oskrzelowego zmienionego chorobowo. W przypadku powikłań rozstrzeni zagrażających życiu (np. masywny krwotok) operacje przeprowadza się w trybie ostrodyżurowym, lecz wtedy celem nie jest wyleczenie chorego z rozstrzeni, a usunięcie przyczyny zagrażania życiu np. embolizację uszkodzonej tętnicy.

Obok prowadzonej farmakoterapii absolutnie istotną rolę odgrywa rehabilitacja. Zabiegi rehabilitacyjne pomagają usuwać wydzielinę z dróg oddechowych i pomagają utrzymać prawidłową higienę drzewa oskrzelowego. Jedną z metod jest tzw. drenaż ułożeniowy.

Aby zapobiec rozstrzeniu oskrzeli warto:
– trzymać się z dala od szkodliwych substancji, które mogą uszkodzić płuca, takich jak dym, gazy i opary;
– leczyć wszystkie infekcje płuc.