Psychoza

Psychoza to poważna choroba psychiczna, która charakteryzuje się brakiem lub wadliwym kontaktem z rzeczywistością. Objawy psychozy są różne, natomiast można podzielić je na kilka grup: objawy pozytywne (urojenia, omamy), negatywne (aspołeczność, anhedonia, zmniejszenie motywacji i energii do działania, spłycenie emocji) oraz inne (niepokój, lęk, zaburzenia snu i apetytu, wahania nastroju, obniżenie lub zaburzenie sprawności intelektualnej).

Psychoza nie została jednoznacznie opisana pod względem przyczyny wystąpienia tych zaburzeń. W większości przypadków uwarunkowane są czynnikami genetycznymi, tj.:
– wrodzone zaburzenia neuroprzekaźnikowe,
– mutacje genów,
– obniżona odporność na czynniki stresogenne.

Kolejną przyczyną są czynniki środowiskowe – między innymi uzależnienie od alkoholu, choroba czy traumatyczne doświadczenie.

Początkowe objawy większości typów psychozy są zwykle dość podobne. Zaliczamy do nich:
– zmiany nastroju,
– wyizolowanie,
– problemy z pamięcią i koncentracją,
– zaburzenia snu i apetytu,
– spadek energii i brak motywacji do podejmowania działań.

Psychozy w bardziej zaawansowanym stadium charakteryzują się następującymi objawami:

– halucynacje: omamy słuchowe, wzrokowe, czuciowe i zapachowe;
– urojenia różnego typu, np. urojenia prześladowcze (przekonanie o byciu śledzonym, podsłuchiwanym), urojenia odsłonięcia (przekonanie, że ktoś czyta w naszych myślach);
– niestabilność emocjonalna, wyizolowanie, nieumiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji z innymi ludźmi;
– częste napady lęku, zwykle bez wyraźnej przyczyny;
– dezorganizacja zachowania, polegająca na nadmiernym pobudzeniu lub spowolnieniu ruchowym oraz podejmowaniu niezrozumiałych zachowań;
– dezorganizacja myśli, objawiających się tworzeniem krótkich, zdawkowych wypowiedzi, niejednokrotnie zupełnie nieadekwatnych do sytuacji;
– chłód emocjonalny – trudności w przeżywaniu i wyrażaniu uczuć.

W wielu przypadkach specjaliści diagnozujący opisują chorego jako osobę doświadczającą psychozy, jeżeli występują u niego „typowe” dla tej grupy zaburzeń objawy. W przypadku, gdy pacjent zgłasza inne, nietypowe objawy (a jednocześnie doświadczył epizod psychozy), może zostać zdiagnozowane u niego inne schorzenie, w tym m.in.:
– paranoidalne lub schizotypowe zaburzenie osobowości;
– ciężki rodzaj depresji;
– schizofrenia;
– inne.

Pacjenci ze zdiagnozowaną przez specjalistę psychozą, mogą i powinni podjąć odpowiednie leczenie, które obecnie obejmuje:
– farmakoterapię – stosowanie leków przypisywanych przez lekarza (psychiatrę);
– psychoterapię indywidualną;
– psychoterapię grupową;
– psychoedukację (pacjenta, rodziny, osób bliskich);
– wsparcie grup pomocowych;
– warsztaty terapii zajęciowych;
– kluby pacjenta.

Aby zapobiegać psychozie, ważne jest dbanie o zdrowie psychiczne poprzez odpowiednią ilość snu, unikanie stresu, zdrową dietę, odpoczynek i unikanie nadmiernego obciążenia emocjonalnego. Warto także korzystać z metod relaksacyjnych, takich jak: medytacja czy joga.