Ropień okołomigdałkowy

W ropniu okołomigdałkowym gromadzi się treść ropna. Jest on zlokalizowany między torebką, która otacza migdałek podniebienny a ścianą gardła. Dolegliwość ta objawia się bardzo ostrym bólem po stronie nacieku, który może promieniować aż do ucha, ponadto bólowi nie rzadko towarzyszy szczękościsk.

Wyróżniamy kilka rodzajów ropnia okołomigdałkowego. Najczęściej występującym przypadkiem jest ropień przednio-górny. U chorego między podniebieniem miękkim a łukiem przednim powstaje uwypuklenie. Ropień okołomigdałkowy tylno-górny występuje już znacznie rzadziej – w tym przypadku migdałek zostaje wypchnięty do przodu i w dół. Dolegliwość dotyka przeważnie młode osoby.

Najczęściej powstanie ropnia jest powikłaniem nieprawidłowo leczonej lub nieleczonej anginy wywołanej przez paciorkowce beta-hemolizujące grupy A, lub ostrego stanu zapalnego migdałków spowodowanego przez inne bakterie, np. gronkowca złocistego lub Haemophilus influenzae. Zdarzają się przypadki rozwoju ropnia okołomigdałkowego bez wcześniejszego zakażenia. W tym przypadku jako miejsce wyjścia ropnia podejrzewa się gruczoły ślinowe umiejscowione za migdałkami.

Zazwyczaj pierwszym, mało charakterystycznym objawem, rozwijającego się ropnia okołomigdałkowego jest ból gardła, często obecny już wcześniej z powodu infekcji migdałków. Potem często następuje pozorna poprawa, ropień powiększa się i po 2–5 dniach dołączają kolejne objawy. Możliwe jest większe natężenie bólu po chorej stronie. W miarę rozwoju ropnia mogą się pojawić:
– gorączka;
– dreszcze;
– ból głowy;
– trudności z całkowitym otwarciem jamy ustnej (szczękościsk);
– problemy z przełykaniem (w tym również śliny);
– nieprzyjemny zapach z ust;
– jednostronny obrzęk twarzy, okolicy kąta żuchwy lub szyi (często bolesny przy dotyku);
– kurcz szyi po stronie infekcji;
– powiększenie węzłów chłonnych po stronie ropnia;
– ból ucha po stronie ropnia (spowodowany upośledzeniem wentylacji ucha środkowego i promieniowaniem bólu);
– zmiana głosu na „kluskowaty”.

Lekarz stawia diagnozę na podstawie starannie zebranego wywiadu i badania pacjenta. W razie wątpliwości lub w celu pewnego potwierdzenia rozpoznania laryngolog spróbuje aspiracji treści ropnej za pomocą igły i strzykawki. W przypadku znacznych wątpliwości diagnostycznych może być wskazane wykonanie tomografii komputerowej.

Ropień okołomigdałkowy można leczyć zapobiegawczo za pomocą antybiotyków, zazwyczaj podawanych dożylnie ze względu na szybszy efekt terapeutyczny. Niestety, w wielu przypadkach leczenie zapobiegawcze nie jest wystarczające, dlatego bardzo często wybiera się od razu metody chirurgiczne, stosowane w osłonie antybiotyku. Wykonuje się nacięcie i drenaż ropnia w znieczuleniu miejscowym, w pojedynczych wypadkach trzeba użyć krótkiego znieczulenia ogólnego, np. jest to postępowanie z wyboru w przypadku małych dzieci.

W przypadku znacznego odwodnienia pacjenta może być konieczne dożylne podawanie płynów. Zwykle istnieje także potrzeba leczenia przeciwbólowego.

W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia ropnia okołomigdałkowego należy jak najszybciej rozpocząć leczenie w przypadku wystąpienia anginy paciorkowcowej lub bakteryjnej. Antybiotykoterapii nie należy przerywać po wstępnej poprawie, ale kontynuować do końca okresu zalecanego przez lekarza. W przypadku przewlekłego zapalenia migdałków należy rozważyć ich usunięcie, co może zapobiegać pojawieniu się ropnia okołomigdałkowego w przyszłości.